مقاله معتبرترین مجله تئاتر دنیا درباره هملت اصفهانی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری برنا در اصفهان، در سال ۲۰۱۴ در چهارصدوپنجاهمین سالگرد تولد ویلیام شکسپیر، تمام جهان با ارائه خوانش هایی از هملت، سمپوزیوم ها و برنامه های مختلف تلاش برای نگاه دوباره ای بر آثار این هنرمند داشتند.

در اصفهان نیز اثر «هفت‌خوان هملت» اثری از گروه تئاتر زاوشه با نگاهی نو به اثرهملت شکسپیر به روی پرده رفت. علیرضا میر سجاد، استادیار هنر تئاتر در دانشگاه پیتسبورگ نیز با مقاله‌ای در مجله نمایش journal صفحه ۳۹ تا ۶۰به بررسی این اثر پرداخت.

این مقاله به شناسایی تفاوت رویکردها نسبت به هملت‌های کشورهای غیر غربی پرداخته و عملکرد آن‌ها از شکسپیر برای گفت‌وگوهای فراملی را بررسی کرده است.

در این مقاله عنوان می‌شود که رسانه‌ها در طول مدت زیادی ایران را به‌عنوان کشوری با دست‌های خالی ازلحاظ فرهنگی جلوه دادند اما دستاوردهای فرهنگی‌ای چون «هفت‌خوان هملت» عملاً خلاف این مسئله را نشان داد.

میر سجاد، استادیار هنر تئاتر در دانشگاه پیتسبورگ، پژوهشگر و هنرمند و فعال در عرصه‌ مطالعات بینا رشته‌ای تئاتر و بنیان‌گذار و رئیس بنیاد تئاتر خاورمیانه در آمریکا و دکتری تئاتر از دانشگاه تافتی ایالت ماساچوست است.

 او در این مقاله‌ای با اتکا بر پژوهش استیون گرینبلت (اندیشمند، نویسنده و استاد دانشگاه هاروارد و از مؤثرترین متخصصان مطالعات رنسانس در اواخر قرن بیستم و اوایل قرن بیست و یکم و نویسنده کتاب‌هایی چون مرگ هملت و ساختن هملت ترجمه مهدی امیر خانلو انتشارات نیلوفر، جهان چگونه مدرن شد ترجمه مهدی نصرالله زاده انتشارات بیدگل، جبار و...) به بررسی «هفت‌خوان هملت» گروه تئاتر زانش پرداخته است.

در بخشی از این مقاله می‌خوانیم:

این تئاتر از سال ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۷ به‌صورت مقطعی در تهران و اصفهان روی صحنه بود. (تماشاخانه‌ باران، تهران، ۱۳۹۴ / سالن استاد فرشچیان، اصفهان، ۱۳۹۵، ۹۶ و ۹۷) این تئاتر به کارگردانی محمدجواد سجادی و با بازی ابوالفضل صفوی، مصطفی قیصری و عرفان آیتی آخرین اجرای خود را در سالن فرشچیان اصفهان پشت سر گذاشت که با استقبال مخاطبان تئاتر روبرو شد.

 در این مقاله سیر تولید این اثر شرح داده‌شده است. تولید این اثر ۱۵ ماه به‌صورت گروهی و کارگاهی زمان برد که با خوانش و تجدیدنظرهای جدید نسبت به هملت شکسپیر پیش‌رفت. نویسنده‌ مقاله، رویکرد هفت‌خوان هملت گروه زانش به هملت را شامل این دو قسمت می‌داند: اول، وام گرفتن از سنت‌های نمایشی ایرانی و دوم، رویکرد طنز نسبت به این اثر کلاسیک.

میر سجاد معتقد است که خنده‌ مکرر تماشاگران در نقاط پرکشمکش مسیر شخصیت هملت در اثر شکسپیر، گویای موفق بودن این اثر است؛ هفت‌خان هملت با شفاف کردن نقاط طلایی اثر ویلیام شکسپیر به‌صورت طنز به بازیابی متفاوتی از مفاهیم رسیده است. او معتقد است هیچ اثری نمی‌توانست به این شکل، معرف گونه‌های نمایشی ایران مثل نقالی، پرده‌خوانی، سایه بازی و خیمه‌شب‌بازی باشد.

 استادیار دانشکده جان هاپکینز معتقد است، بازیگران این نمایش محرک‌هایی برای القای پارو دیک مفاهیم هملت شکسپیر هستند؛ بازیگری در نقش هملت، راوی و نقال (عرفان آیتی)، بازیگر دیگر در تمامی نقش های اثر شکسپیر (مصطفی قیصری) و این گفتار ها همراه با رقص و حرکت یک بازیگر (ابوالفضل صفوی) الگو های کنشمند نمایشنامه را پیش می بردند.

نویسنده‌ این مقاله با بررسی مفصلی، به ستایش خوانش گروه زانش از هملت ویلیام شکسپیر می‌پردازد و این پرسش اساسی را مطرح می کند که چرا هملت ایرانی؟

او با قید این موضوع که قطعاً چنین خوانشی می‌تواند تاثیرگذار باشد، به شرح این می پردازد که خوانشی این چنین می‌تواند تفسیری بر ستم و محدودیت‌های خاورمیانه باشد که توسط جوامع غربی بر آن‌ها تحمیل می شود.

چنین خوانش هایی از آثار نام‌آشنای غربی به زبان و فرهنگ ایرانی می‌تواند تلاشی در جهت ارائه خوانش های انتقادی ونئولیبرالیستی باشد. میر سجاد شرح می دهد که توجه به چنین خوانش های خلاقانه‌ای از هملت می‌تواند در این عرصه کارساز باشد و چنین هملتی امیدوارکننده است و می‌تواند بانی گفتمان سیاسی در جهان باشد.

مجله نمایش journal، توسط انتشارات جان هاپکینز آمریکا منتشر می‌شود که قدیمی‌ترین شرکت از نوع خود در آمریکاست که در سال ۱۸۷۸ گشایش یافت و به‌عنوان بزرگترین ناشر آمریکا شناخته می شود.