مبارزه با فساد به یک شعار تبلیغاتی تبدیل شده است/ فسادها مطرح می‌شود اما پاسخی ندارد

«کامبیز نوروزی»، حقوقدان، درباره عادی‌سازی فساد در جامعه و عواقب آن و اینکه چگونه باید با آن مقابله کرد؟ به خبرنگار سیاسی برنا گفت: متاسفانه مساله فساد و مفاهیم وابسته به آن در جامعه به نظر می رسد که عادی شده است. علت این عادی شدن نیز به چند مورد باز می‌گردد. یکی اینکه به هر حال اخبار و شایعاتی که در این زمینه منتشر می شود، افزایش پیدا کرده است. به ویژه رقبای سیاسی علیه یکدیگر مطالبی را منتشر می کنند. در این فرایند بسیاری از خبرها نیز رها می شود. برای مثال گفته می شود در فلان قرارداد و یا فلان کار، فسادی رخ داده است و  خبر این فساد نیز، همه جا می‌‍ پیچد. در فضای مجازی گرفته تا رسانه ها و محافل سیاسی منتشر می‌شود اما آنچه برای افکار عمومی تعبیر می شود این است که، مقادیر زیادی پول به صورت نامشروع و مجرمانه به دست افرادی افتاده است.

او افزود: در ادامه موضوع مسکوت می ماند و سرنوشت آن نامشخص می شود. این قسمت موضوع معروف به این می شود که یک فساد رخ داده است اما از سرنوشت آن مفسد و مرتکبین فساد، خبری نیست و آن فرد آزادانه در حال رفت و آمد است و تنبیه و مجازاتی نیز برای آن فرد در نظر گرفته نمی شود. حتی توضیحی هم درباره آن ارائه نمی شود.

نوروزی ادامه داد: زمانی که یک خبر فساد منتشر می‌شود، کسانی که در مظان اتهام و فساد هستند هیچ واکنشی به اقدام مجرمانه آنها نشان داده نمی‌شود، بدین معناست که فساد یک کار معمول و بی‌هزینه است. فراوانی این اخبار فساد هم در حال حاضر بسیار زیاد است یعنی تقریبا کمتر نهاد و سازمانی وجود دارد که این فساد در آنها مشاهده نشده باشد. سال‌هاست هیچ یک از مقامات رسمی هم به هیچ کدام از این فسادها پاسخی نمی‌دهند. در واقع این فسادها فقط مطرح می شود اما پاسخی ندارد. در این شرایط همه چیز عادی می‌شود و اساسا الگوی رفتار مجرمانه برای به دست آوردن مال و سرمایه به یک امر متعارف و عادی، تبدیل می‌شود.

کامبیز نوروزی عنوان کرد: بحث مبارزه با فساد بیشتر به یک شعار تبلیغاتی تبدیل شده تا اینکه به یک برنامه معطوف به اراده. بخشی از این تبلیغات، تبلیغات رقبای سیاسی علیه یکدیگر است و بخشی از این تبلیغات نیز برای پوشاندن پنهانکاری‌هاست. در اسفند 96 و فروردین 97 بود که بحث جهش قیمت طلا و سکه در ایران مطرح شد. دو سه نفر دستگیر شدند و حکم آنها ظرف مدت دو هفته صادر شد و به عنوان سلاطین سکه اعدام شدند. اما هیچ‌گاه مشخص نشد که اساسا این نوسان چرا رخ داد؟ و در واقع مسئله اصلی حل نشده باقی مانده است. این تبلیغات برای پوشاندن برخی سیاست‌ها بوده است، از این چراها بسیار است. مبارزه با فساد دارای شرایطی است از قبیل تغییر مقررات، آزادی بیان، مسئولیت پذیری افراد و مسئولان دستگاه های مختلف. اگر فسادی رخ می‌دهد باید پیگیری شود. وقتی این پیگیری‌ها نباشد روشن است که مبارزه با فساد نیز رخ نمی‌دهد بلکه درباره تبلیغات فساد است که مطرح می‌شود.

این حقوقدان با بیان اینکه نظارت در ایران بسیار ناکارآمد است، گفت: 15 تا 16 دستگاه نظارتی مختلف در ایران داریم اما به‌رغم این تعداد زیاد، وقتی خود مسئولین امر همچنان از این حجم از فساد شکایت دارند مشخص می‌شود که دستگاه‌های نظارتی موجود نتوانستند، در نظارت خود اثرگذار باشند. وقتی این همه پرسش‌ها وجود دارد اما پاسخی برای آنها نیست نتیجه می‌گیریم که دستگاه‌های نظارتی در نظارت خود موفق نبوده‌اند. آن چه که باید مورد توجه قرار گیرد، توجه به شیوه‌ها و الگوهای نظارتی است.