به گزارش گروه اقتصاد خبرگزاری برنا، در شرایط وجود انتظارات تورمی با انبوهی از سرمایههای سرگردان مواجه میشویم که برای حفظ ارزش سرمایه و سود آتی، در بازارهای موازی و غیر مولد مانند سکه و ارز سرمایه گذاری میکنند و به دلیل کوچ گسترده سرمایههای سرگردان در این بازارها، باعث ایجاد شوکهای قیمتی، در آنها میشود.
رفتار سرمایه گذاران در فرایند انتقال شوک به بازارها، نقش محوری و تشدیدکنندهای ایفا میکند. اصولا سرمایه گذاران تصمیماتی میگیرند که بر اساس پیش بینیهای شخصی آنها، عقلایی است و منجر به حرکات همزمان افراطی در بازارها میشود. سرمایه گذاران ریسک گریز در واکنش به بحران، موقعیتهای سرمایه گذاری خود را بر اساس درک خود از نوسانات آتی در بازارها تغییر میدهند.
سپردهگذاری بانکی در ایران، در شرایط رکود اقتصادی و آرامش بازارهای ارز و طلا گزینه بسیار قابلتأملی است اما این نوع سرمایهگذاری در شرایط تضعیف ریال در برابر دلار، نمیتواند گزینه قابل دفاعی باشد. به عبارت دیگر، در شرایط رکود مبالغی که به عنوان سود به سپردههای بانکی تعلق میگیرد، قدرت خرید صاحبان این سپردهها را افزایش میدهد اما در زمان نوسانات ارزی، آنچه بهعنوان سود در بازار طلا و ارز وجود دارد در حقیقت فقط حفظ قدرت خرید سرمایهگذاران در این بازارها نسبت به سرمایهگذاران بازارهای دیگر است.
در ماههای اخیر قیمت دلار نوسانات بالای را پشت سر گذاشت و در آخرین روز تیر ماه به رقم ۲۰ هزار و ۴۵۰ تومان رسید که از ابتدای امسال رشد ۵۵ درصدی داشته است. اما به نظر میرسد با اقدامات بانک مرکزی افزایش قیمت دلار متوقف شود و در یک سطح قیمت مشخص، ثابت بماند.
بازار سکه
از طرفی، خرید طلا، اعم از سکه، شمش و زیورآلات نیز یک گزینه مطلوب برای سرمایهگذاری محسوب میشود که در بلندمدت میتواند ارزش سرمایه و قدرت خرید افراد را حفظ کند. سکه در چند ماه اخیر با افزایش قیمت قابل توجهی در بازار همراه شده. در آخرین روز تیرماه قیمت سکه طرح جدید در معاملات بازار آزاد تهران به ۱۰ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان رسید. همچنین قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم ۹ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان، نیم سکه ۵ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان، ربع سکه ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان و سکه یک گرمی یک میلیون و ۷۰۰ هزار تومان رسید که بررسی قیمت سکه طلا از ابتدای سال، نشان از بازدهی حدود 86 درصدی این بازار دارد.
بازار مسکن
بازار مسکن نیز که همواره بهعنوان یکی از بازارهای سرمایهپذیر مطرح است، در شرایط فعلی میتواند مقصد سرمایههای سرگردان جامعه باشد. در این حوزه، سرمایهای بودن کالای مسکن و سابقه جهش قیمتی مداوم در ادوار گذشته میتواند از نکات جذاب برای ورود سرمایهگذاران به بازار مسکن باشد. آمار های رسمی نشان میدهد که میانگین قیمت هر متر مربع مسکن در تهران از 15 میلیون و600 هزار تومان به 20 میلیونتومان رسیده که در این مدت رشد 28 درصدی داشته است.
در مقابل اما، پیاپی شدن دورههای رونق و رکود مسکن و نقدشوندگی پائین مسکن در دوران رکود جزو چالشهای اصلی این بازار محسوب میشود ضمن اینکه بخش عمده سرمایههای خرد کشور در این بازار راهی ندارند و فعلاً بخش قابلتوجهی از متقاضیان مصرفی بازار نیز، به واسطه رشد قیمتها از بازار خط خوردهاند.
توجه به این نکته نیز ضروری است متوسط قیمت هر متر مربع مسکن شهر تهران در خرداد ماه ۱۳۹۹ بالغ بر ۱۸.۹ میلیون تومان بوده که نسبت به ماه قبل و ماه مشابه سال قبل به ترتیب معادل ۱۱.۶ و ۴۲.۵ درصد افزایش نشان میدهد و تقریباً از دایره شمول قدرت خرید متقاضیان مصرفی این کالای ضروری خارج شده است بنابراین اگر در این بازار افزایش قیمت دیگر رخ دهد، این افزایش قیمت تا حدی زیادی میتواند ناشی از تقاضای کور برای سرمایهگذاری در مسکن یا سفتهبازی در این بازار باشد و عاقبتی، جز رکود سنگین در انتظار آن نخواهد بود چراکه خرید مسکن، برای ذخیره کردن سود حاصل از سرمایهگذاری خود، نیازمند خریداری است که واحد مسکونی او را خریداری کند و اگر متقاضی مصرفی در بازار نباشد، سرمایهگذار بازار مسکن قادر به خروج از این سرمایهگذاری نخواهد بود مگر اینکه سرمایهگذاری خود را به سرمایهگذار دیگری منتقل کند که البته این کار نیز منوط به وجود دورنمای رونق و سودآوری در این بازار خواهد بود؛ درحالیکه اصولاً دورههای رونق در بازار مسکن کوتاه است و همه سرمایهگذارانی که تمایل دارند سرمایهگذاری خود را نقد کنند، فرصت خروج از این بازار را پیدا نمیکنند.
بازار خودرو
رویآوردن سرمایههای سرگردان به بازار خودرو باعث خریدهای سرمایهای در بازار شده است. این سرمایههای بزرگ و کوچک با خرید حداقلهای موجود در بازار میخواهند از ارزش پول خود محافظت کنند. مقایسه قیمت خودروهای داخلی از ابتدای سال نشان از افزایش شدید قیمت در همه مدلها، تولیدی دارد. این افزایش قیمت به گونه ای است که در برخی از خودروها شاهد اختلاف بیش از 40 میلیون تومانی قیمت کارخانه نسبت به فروردین ماه هستیم.
خروج آمریکا از برجام و افزایش نرخ تاثیراتی روی بازار خودرو گذاشت و متاسفانه در همین مدت، شاهد بالارفتن قیمتها در بازار خودرو بودهایم به صورتی که با اعمال قیمتهای جدید، خودروسازان خصوصی و مشخص شدن افزایش قیمت 30 درصدی دو خودروساز بزرگ کشور برای فصل تابستان که مشمول افزایش قیمت شده، وارد فاز جدید از قیمتها خواهیم شد و مشخص است که موج جدید افزایش قیمت خودرو آغاز شده است.
متاسفانه بهره وری تولید خودرو در ایران پایین بوده و به دلایلی همچون سوءمدیریت، بالا بودن بهره تسهیلات بانکی، نرخ مزد، تورم و دیگر دلایل پنهان و آشکار مصرف کنندگان نباید به کاهش قیمت خودرو امیدوار باشند. از سویی با افزایش نرخ ارز هزینههای تامین مواد اولیه و واردات قطعات نیز افزایش خواهد یافت، بنابراین با توجه به وضعیت موجود امکان کاهش قیمت خودرو دور از انتظار است.
بازار سرمایه
از ابتدای امسال شاخص بورس با ثبت بازدهی 235 درصدی در سطح یک میلیون و 712 هزار و 213 واحد، در آخر روز تیرماه به کار خود خاتمه داد و بیشترین سود را نسبت به بازارهای موازی دیگر نصیب سرمایهگذاران خود کرد. این درحالی است که بورس تهران به جای اثرپذیری از عواملی همچون شیوع بیماری کرونا و دیگر خبرهای منفی، بیشتر به عوامل مثبت همچون افزایش نرخ دلار و البته جریان نقدینگی توجه دارد.
به گفته کارشناسان دلایل دیگری چون حمایت دولت از بازار بورس و تاثیر کاهش نرخ سود بانکی بر روند مثبت معاملات بازار سرمایه تاثیر گذار بوده است به صورتی که بسیاری از افراد با کاهش نرخ سود بانکی قادر به پوشش نرخ تورم نیستند در نتیجه نقدینگیهای موجود در اختیار خود را به سمت بورس آوردند که این موضوع در اقبال مردم عادی به سمت بورس بی تاثیر نبوده است.
بررسی تغییرات قیمتها در بازارهای موازی نشان میدهد که طی سه ماهه ابتدایی امسال میزان بازدهی بورس با 235 درصد رشد، فراتر از بازار ارز، مسکن و سکه داشته است. بررسی بازارها طی این دوره نشان میدهد، سکه طلا معادل 86 درصد، ارز معادل 55 درصد و مسکن 28 درصد بازدهی داشتهاند. همچنین از ابتدای تیرماه شاخص بورس رشد ۴۳ درصدی در مقابل رشد ۳۱ درصد ارز و ۴۱ درصد سکه طلا بیشتر بازدهی را در تیرماه نصیب سرمایهگذاران خود کرده است. 5