مفهوم علم غیب چیست؟

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، سید یدالله یزدان‌پناه استاد فلسفه و عرفان اسلامی گفت: ابن‌سینا در نمط دهم اشارات درباره رفتارهای خارق‌العاده‌ای که از عرفا سر می‌زند صحبت کرده است. برخی اطلاع‌ها از غیب از طریق خواب‌های صادق برای انسان رخ می‌دهد. غیب مراتبی دارد. مرحله مادون آن نزدیک به همین عالم است. غیب‌های مرحله عالی هم داریم که عده کمی به آن دست پیدا می‌کنند.

وی سپس گفت: در سوره رعد درباره امیرالمؤمنین آمده که چه کسی باید شهادت دهد که رسول خدا فرستاده خداست؟ یا خود خدا باید شهادت دهد و یا کسی که در حد رسول‌الله از حقیقت هستی و علم الکتاب مطلع باشد. علم الکتاب یعنی باطنی‌ترین ساحت غیب، که آصف بن برخیا اندکی از آن را داشت که آن اقتدارها از او بر می‌آمد. امیرالمؤمنین علم الکتاب داشت بنابراین می‌توانست شهادت رسالت پیامبر را بدهد.

سید یدالله یزدان‌پناه اضافه کرد: در برخی آیات قرآن آمده که اطلاع از غیب در انحصار خداوند است اما در برخی آیات استثناهایی هم قائل شده است. مثلاً آمده که خداوند هر که بخواهد او را از غیب مطلع می‌کند. اصالت اطلاع از غیب متعلق به خداست. کسی به این حریم راه پیدا نمی‌کند مگر آن‌که خداوند بخواهد. خدا بر اساس حکمت خود برخی را به این حریم راه می‌دهد. حکمت آن‌هم پاکی و طهارت است. باید حقیقتاً بنده بود تا به حریم الهی راه پیدا کرد.

در ادامه هفتمین قسمت از ویژه‌برنامه «سوره»، گفتگوی مسعود دیانی با محمد ناصرزاده و سید مهدی ناظمی در خصوص «قرآن، ادبیات داستانی و سینما» پخش شد.

محمد ناصرزاده گفت: ظلم یعنی چیزی را در جایی غیر از خودش قرار دهیم. از ظلم تحت عنوان تاریکی هم یاد شده است. انسان اگر چیزی را نداند آن را نمی‌بیند. ما می‌توانیم در حق قرآن ظلم کنیم این‌گونه که آن را در جایی که باید قرار دهیم قرار ندهیم. ظلم به این معنا در برخی از داستان‌ها اتفاق افتاده است. اگر قرآن را در جای خود قرار ندهیم آن را نخواهیم دانست درنتیجه هرگز نمی‌توانیم آن را ببینیم.

این پژوهش‌گر افزود: عمده مشکلات ما مبتنی بر یکی از این موارد است: یا از ارزش‌ها و قرآن بریده‌ایم. یا طوری غم و غصه ما را گرفته که نمی‌توانیم از آن خارج شویم. یا امیدواری‌مان را در نحوه اتصال به خداوند از دست داده‌ایم. تمامی قصه‌های قرآنی مبتنی بر این موارد است.

سید مهدی ناظمی در ادامه گفت: سینما تصویر محور است اما متون دینی شنیدنی و مسموع هستند و یادآور مفاهیم برای ما هستند و نه تصویر. هنرمند باید با هر دو فضا آشنا باشد تا این گذار بتواند در او رخ دهد. در آثار سینمایی که نمی‌خواهند یک قصه قرآنی را مستقیماً روایت کنند تأثیر ایجابی یا سینمایی شده قرآن را بیشتر می‌توان ردیابی کرد. چون در این دسته از آثار هنرمند در حد وسع و ظرفیت خود فهمی از یک امر مفهومی و مسموع پیدا کرده است.

این پژوهش‌گر سینما همچنین اظهار داشت: مثلاً سینماگری سال‌ها پیش درباره طمع فیلمی ساخته است. در نگاه اول هیچ ردپایی از متن مقدس در چنین اثری نمی‌بینیم. اما با نگاه دقیق‌تر متوجه می‌شویم که در حقیقت پلی بین آن استعاره مفهومی و استعاره‌های بصری زده‌ است. این نوع آثار نسبت بهتری را با آیات قرآن می‌توانند برقرار کنند.

در این برنامه همچنین یوسفعلی میرشکاک به خوانش بخشی از تفسیر «روض الجنان و روح الجنان» پرداخت. بررسی کارنامه قرآن‌پژوهی عایشه عبدالرحمن نیز بخش دیگری از هفتمین قسمت برنامه «سوره» بود.

برنامه تلویزیونی «سوره» که به موضوع قرآن اختصاص دارد، در شب‌های ماه مبارک رمضان هر شب ساعت 22:45 دقیقه از شبکه چهار سیما پخش می‌شود. تکرار این برنامه نیز ساعت 17 می‌باشد.