طغیان مخاطب در زوال انحصار رسانه های بزرگ

به گزارش گروه روی خط رسانه‌های خبرگزاری برنا؛ این شــب ها، شــبی نیســت کــه مخاطبــان در گعده هــای چند ده نفری تا چند میلیونی، مشــغول ارتباط زنده در اینســتاگرام نباشند. ظریفی می گفت تاریخ ارتباط انســانی را باید به قبل از ایجاد اینستای لایو و بعد از آن تقســیم کرد! آنهایی که صدای شان  ِ در رسانه های ملی و رسمی، بازتاب ندارد، اینجا بازار گرم تــری دارند. هر اتفاق سیاســی یــا اقتصادی که می افتد، سیل خشــونت بار لایوهای پرالتهاب جاری می شــود و عقلانیــت و اعتدال، به محــاق می رود.  آمدن ماهواره های تلویزیونی ِوقتی در دهه ۰۷، خطر مطرح شد، عده ای دلسوزانه گفتند که بیایید انحصار صداوســیما را بشــکنید و آن را مردمی کنید. کسی گوشــش بدهکار این حرف هــا نبود. گفتنــد، قانون اساسی این طور خواســته و باید انحصار باشد. البته قانون اساســی، بانک و بیمه و صنایع بزرگ را هم در انحصار گذاشــته بود؛ اما  انحصارشــان را شکستند. هنوز هم نه تنها میل به شکستن انحصار صداوسیما ندارند؛ بلکه با تســری آن به تولید محتوا در فضای مجــازی، چتــر انحصــارش را گســترده تر می کنند. برخی راه حلشــان ممنوع کردن اســت که اگر تاریخ خوانــده بودند، می دانســتند که ایــن ممنوعیت ها، هیچ افاقه ای نمی کند. آنها نمی دانند فناوری، خیلی وقت اســت که انحصار صداوســیما و رســانه های رســمی را شکسته اســت. اگر همان ۰۲ سال پیش، اینها را مثل روزنامــه و مجله، مردمی کرده بودند و به نظارت صرف، بســنده می کردند، ما امروز با چنین  کنترل ناپذیری در فضای مجازی مواجه ِآشــفته  بازار نبودیم. فناوری های جدید ارتباطی، میزان خصومت متقابل و ســرعت گسترش خشم عمومی را افزایش داده است. برخی معتقدند هدف ابتدایی رسانه های اجتماعــی، آن بود که جهان را آزادتر و انســان ها را  گســترش فضای مجازی، چنین ِمتصل تر کند. اوایل تصور می شــد که افزایش چشمگیر اتصال انسان ها در مقیاســی جهانی، برای دموکراســی خوب است؛ امــا اکنون ایــن خوش بینی رنگ باخته و فهرســت مضرات آن رشــد کرده است: تجربه مباحث سیاسی آنلاین، با عصبیت بیشتر و عقلانیت و نزاکت کمتری همراه است. افراد متعصب، جهان بینی های پرخطر می آفرینند که می توانند هر لحظه افراطی تر شــوند و ایدئولوژی های خشونت بار، اعضای جدید به خود جذب می کننــد. یک روان شــناس اجتماعی معتقد اســت وقتی فردی در ارتباط شــخصی با فرد دیگر، ابراز خشــم کند، ناراحت کننده خواهــد بود؛ اما اگر ابراز خشــم، در حضــور گروهی از مخاطبان باشــد، جایگاه فــرد خشــمگین بالاتر می رود. مــن در یک 

پژوهش علمی در سال ۷۹۳۱ دریافتم که یک کانال خبری فارســی زبان در فضای مجازی، هر چقدر خبر دروغ بیشتری منتشــر می سازد، مخاطب بیشتری به خود جذب می کند! پژوهشــگران دانشگاه نیویورک، دو ســال پیش، میزان بازنشــر ۰۰۵ هــزار توییت را سنجیدند و دریافتند که هر کلمه احساسی یا اخلاقی خشــم آلود، به طــور میانگین ۰۲ درصد بازنشــر آن را افزایــش می دهد. مرکز پژوهشــی معتبــر پیو، در ســت هایی که نمایانگر ُتحقیق جامع خود دریافت پ مخالفت خشــمگینانه بودند، تقریبــا دو برابر دیگر ست ها، لایک می خوردند و بازنشر می شدند. امروزه ُ پ ِ رســانه های اجتماعی، تعداد زیادی از شــهروندان دل مشــغول با سیاســت را به آتش افروزانی تبدیل ســت ها ُکرده اســت که بــرای خلق پرالتهاب ترین پ و تصاویــر، با هــم رقابت می کنند. هشــتگ #اعدام -نکنید، نمونه کوچکی از طنین رسانه های اجتماعی است؛ در حالی که رسانه های رسمی و دولتی و رسانه ملی، این وسط نقشی جز نظاره گری ندارند. اگر رادیو و تلویزیون، انحصاری نبود و رســانه های رسمی، این محدودیــت  را نداشــت، آنها می توانســتند میانجی مناســبی میــان حاکمیــت و افکار عمومی باشــند. فشــار، محدودیت و ممنوعیت، ارتباطات انسانی را زیرزمینی، خشــن و کنترل ناپذیر می کنــد. رفتارهای پرخطر افکار عمومی، نتیجه محدودیت های فزاینده است. مجلس یازدهم هم که در پی تثبیت و توسعه محدودیت برای رســانه های مستقل است، می تواند امــکان بروز خطرات بالقوه اجتماعی را بیشــتر کند. پس ضرورت دارد دلســوزان و مســئولان آینده نگر، روند کنونی را دریابند و برای احتراز از آنارشیســم و مناســبات افراط گونه، چاره اندیشــی کنند. ساده ترین کار آن اســت کــه انحصار را بردارنــد همان طور که انحصار بانک و بیمه را شکستند. همچنین با اعتماد به رســانه های داخلی، خطوط قرمــز ناکارآمد را که مزیت رقابتی رســانه های رســمی و مجــوزدار را از میان برده اســت، به تدریج حذف کنند. رســانه های اجتماعی، فی نفسه بد نیستند و قدرت انجام کارهای خوب را دارند. هر فنــاوری ارتباطی جدید، دامنه ای از تأثیرات ســازنده و مخرب را به همــراه دارد. هنر حاکمان فرهیخته آن اســت که تأثیرات ســازنده را تقویت و از اثرات مخرب پیشگیری کنند. راه تقویــت تأثیــرات ســازنده، اعتمــاد بــه حرفه ای های مســتقل است. کنترل رسانه های بزرگ و پربسامد، باید دست حرفه ای های مستقل باشد که با روایت درســت، غیرســوگیرانه، منصفانه و متوازن رویدادهــا و تحلیل منطقی منطبق با واقعیت اخبار، نظــر مخاطبان را بــه خود جلب کنند و بــازار انبوه رســانه های اجتماعی دروغ زن پرمخاطب را از رونق بیندازند. ایــن تحول عمیــق، اراده بزرگی می طلبد. صاحبــان اراده، یکی، دو روز در اینســتاگرام، برخی گعده های لایو پررونق را دنبال کنند تا بدانند که وقت برای اقدام، بس تنگ است. 

منبع:شرق