خیابان، جای کار برای کودک نیست/ ساماندهی ۵۰۰ کودک کار و خیابان

به گزارش برنا؛ وحید قبادی دانا، رئیس سازمان بهزیستی روز یکشنبه در جلسه شورای شهر تهران گفت: در طرح اخیر برای هر کودک اقدام موردی انجام می‌شود زیرا برای هر کودک باید اقدام تک نسخه‌ای انجام داد و نگاه فله ای اشتباه است. در اجرای این طرح هیچ رویکردی منتفی نیست و هم کاهش آسیب و هم رفع آسیب مدنظر است.

او ادامه داد: مساله کودکان کار، مساله با ابعاد گسترده است و در همه روستا و شهرها و کارگاه های زیرزمینی مشهود است اما تمرکز ما برای ساماندهی این موضوع - که مانند کوه یخی است که نوک آن را می‌بینیم - بر کودکان کار و خیابان است و کار خود را از آنجا (خیابان) آغاز کردیم. الگو و اساس موضوع ما این است که هدف‌گیری ما کودک نیست بلکه هدف گیری ما حمایت از کودک برای جلوگیری از آسیب وارده به کودک است. کودک قربانی این مساله است. کودک کار و خیابان مجرم نیست و برخورد با او نباید مجرمانه باشد بلکه باید مانند کسی باشد که در معرض خطر است.

رئیس سازمان بهزیستی کشور تاکید کرد: خیابان، جای کار برای کودک نیست و همه تلاش ما بر این است که این مساله رفع شود. نخست بررسی کردیم که کودکان سر چهارراه‌ها چه کسانی هستند. آیا کسانی هستند که الزاما والدین آنها بیمار هستند و برای تامین هزینه درمان آنها کار می کنند یا الزاما اعضای باندهای قاچاق کودک هستند. هچنین مسائلی مانند ایرانی بودن و نبودن آنها و اینکه آیا از منظر حقوق بشر و حقوق کودک باید تفاوتی بین این دو قائل باشیم، بررسی شد. چه کودک ایران یا افغان باید از او حمایت کنیم. بنابراین نیاز به اقدام مدیریت مورد در این زمینه هست. اینکه نگاه فله‌ای نسبت به این موضوع داشته باشیم، نگاه بسیار اشتباهی است. اینکه به فکر ایجاد اردوگاهی برای پاک کردن صورت مساله برای کودکان کار و خیابان باشیم، موضوع آزموده و اشتباهی است. اینکه بیاییم در اقدامی ضربتی، سیستم خاصی در شهر و کشور بیاید و بگوید ۱۰ روز تا شب عید وقت داریم آنها را جمع کنیم، نگاه اشتباهی است.

قبادی دانا افزود: باید دید هنگامیکه در خودروی شاسی بلند خود نشسته‌ایم، این کودکان را می‌بینیم خاطرمان مکدر می‌شود و می‌خواهیم آنها را نبینیم و از صحنه خارج کنیم یا اینکه وجدان ما به درد می‌آید که چرا این کودک باید در این وضعیت قرار بگیرد. بنابراین با الگوریتم مدیریت مورد در این مساله پیش رفتیم. یک سال روی آن کار کردیم که برای کودکان صفر تا هفت سال، ۶ تا ۱۲ سال، ۱۲ تا ۱۸ سال و بالاتر از ۱۸ سال و برای کودکان در آغوش مادران چه باید کرد. برای کودکان ایرانی و افغان، کودکان خانواده دار یا بی سرپرست و برای کودکی که روز در خیابان و شب در گودها است یا با کودک قاچاق شده چه باید کرد. اقدام تک نسخه ای برای هر فرد باید انجام دادنگاه فله ای اشتباه است.

وی با بیان اینکه طبق آمار مشخص ما بیش از ۸۰ درصد این کودکان اتباع غیرایرانی هستند، افزود: تصویب قانون حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان بر این تصریح می‌کند که اگر کودک در وضعیت مخاطره‌آمیز قرار گرفت ما باید کودک را از آن وضعیت خارج کنیم مانند آنکه والدین معتاد شرایط سختی را برای کودک ایجاد کرده اند که همه موارد آن در قانون احصا شده است. یکی از وظایف ما این است که اگر کودکی در خیابان قرار گیرد به آن معناست که در وضعیت مخاطره آمیز قرار گرفته است. باید بررسی شود آیا خانواده دارد و خانواده کفایت دارد یا نه.

رئیس سازمان بهزیستی کشور با اشاره به آیین‌نامه کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست گفت: مطابق با این آیین نامه اگر کودکی بدسرپرست باشد، حضانت او تا زمانی که سرپرست مناسب پیدا کند، دولت به نیابت بهزیستی انجام می‌دهد. به موازات ساماندهی ساماندهی کودکان کار و خیابان، ساماندهی کودکان در کارگاه‌های زیرزمینی هم شروع کردیم اما مسائلی وجود دارد که کودکان را در فهرست کارگران ذکر نمی‌کنند. برای حمایت از کودکان پس کوره ها و گودها اورژانس ۱۲۳ آماده برای ورود است. ماموران در کودک‌آزاری ها کمتر از ۲۴ ساعت کودک را از وضعیت مخاطره‌آمیز خارج می‌کنند و معطل رسانه‌ای شدن آن هم نیستیم.

اجرای مدل مراکز درمان و بازتوانی اعتیاد مبتنی بر استمرار درمان

رئیس سازمان بهزیستی کشور با اشاره به اجرای مدل مراکز درمان و بازتوانی اعتیاد مبتنی بر استمرار درمان گفت: از همه صاحبنظران و کارشناسان در مساله اعتیاد دعوت کردیم تا با بازنگری در مقوله ترک اعتیاد، به مدل مناسب برسیم و به مدل مراکز درمان و بازتوانی اعتیاد مبتنی بر استمرار درمان رسیدیم که خانواده محور و اجتماع محور است و از خانواده ها و خیرین نیز بهره می‌گیرد و برای معتاد درمان تک نسخه‌ای می‌کند.

قبادی دانا افزود: در این مدل، تیم درمان تصمیم گیرنده است که این تیم متشکل از پزشک، روانشناس، مددکاراجتماعی و خود فرد معتاد و خانواده او است. اگر فرد معتاد بیماری روان مزمن دارد در کنار آن درمان می‌شود.

وی با بیان اینکه مطالعات نشان می‌دهد درمان مستمر کمک‌کننده است، خاطرنشان کرد: طول مدت در مراکز اقامتی عادی ۲۸ روز است، میزان عود اعتیاد بیشتر از ۹۵ درصد ارزیابی می‌شود اما با اجرای این مدل در این مراکز با توجه به مطالعات مختلف انجام شده، میزان عود کاهش چشمگیری می‌یابد.  مطالعات در کشور پرتغال که بیشترین شیوع مصرف مواد مخدر در اتحادیه اروپا را داشت، نشان داد که در کمترین مدت می‌توان اعتیاد را با این روش کنترل کرد بنابراین این روش مد نظر قرار گرفته است.

رئیس سازمان بهزیستی کشور یادآور شد: معتادان چهار ماه در مراکز حضور پیدا می‌کنند و هشت ماه نیز به صورت سرپایی به باشگاه بهبودیافتگان می‌پیوندند. این مدل مبتنی بر حرفه‌آموزی و اشتغال است. اولین بار است که در مرکز اعتیاد، مجموعه مشارکت‌های مردمی و اشتغال حضور دارد و کارگاه‌های اشتغال در کنار این مراکز فعال هستند. در این مراکز حمایت از خانواده صورت می‌گیرد. بحث سهم حق بیمه کارفرمایی که جزو تکالیف بهزیستی برای مددجویان است، در این مراکز مدنظر قرار گرفته و به معتاد بهبودیافته وام پرداخت می شود. با توجه به بسته جامع و طرح آزمایشی که در سال ۹۸ در اصفهان انجام دادیم، انتظار می‌رود میزان عود ما کاهش چشمگیری پیدا کند و اگر میزان بهبودی در مراکز اقامتی پنج درصد است امیدواریم به بیش از ۴۰ درصد برسد.