اغلب بناهای تاریخی مشهد وضعیت خوبی ندارند/ هنوز خانه افشاری مشهد ثبت ملی نشده است/ بناهایی هستند که ثبت ملی شدند اما در خطر نابودی هستند

 به گزارش برنا؛ ثبت آثار تاریخی و میراث در سازمان میراث فرهنگی اقدام مناسبی از سوی مسئولان و تصمیم‌گیران امر است در این راستا طی ابلاغی 90 اثر فرهنگی تاریخی خراسان رضوی دستور ثبت ملی گرفته اند و برای طی مراحل قانونی از سوی وزیر میراث فرهنگی و گردشگری به استاندار خراسان ابلاغ شده است اما علاوه بر ثبت آثار ملی، صیانت از آنان حلقه مفقوده حفظ آثار تاریخی است.

وضعیت ابنیه های ثبت شده مشهد

 رضا سلیمان نوری، رئیس هیات مدیره انجمن توسعه گردشگری چهار باغ خراسان و نویسنده کتاب «خیابان ارگ مشهد» درباره آخرین وضعیت ابنیه‌های ثبت شده در مشهد به خبرنگار برنا گفت: برای بررسی شرایط بناهای تاریخی شهر مشهد باید آنها را به چند گروه تقسیم کرد. برخی از این بناها در مالکیت مجموعه‌های دولتی یا نیمه دولتی همچون میراث فرهنگی، شهرداری، اوقاف، سازمان بازآفرینی و آستان قدس قرار دارد.

او افزود: در بین این مجموعه ها  بناهایی که در اختیار شهرداری هستند چون خانه تاریخی داروغه و یا در اختیار خود میراث فرهنگی هستند چون خانه تاریخی ملک و کلیسای ده دی و البته بناهای در اختیار آستان قدس همچون مسجد72تن و مجموعه خود حرم مطهر رضوی از وضعیت مطلوبی برخوردار هستند.

سلیمان نوری ادامه داد: بناهای در اختیار سازمان بازآفرینی و نهاد مجری طرح اطراف حرم مطهر رضوی یا چون خانه توکلی در وضعیت خوبی قرار دارد و یا چون خانه غفوری در حال بازسازی است.اما دسته دوم بناها مجموعه های دارای مالک شخصی به صورت فردی یا سازمانی است که متاسفانه اغلب این بناها وضعیت مطلوبی ندارند.

او افزود: نمونه بارز این نوع بناها خانه اکبرزاده است که دارای یکی از بهترین سردرهای منازل مسکونی تاریخی ایران است اما به دلیل عدم حفاظت مالک از بنا در حال حاضر آخرین روزهای عمر خود را سپری می کند و به غیر از نمای بیرونی سردر تمام خانه در حال نابودی کامل است.

بناهایی هستند که ثبت ملی شدند اما در خطر نابودی هستند

سلیمان نوری تصریح کرد: در بناهایی که دارای مالک خصوصی سازمانی است هم در اغلب موارد شاهد کم توجهی به این بناها هستیم.

او ادامه داد: نمونه بارز این مورد هم بناهای ثبت ملی  شده از مجموعه مدارس مرحوم عابدزاده در مشهد خاصه دو بنای عسکریه و سجادیه است که به رغم ثبت ملی به خاطر نگاه خاص اعضای انجمن پیروان قرآن به عنوان متولیان این بناها و عدم همراهی با سایر نهادها خاصه میراث فرهنگی و شهرداری و البته علاقه مندان به میراث در خراسان و مشهد در حال نابودی هستند.

بناهای تاریخی و میراثی نیازمند صاحبانی دلسوز

او  با یبان اینکه ثبت ملی بناها راهکاری مفید برای حفظ موقت آنها از نابودی توسط مالکانی است که هیچ علاقه ای به حفاظت از میراث و فرهنگ ایران اسلامی ندارند و حتی در راه نابودی این میراث ها نیز فعالیت می کنند. گفت:  البته باید در بلندمدت با برنامه ریزی وزارت میراث فرهنگی و نمایندگان مجلس راهکاری برای تغییر مالکان این بناها به افراد دلسوز میراث فرهنگی و هویت ایرانی اسلامی این سرزمین برداشته شود.

ثبت ملی 90 بنای تاریخی در خراسان رضوی

رئیس هیات مدیره انجمن توسعه گردشگری چهارباغ خراسان درباره بناهای تاریخی که باید در اولویت میراث فرهنگی و گردشگری  برای ثبت ملی باشد، گفت: به تازگی نامه های ثبت ملی 90بنای تاریخی در خراسان رضوی به استاندار ابلاغ شده است اما هنوز بناهای تاریخی و فرهنگی بسیاری در اقصی نقاط خراسان وجود دارد که باید در چرخه ثبت ملی قرار گیرند.

شناسایی 200بنای تاریخی و فرهنگی

او ادامه داد: برای مثال فقط در بافت تاریخی اطراف حرم مطهر رضوی و در محدوده طرح ثامن که به طرح حریم حرم موسوم شده است، حدود 200بنای دارای ارزش تاریخی فرهنگی شناسایی شد و تلاش بر این است به هنگام نهایی شدن طرح، حفظ این بناها مد نظر قرار گیرد و اکنون باید این بناها از سوی میراث فرهنگی ثبت ملی شوند.

هنوز خانه افشاری مشهد ثبت ملی نشده است

سلیمان نوری با ذکر مثالی گفت: در حاشیه بازار رضای مشهد یک خانه وجود دارد که بقایایی ازمعماری دوران افشاری در آن دیده می شود و براساس گفته های مدیر پایگاه میراث فرهنگی  ثامن  مشهد  تنها خانه افشاری مشهد بوده که هنوز ثبت ملی نشده است.

او افزود: باید از لزوم ثبت ملی ساختمان کانون نشر حقایق اسلامی تشکلی که توسط مرحوم استاد محمد تقی شریعتی پدر دکتر علی شریعتی ایجاد و اداره می شد  به عنوان مهمترین تشکل روشنفکری نه تنها مشهد بلکه کشور یاد کرد زیرا این تشکل را می توان پدر حسینیه ارشاد تهران لقب داد.

کدام بناهای مهم مشهد ثبت ملی نشده‌اند؟

سلیمان نوری در خصوص دیگر بناهای تاریخی ثبت ملی نشده در مشهد گفت: از دیگر بناهای مهم ثبت ملی نشده در مشهد باید به یگانه کنیسه شهر در محدوده خیابان جنت مشهد، خانقاه دراویش خاکساری مشهد در محدوده گنبد سبز، بقایای سینماهای هما،فردوسی و انقلاب مشهد به عنوان یگانه نمادهای باقی مانده از راسته سینماهای این شهر اشاره کرد.

رئیس هیات مدیره انجمن توسعه گردشگری چهار باغ خراسان نوری در پایان افزود: بناهای تاریخی کشف و سپس مدفون شده در شهر چون تونل تاریخی محدوده خیابان امام خمینی، حمام  تاریخی محدوده ایستگاه سراب و آب انبار تاریخی کوچه چهارباغ  نیز ثبت تاریخی شوند تا آیندگان هم از وجود این بناها مطلع شوند. این موارد تنها نمونه ای از خروار آثار تاریخی شهر مشهد و خراسان بود که لازم است ثبت ملی و حفظ شود.

//انتهای پیام: 4