ضرورت فرهنگ‌سازی آموزش‌های الکترونیکی

به گزارش گروه آموزش خبرگزاری برنا، دکتر علی خاکی صدیق در گفت و گو با دبیر اجرایی اولین همایش ملی یادگیری سیار، درخصوص سیاست‌های این وزارتخانه در آموزش‌های برخط و یادگیری سیار بیان کرد: سیاست کلی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در ارتباط با آموزش در این مقطع کنونی، تقویت، استمرار و استقرار یادگیری الکترونیکی در نظام آموزش عالی است. طی ۹ ماه گذشته، شاهد بحران شیوع ویروس کرونا و همه‌گیری بیماری کووید -۱۹ بودیم که به تبع آن برچسب ضرورت آموزش به صورت حضوری در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی متوقف شد.
معاون آموزشی وزارت علوم در ادامه خاطرنشان کرد: این وزارتخانه، به منظور آنکه آموزش حتی در یک روز، یک هفته و یک ترم تعطیل نشود به سمت آموزش‌های غیرحضوری با محدودیت آموزش یادگیری الکترونیکی حرکت کرد. خوشبختانه دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی در طول چند ماه گذشته به ویژه در اوایل و تا اواخر ترم گذشته فعالیت‌های خیلی خوبی برای آماده‌سازی زیرساخت‌ها و توانمندسازی اعضای هیئت علمی و فرهنگ‌سازی مناسب درخصوص یادگیری الکترونیکی داشتند.
دکتر خاکی صدیق با اشاره به اینکه در حال حاضر در نیمسال دومی هستیم که با این پدیده روبرو شده‌ایم و شاهد آن هستیم که کیفیت آموزش و یادگیری الکترونیکی در اکثر موسسه‌ها و دانشگاه‌ها بهبود پیدا کرده، تصریح کرد: این وضعیت نسبت به گذشته با توجه به تجربیات کسب شده و با کیفیت قابل قبول‌تری پیش می‌رود و به نوعی در نظام آموزش عالی جا افتاده است.
وی تاکید کرد: این پدیده به ما این مسئله را متذکر شد که آموزش سنتی و چهره به چهره، علی‌رغم تمام توانمندی‌ها، خصوصیات و ویژگی‌های منحصر به فردی که دارد در شرایط بحران، نمی تواند جوابگوی نظام آموزشی باشد. ما مجبوریم برای اینکه آموزش در کشور، وقفه‌ای در آن ایجاد نشود از روش‌های نوین به ویژه یادگیری‌های الکترونیکی استفاده کنیم. همین‌طور این تجربه را به ما داد که کیفیت آموزش می‌تواند نسبت به آموزش چهره به چهره ارتقاء پیدا کند.
دکتر خاکی صدیق در ادامه با ابراز امیدواری نسبت به اینکه در آینده به سمت آموزش ترکیبی برویم، گفت: در آینده باید آموزش چهره به چهره در کنار آموزش الکترونیکی قرار بگیرد. معتقدیم که با بهره‌گیری از مزایای هر دو روش آموزش، چهره به چهره و الکترونیکی بازدهی بهتری در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی می‌توانیم داشته باشیم. در واقع فناوری به کمک استادان می‌آید و کمک می‌کند تا کیفیت آموزش را در دوره‌های آموزش عالی ارتقاء دهند.
وی تصریح کرد: یکی از موارد خیلی مهم در پیرامون آموزش‌های الکترونیکی، فرهنگ‌سازی آن و توانمندسازی اعضای هیئت علمی و کاربران است. برای اینکه فرهنگ‌سازی و آموزش داده شود، باید توانمندسازی صورت بگیرد. از سال گذشته، مجموعه‌ای از همایش‌ها در دانشگاه‌های مختلف تدارک دیده شده که به جنبه‌های مختلف این نوع از آموزش پرداخته می ود.
دکتر خاکی صدیق در ادامه با بیان اینکه اولین همایش ملی یادگیری سیار، از نظر تا عمل به میزبانی دانشگاه علامه طباطبائی برگزار خواهد شد، اظهار کرد: همایش کنونی که در ارتباط با موبایل لرنینگ هست یکی از جنبه‌های خیلی مهم این حوزه از روش‌های نوین آموزشی در نظام آموزش عالی است که می‌تواند با گرد هم آوردن متخصصان در این حوزه و بررسی چالش‌ها، آسیب‌ها و در عین حال مزایای این کار، به استادان و دانشجویان در جهت بهره‌برداری بهتر از موبایل لرینگ در نظام آموزشی کمک می‌کند.
معاون آموزشی وزارت علوم خاطرنشان کرد: اگر به بهمن‌ماه ۱۳۹۸ برگردیم تعداد بسیار کمی از دانشگاه‌های ما آموزش الکترونیکی را جزو برنامۀ رسمی‌شان داشتند. یعنی دانشجو تحت عنوان دانشجوی الکترونیکی می‌گرفت و به صورت الکترونیکی هم آموزش می‌دادند. بعد از شیوع کرونا و در اسفند ۱۳۹۸، طبیعتاً این دانشگاه‌ها خیلی زود توانستند خودشان را تجهیز کنند و برای تمام جامعه دانشگاهی این خدمات را ارائه کنند. دانشگاه‌های دیگر و موسسات آموزش عالی دیگر هم در برخی از زمینه‌های خوب IT برخوردار بودند. آنها هم خیلی سریع توانستند تجهیز کنند و به پشتیبانی‌های فنی IT که داشتند خیلی زود به سمت آموزش الکترونیکی حرکت کردند و مقدمات و زیرساخت‌های خود را فراهم کردند.
دکتر خاکی صدیق با اشاره به اینکه، دانشگاه‌ها و موسسات دیگری هم بودند که متاسفانه از نظر زیرساخت‌های IT خیلی قوی نبودند، تصریح کرد: در آن دانشگاه‌ها و موسسه‌ها با کمک گروه آموزشی الکترونیکی که در ستاد وزارت علوم تشکیل شده بود به عنوان یک هاب کمک به این دسته از موسسه‌ها و دانشگاه‌ها وارد عمل شدیم. طبیعتاً برای آنها ورود به حوزۀ آموزش‌های الکترونیکی دشوار بود که توسط این کارگروه از دانشگاه‌های بزرگ برخوردارتر مشاوره‌هایی نیز گرفتند.
وی بیان داشت: خوشبختانه در حال حاضر می‌توان گفت در دانشگاه‌های دولتی، بیشتر دانشگاه‌هایی که ما در آن نظارت کردیم و اطلاعات گرفته شده است، این زیرساخت‌های حداقلی را در حوزه یادگیری الکترونیکی دارند. البته بسیاری از دانشگاه‌های خوب ما خیلی فراتر از حداقل‌ها کار می‌کنند که می‌توانیم بگوییم در حد دانشگاه‌های خیلی خوب دنیا آموزش الکترونیکی را ارائه می‌دهند. البته این به این معنا نیست که ما مشکلی در این حوزه نداریم، یعنی حتی دانشگاه‌های خیلی برخوردار و باسابقه هم در حوزه آموزش الکترونیکی چون بسیاری از استادان با این مبحث آشنا نبودند دچار مشکلاتی شدند.
معاون آموزشی وزارت علوم تاکید کرد: همین طور نکته خیلی مهم آن، زیرساخت‌های ارتباطی و شبکه اینترنت است که در برخی از موارد به خاطر بار زیادی که در کل کشور در استفاده از اینترنت وجود دارد، اختلال‌ها و مشکلاتی را به وجود می آورد. از این جنبه، بسیاری از کارشناسان در دانشگاه‌ها باید این سامانه ها را مدیریت کنند.
دکتر خاکی صدیق اظهار کرد: در بُعد کلان می‌شود گفت که وضعیت ما در حوزه آموزش الکترونیکی وضعیت قابل قبولی است. طیف‌های دانشگاهی از برخورداری‌های متفاوتی از این آموزش، استفاده می‌کنند. بعضی‌ها با کیفیت‌های بسیار خوب این خدمات را ارائه می‌کنند و در برخی موارد نیز کیفیت در حد قابل قبول است.
وی با بیان اینکه به سمت یک نظام ارزش ارزشیابی و نظام دسته‌بندی و یا رتبه بندی مراکز آموزش الکترونیکی پیش می‌رویم، خاطرنشان کرد: در همین زمینه شاخص‌ها استخراج شده‌اند و ان‌شاءالله در چند ماه آینده بتوانیم اولین نتایج این ارزیابی‌ها را ارائه کنیم. آنجا می‌شود با دقت بیشتر و بر اساس شاخص‌های علمی بیان بکنیم که چه موسسه‌ها و دانشگاه‌هایی از چه سطحی و توان آموزش الکترونیکی برخوردار هستند.
معاون آموزشی وزارت علوم در ادامه از برگزارکنندگان همایش ملی یادگیری سیار تقدیر کرد و گفت: ضمن تشکر از برگزارکنندگان و مجریان اولین همایش ملی یادگیری سیار، درخواست می‌کنم استادان و دانشجویان تحصیلات تکمیلی که به صورت عملی با این تکنولوژی و فناوری کار کرده اند و در طول ترم گذشته و یا چند ماه گذشته احیاناً با چالش‌هایی روبه‌رو شده‌اند، یا ویژگی‌های مورد نظرشان هست یا ممکن است قبلاً به صورت تخصصی در این زمینه کار کرده باشند، نظرات، دیدگاه‌ها و ایده‌هایی که در این زمینه دارند را در قالب مقالات علمی به این همایش ارسال نمایند. آنها می توانند این تجربیاتشان را به اشتراک بگذارند تا جامعه دانشگاهی بتواند با استفاده از این تجربیات در جهت کیفی‌سازی این یادگیری‌های سیار ان‌شاء‌الله بهره بگیرد.