تبادل اطلاعات میان کشورهای منطقه برقرار شود

به گزارش برنا؛ در این همایش که به دلیل شرایط همه‌گیری کرونا بصورت ویدئوکنفرانس برگزار شد،  وزریر کشاورزی و حفاظت محیط زیست ترکمنستان، سفرای کشورهای حاشیه دریای خزر و همچنین نهادهای بین المللی شامل برنامه محیط زیست ملل متحد(UNEP ) ، سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو)  و همچنین نماینده اتحادیه اروپا در ترکمنستان، نماینده دولت‌های کشورهای حاشیه خزر و روسیه شرکت داشتند .

ارباب خالص ، سفیر جمهوری اسلامی ایران در ترکمنستان و احمد رضا لاهیجان زاده، معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست نیز به نمایندگی از کشور ایران در این همایش حضور داشتند و در بخشی از برنامه سخنرانی کردند .

معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت از محیط زیست در سخنان خود به اهمیت حفظ کیفیت محیط زیست پهنه آبی دریای خزر در برنامه های اقتصادی کشورهای منطقه پرداخت و گفت: امروزه با آشکار شدن پیامدهای سوء ناشی از بهره کشی از منابع و خدمات محیط زیستی این دریا، دولت‌ها در صدد اتخاذ سیاستهای حمایتی از محیط زیست دریای خزر هستند.

او افزود: همکاری‌ها رو به گسترش است و نشانه های امید بخشی از اقدامات منفرد، دو و چند جانبه و جمعی برای بهبود کیفیت محیط زیست دریای خزر دیده می شود.  اما همچنان تصمیمات مهمی در این رابطه باید اخذ شود و گامهای عملی و موثری می بایست برداشته شود.

لاهیجان زاده با تاکید بر این که جمعیت و اقتصاد کشورهای حاشیه دریای خزر رو به رشد است، تاکید کرد: به همین نسبت تولید گازهای گلخانه ای توسط کشورهای حاشیه ی دریای خزر رو به افزایش است.

ذخایر آبزیان رو به کاهش است و شیلات در منطقه در حال افول است. در عین حال پرورش آبزی در آبهای دریا رو به گسترش است. میزان صید ماهیان خاویاری در ایران در فاصله 35 سال، به میزان چشمگیری کاهش یافته است.

او تنوع زیستی دریا شامل پلانکتون ها و جانوران کف زی رو به زوال دانست و افزود: استمرار حیات فک خزری به عنوان تنها گونه پستاندار دریای خزر در معرض تهدید جدی است و افزایش چشمگیر مرگ و میر فک خزری زنگ خطر را برای کشورهای منطقه به صدا درآورده است و گونه های مهاجم همچنان تهدیدی جدی برای اکوسیستم خزر به شمار می روند.

معاون سازمان حفاظت محیط زیست هم چنین به آلودگی سواحل و دریا ناشی از فعالیتهای انسانی به ویژه نشت نفت اشاره کرد و تاکید کرد: افزایش تعداد دفعات کشند قرمز در سواحل زنگ خطر دیگر و شاهدی است بر کاهش کیفیت آب دریای خزر.

او در ادامه به تغییرات کاربری اراضی در سواحل دریای خزر اشاره کرد و  ورود پساب‌های تصفیه نشده و مدیریت نه چندان قوی پسماندهای شهری و صنعتی را عامل تهدید کننده سلامت محیط زیست دریای خزر عنوان کرد.

لاهیجان زاده کم توجهی به کیفیت محیط زیست دریای خزر را خطری برای اقتصاد جوامع حاشیه ی این دریا عنوان کرد و گفت: درآمد ناشی از گردشگری، ارزش اقتصادی اراضی ساحلی، شیلات و صنایع شیلاتی، مثالهایی از اقتصادی است که با فرو افت کیفیت محیط زیست این دریا از بین خواهند رفت و صدمات شدید اجتماعی نظیر فقر و مهاجرت های ناخواسته را در پی خواهند داشت. از این رو است که می بایست بطور همگام با یکدیگر برای تغییر وضع اقدام کنیم.

معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه سخنانش پیشنهادهایی به عنوان  سیاست و برنامه بالادستی کشورها مطرح کرد و گفت: تنوع بخشی به منابع درآمد جوامع ساحل نشین، توسعه گردشگری در منطقه از طریق ایجاد مسیرها و مقاصد گردشگری میان کشورهای حاشیه دریای خزر و رویکرد مبتنی بر ریسک در مدیریت محیط زیستی دریای خزر می بایست ترویج یابد.

او در ادامه پیشنهاداتش موضوع توجه به روند تغییرات سطح آب دریای خزر و نیز تغییرات دمایی آب لازم دانست و گفت: اطلاعات برای اخذ تصمیمات متناسب و موثر می بایست تدارک دیده شود، خلاء های اطلاعاتی رفته رفته رفع شوند و ساز و کارهای تبادل اطلاعات با رعایت ملاحظات مربوطه میان کشورهای حاشیه دریای خزر می بایست برقرار شوند.

او در ادامه بحث کنترل آلودگی و گونه های مهاجم دریای خزر ناشی از منابع آلاینده فراساحل و دریانوردی را مطرح کرد و تاکید کرد: مناطق حفاظت شده ساحلی و دریایی باید توسعه یابند و در یک شبکه قرار گیرند. هم‌چنین بودجه پژوهش‌های محیط زیستی منطقه‌ای و پایش‌های مشترک میان کشورهای حاشیه دریای خزر باید افزایش یابد.

برگزاری وبینارها و همایش های علمی مدون و ماهیانه و تبادل اطلاعات و داده های علمی بدست آمده از پژوهش های مطالعاتی در حوزه محیط زیست از دیگر مواردی بودند که لاهیجان زاده به عنوان پیشنهاد خطاب به حاضران در همایش و کشورهای منطقه مطرح کرد.

او در ادامه  بر تقویت کنوانسیون تهران و پروتکل های ذیل آن و تسریع فرایند انتقال دبیرخانه کنوانسیون تهران از ژنو به منطقه و اجرای تصمیمات پنجمین اجلاس طرفهای متعاهد در کنوانسیون تاکید کرد و گفت: همانگونه که مستحضرید آخرین اجلاس طرفهای متعاهد در کنوانسیون در سال 2015 برگزار شده است و شش سال از آن می گذرد. مسائل زیست محیطی نیازمند توجه و اراده سیاسی بیشتر کشورهای ساحلی است. پیشنهاد می گردد دولت دوست و برادر آذربایجان نسبت به برگزاری هر چه سریعتر ششمین اجلاس طرفهای متعاهد اقدام کند.

لاهیجان زاده ادامه داد: یکی از وظایف مهم سازمان حفاظت محیط زیست و دستگاههای مشابه در هر کشور اعلام وضعیت کنونی محیط زیست و پیش بینی وضعیت آینده و نیز آگاهی و هشدار نسبت به تغییرات منفی، به تصمیم گیران، برنامه ریزان و دولت ها می باشد که امید است این وظیفه مهم را همه کشورها به طور شایسته انجام دهند.

او در پایان گفت: فرصت بی نظیر تاریخی در برابر ما قرار دارد که تعیین کننده ی سرنوشت نسل امروز و نسلهای آینده جوامع وابسته به دریای خزر است. تصمیم با ماست. می توانیم نسبت به پیام هایی که طبیعت به ما مخابره کرده بی تفاوت باشیم و فشار خود را بر این دریا ادامه دهیم و در پایان به همراه این دریا سرنوشتی تلخ را تجربه کنیم و یا همراه با حفظ محیط زیست این دریا از منافع گوناگون آن بهره مند شده و فعالیتهای اقتصادی در راستای رسیدن به توسعه پایدار را تقویت نماییم.

لازم بذکر است ۲۱ مرداد، پانزدهمین سالگرد روزی است که برای نخستین بار، پنج کشور حاشیه‌ دریای خزر برای همکاری‌های محیط زیستی در رابطه با این دریاچه با هم میثاق بستند.

این کشورها در سال ۱۳۸۲، کنوانسیون منطقه‌ای حفاظت از محیط زیست دریای خزر موسوم به کنوانسیون تهران را امضاء کردند و تاریخ ۲۱ مردادماه ۱۳۸۵ را روز دریای خزر نامیده و لازم الاجرا شدن آن را به‌عنوان یک رخداد مهم محیط زیستی، جشن گرفتند.

اهمیت این کنوانسیون منطقه‌ای در این است که تنها معاهده مورد توافق پنج کشور حاشیه دریای خزر و تنها بستر همکاری برای حفاظت و نجات بوم‌سازگان منحصر به فرد دریای خزر است.