فیسبوک از گوگل ترسناک‌تر است؟

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ مارک زاکربرگ، بنیان‌گذار و مدیر عامل فیسبوک، اخیرا پذیرفت که شرکت تحت مدیریتش از سرقت اطلاعات بیش از ۵۰ میلیون کاربر این شبکه‌ی اجتماعی در سال ۲۰۱۵ توسط کمبریج آنالیتیکا اطلاع داشته است. کمبریج آنالیتیکا یک شرکت تحلیل کلان‌داده است که با کمپین تبلیغاتی دونالد ترامپ، رئیس جمهور کنونی ایالات متحده‌ی آمریکا همکاری داشته.

زاکربرگ در یک پست در فیسبوک گفت: این نقض اعتماد بود و ما باید آن را رفع کنیم.

اما این تنها چیزی نیست که فیسبوک باید آن را رفع کند. فرانسیس شولِت، مهندس نرم‌افزار هوش مصنوعی و یادگیری ماشین در دیپ مایند گوگل، در یک توییت اعلام کرد: «تنها مشکل فیسبوک از دست دادن حریم امن کاربران نیست. حقیقت این است که فیسبوک می‌تواند به‌عنوان چشم‌ و‌ گوش وابسته به حکومت به کار برود. به نظر من مسئله نگران‌کننده‌تر، استفاده از اطلاعات دیجیتال ازدست‌رفته به‌عنوان یک بردار کنترل روانشناختی است.»

او در یک توییت که هزاران بار به اشتراک گذاشته شد، بر این نکته تأکید کرده است. حتی گلن گرینوالد، کارشناس حوزه‌ی امنیت و نویسنده‌ی The Intercept نیز با بازنشر توییت شولت، آن را نقطه‌نظری درخور دانست. گلن رینوالد از جمله‌ی بزرگ‌ترین و شناخته‌شده‌ترین کارشناسان و خبرنگاران حوزه‌ی امنیت است که در افشای اطلاعات ادوارد اسنودن نیز حضور فعالی داشت و جزو معدود خبرنگارانی بود که در هتلی که افشاگری‌ها برای اولین بار در هنگ‌کنگ اتفاق افتاد، در کنار اسنودن حضور داشت. گرینوالد علاوه بر اینکه توییت شولت را بسیار تحسین و آن را تصدیق کرده، نقطه‌نظر خود را نیز به آن اضافه کرده است. گرینوالد در این خصوص گفته:

به یاد یاد داشته باشید که گوگل نیز یک استثمارگر هوش مصنوعی با کمترین شفافیت و نظارت عمومی است.

البته شولت در رابطه با نقطه‌نظر گرینوالد موضع‎گیری کرده و مخالفت خود را به‌روشنی اظهار داشته است. وی گفت: «این نوع تفکر و شبیه‌سازی دو شرکت اصلا منطقی و مبتنی بر تفکر نیست. فقط به این دلیل که دو مورد شباهت‌های ظاهری به هم دارند (هر دو تکنولوژی و شرکت‌های بزرگی هستند) به این معنی نیست که آن‌ها برابر هستند. چرا؟ به فید خبری فیسبوک دقت کنید... اگر فیسبوک تصمیم بگیرد، می‌تواند همه‌ی اخبار واقعی یا دروغین که شما دید‌ه‌اید، به‌روزرسانی‌ وضعیت‌های سیاست‌مدارانی که دیده‌‌اید و همه‌ی کسانی که شما را دیده‌اند، در طول چند سال به دست بیاورد. بنابراین فیسبوک باور‌های سیاسی و نقطه نگرش شما را تحت کنترل دارد.

فیل منچر، استاد علوم کامپیوتر و فناوری اطلاعات در دانشگاه ایندیانا، در رابطه با کارش که تحقیق روی اخبار غیر واقعی است، گفت الگوریتم‌های به‌کاررفته در پلتفرم شبکه‌های اجتماعی مانند فیسبوک تصمیم‌گیری‌ ما را به سمت آشکار و عیان کردن بیش از پیش تعصبات اجتماعی-شناختی می‌برد؛ البته موتور‌های جستجو مثل گوگل، به‌طور کامل در این زمینه بی‌گناه نیستند.

نقطه‌نظر فیل منچر در رابطه با تغییر قالب مشاهده‌ی اخبار و در نتیجه تغییر تأثیرگذاری اخبار بسیار جالب توجه است.

به عقیده‌ی منچز، سوگیری الگوریتمیک به جانبداری‌ اجتماعی-شناختی منجر می‌شود که از جمله‌ی آن می‌توان به تعصب تأیید (نوع تفکر که طی آن، کاربر در پی یافتن شواهدی برای تأیید باور خود است) اشاره کرد که به نوبه‌ی خود به این الگوریتم دامن می‌زند. برای مثال، مردم پیش از این اخبار شبانه‌ی تلویزیون را تماشا می‌کردند یا مقاله‌های محلی را می‌خواندند؛ حال تغییر قالب مشاهده‌ی اخبار باعث شده است کاربران به‌جای استفاده از رسانه‌هایی نظیر تلویزیون و نشریات، به سمت شبکه‌های اجتماعی سوق پیدا کنند و آسیب‌پذیرتر شوند.

برای مثال شبکه‌های اجتماعی و موتورهای جستجو تلاش می‌کنند که پیش‌بینی کنند چه مطلبی برای چه کسانی می‌تواند جذاب باشد. الگوریتم‌های رتبه‌بندی از محبوبیت به‌عنوان یکی از عناصر فرمول خود استفاده می‌کنند. بیشتر افراد در گروه شما با یک قطعه خبری دروغین ارتباط برقرار می‌کنند و به آن جذب می‌شوند؛ بنابراین افرادی شبیه شما آن را مشاهده می‌کنند. شبکه اجتماعی می‌تواند به‌عنوان یک تقویت‌کننده عمل کند؛ زیرا افراد نزدیک به شما عقایدی مشابه شما دارند، و بیشتر آن‌ها احتمالا از طریق نوع خاصی از اخبار دروغین مورد فریب قرار می‌گیرند و این به معنی تمایل بیشتر شما به مشاهده‌ی آن‌ها است.‌

شولت در رابطه با جدا کردن عملکرد فیسبوک از گوگل اضافه می‌کند: «تنها یک شرکت وجود دارد که از الگوریتم‌های غیر شفاف فید خبری استفاده کرده و در رسوایی‌های انتخاباتی نقش داشته و بارها و بارها نشان داده است که رهبر آن از نظر اخلاقی وضعیت مناسبی ندارد. اساسا هیچ یک از رفتارهای گفته‌شده نه در گوگل، نه آمازون و نه اپل قابل مشاهده نیست. هرچند توییتر شانس زیادی برای مشاهده شدن چنین رفتارهایی دارد؛، اما نمی‌توان به‌صورت کامل چنین شواهدی را در آن مشاهده کرد.»

سؤل مهم، چرایی استفاده از هوش مصنوعی توسط فیسبوک است. چرا فیسبوک از هوش مصنوعی استفاده می‌کند؟ برای ایجاد فید خبری؟

این مسئله شولت را شگفت‌زده می‌کند. او در این رابطه می‌گوید: شخصا من از این موضوع بسیار هراس دارم. اگر شما در زمینه هوش مصنوعی فعالیت می‌کنید، لطفا از آن‌ها حمایت نکنید. بازی‌های آن‌ها را دنبال نکنید. در اکوسیستم تحقیقاتی آن‌ها شرکت نکنید. لطفا کمی اخلاق داشته باشید.

مارک زاکربرگ در روز چهارشنبه ۲۱ مارس ۲۰۱۸ در گفتگویی با CNN اظهار کرد که خوشحال خواهد شد برای کنگره با مدرک ثابت کند که در فیسبوک اتفاقات مثبتی رخ خواهد داد. وی همچنین گفت امیدوار است خطاها و اشتباهات ناشی از رسوایی کمبریج آنالیتیکا را برطرف کند. او نوشت:

من فیسبوک را تأسیس کردم و در پایان، مسئول آنچه در این پلتفرم رخ خواهد داد، من هستم.