آیا آمریکا می تواند مکانیزم ماشه را فعال کند؟

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری برنا؛ در آستانه دومین سالگرد خروج آمریکا از برجام برخی از رسانه‌های آمریکایی از بازگشت این کشور به برجام برای احیای تحریم‌های سازمان ملل سخن می‌گویند.

مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا، ۲۸ مهر ماه ۱۳۹۸ در توییتی با اشاره به نزدیک شدن زمان انقضای تحریم سازمان‌ ملل برای فروش اسلحه به ایران در مهرماه سال۱۳۹۹، گفت: «لغو این تحریم‌ها باعث می‌شود کشورهایی مثل چین و روسیه بتوانند به تهران سلاح پیشرفته بفروشند و تاکید کرد که شورای امنیت باید درباره تحریم فروش اسلحه به ایران تجدید کند.»

پمپئو همان روز در صفحه توییتر خود نوشت: «به‌خاطر توافق ناقص با ایران تحریم سازمان‌ملل برای فروش اسلحه به ایران تا یک سال دیگر لغو می‌شود. کشورهایی مثل چین و روسیه می‌توانند به ایران سلاح پیشرفته بفروشند. رژیم ایران هم آزادانه می‌تواند به هر که می‌خواهد سلاح بفروشد» و «مسابقه تسلیحاتی جدیدی در خاورمیانه ایجاد می‌شود.» 

حسن روحانی، رئیس جمهور، در آبان ماه سال گذشته در حضور مردم در رفسنجان گفته بود: «قبل از برجام سال‌ها خرید سلاح از طرف ایران طبق قطعنامه سازمان ملل ممنوع بود و خرید سلاح کشور دیگر از ایران نیز هم ممنوع لذا طبق این توافق و قطعنامه ۲۲۳۱ سال آینده اگر برجام را نگه داریم، تحریم تسلیحاتی ایران برداشته می‌شود و به راحتی می‌توانیم سلاح خرید و فروش کنیم این یکی از آن آثار مهم توافق است.»

اشاره رئیس‌جمهور به قطعنامه شورای امنیت است که پس از توافق قدرت‌های جهانی و ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد تصویب شد. بر اساس این قطعنامه تحریم خرید و فروش سلاح تبدیل به محدودیت‌هایی شد منوط به مجوز شورای امنیت، اما همین محدودیت‌ها باید پنج سال پس از پذیرش برجام، برداشته شوند.

نیویورک‌تایمز گزارش داده که وزیر خارجه آمریکا به عنوان بخشی از یک برنامه پیچیده برای افزایش فشار بر ایران، طرحی دارد که بر اساس آن خروج آمریکا از برجام الغا و ایالات متحده به عنوان یک عضو اولیه و امضا کننده برجام، بتواند‌ تحریم‌های تسلیحاتی شورای امنیت سازمان ملل را تمدید کرده یا مکانیزم ماشه را برای بازگشت تحریم‌های سازمان ملل، فعال کند.

مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا، 30 فروردین 99 طی پیامی در حساب توئیتری خود خطاب به شورای امنیت سازمان ملل، تمدید تحریم فروش اسلحه به ایران را درخواست کرد.

پمپئو طی پیامی در حساب توئیتری خود، مدعی شد: «تحریم‌ تسلیحاتی ایران که بزرگ‌ترین حامی تروریسم در جهان است شش ماه دیگر منقضی می‌شود و شورای امنیت سازمان ملل باید این تحریم‌ها را پیش از آن که خشونت ایران تشدید شود و مسابقه تسلیحاتی جدیدی در خاورمیانه راه بیاندازد، تمدید کند.»

«محمدجواد ظریف»،‌ وزیر امور خارجه،‌ به طرح وزیر خارجه آمریکا برای لغو خروج این کشور از برجام با هدف تمدید تحریم‌های تسلیحاتی شورای امنیت سازمان ملل متحد واکنش نشان داد.

ظریف روز دوشنبه هشتم اردیبهشت‌ماه در صفحه توییتر خود نوشت: «دو سال پیش مایک پمپئو،‌ وزیر امور خارجه آمریکا، و رئیس او توقف مشارکت آمریکا در برجام را اعلام کردند و رویای این را در  سر می‌پروراندند که فشار حداکثری آن‌ها ایران را به زانو در خواهد آورد.»

او در ادامه این توییت اظهار کرد: «با توجه به شکست حقیرانه‌ آن‌ سیاست،‌ او [پمپئو] اکنون می‌خواهد عضوی از برجام باشد.»

سوالی که پیش می‌آید این است که چرا آمریکا در طول دو سال گذشته چنین اقدامی را عملی نکرده و یا اینکه برای فعال‌سازی مکانیزم ماشه، فشار به اعضای اروپایی برجام را به عنوان یک راه حل اتخاذ نکرده بود.

«مرتضی مکی»، کارشناس مسائل آمریکا در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری برنا ضمن اشاره به تلاش‌های مکرر آمریکا در دو سال اخیر برای نابودی کامل برجام گفت: «هدف غایی آمریکایی‌ها در خروج از برجام در سال ۲۰۱۸ نابودی برجام بود. آنها تصور می‌کردند با اعمال تحریم‌های یکجانبه و فشار حداکثری بتوانند حمایت اروپایی‌ها را جلب کنند و ضمن اینکه ایران توان و تحمل خود را از دست بدهد، برجام را از بین ببرند. ولی آنها در دو سال گذشته نتوانستند به هدف خود در برجام برسند و نزدیک شدن به موعد اکتبر ۲۰۲۰ و لغو تحریم‌های تسلیحاتی ایران آنها را بر آن داشته تا با یک تغییر مسیر در اعمال فشار حداکثری به ایران خود را امضاکنندگان اولیه برجام بدانند.»

این تحلیلگر مسائل بین‌الملل افزود: «اروپایی‌ها مکانیزم ماشه را فعال کردند ولی با توجه به حساسیت موضوع و نابودی برجام و ارزش سیاسی که آنها برای برجام قائل هستند به سادگی حاضر به حمایت از سیاست‌های ترامپ نیستند چرا که لغو برجام تبعات سیاسی و امنیتی برای اروپایی‌ها خواهد داشت. اروپایی‌ها، روسیه و چین برای چگونگی مواجهه با تحرکات سیاسی و امنیتی آمریکا در منطقه شرایط سختی دارند. شرایط برای ایران نیز که نیاز به هوشیاری در شرایط جدید دارد، دشوار  است.»