احیای دوخت و پارچه‌های فراموش شده درکشورهای منطقه اکو

به گزارش برنا، دومین نمایشگاه نخ و نگاره  گروه هنرهای سنتی و صناعی هیما با حضور هنرمندان کشورهای عضو اکو آغاز به کار کرد. این هنرمندان از کشورهای تاجیکستان، افغانستان و ترکمنستان آثارشان را در سالن یک فرهنگسرای نیاوران در معرض دید عموم بازدید کننده گان قرار دادند. در افتتاحیه این نمایشگاه  برخی چهرهای هنری، برگزارکنندگان، شرکت‌کنندگان و اصحاب رسانه حضور داشتند.

پنج برابری آثار و شرکت کنندگان در نمایشگاه

در ابتدا دلاور بزرگ نیا، مشاور ارشد گروه هنرهای سنتی و صناعی هیما ضمن خوشامدگویی و خیرمقدم به میهمانان داخلی و خارجی و رئیس موسسه فرهنگی اکو رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و سنتی و نیز برگزارکنندگان به گزارشی از شیوه و شرایط برگزاری این نمایشگاه پرداخت و گفت:« در این دوره که دوره دوم نمایشگاه نخ و نگاره حدود  450 اثر از 220 هنرمند در دومین دور برگزاری نمایشگاه نخ و پارچه شرکت کرده بودند.یعنی به نسبت نمایشگاه قبلی تعداد هنرمندان و آثار پنج برابر شده است.این نشان از ارتباط خوب با هنرمندان و بالا رفتن سطح نمایشگاه است.این اتفاق نشان می‌دهد بخش  خصوصی هم راه خودش را پیداکرده است. هیما امروز صدای هنرمندان هنر سنتی شده و راه خودش را پیداکرده است.»  

لباس یکی از اشتراکات مهم فرهنگی است

عبادرضا اسلامی کولایی ، رئیس فرهنگسرای نیاوران نیز عنوان کرد:«این میراث مشترک فرهنگی است که به نظاره نشسته‌ایم. بی‌شک لباس یکی از اشتراکات مهم فرهنگی محسوب می‌شود. ما فکر می‌کردیم در این حوزه همیشه خانم‌ها حرف اول را می‌زنند درحالی‌که آقایان هم در این عرصه بسیار موفق و مؤثر حاضرشده‌اند. هیما در این زمینه و در طول سال‌های اخیر به موفقیت‌های بزرگی دست‌یافته است  به طوری که امروز به‌عنوان دومین برند خصوصی اکو را شناخته می شود. البته ما هم سعی کردیم در این امر هم مثمر ثمر باشیم.» 

هنرمندانی که سوزن برجان خود می‌زنند و نقش بر پاچه می‌اندازند 

عبدالمجید شریف زاده رئیس پژوهشکده هنرهای سنتی وزارت میراث فرهنگی نیز درباره حضور هنرمندان کشورهای مختلف در این نمایشگاه گفت:« آنچه امروز شاهد آن هستیم به همت مجموعه هنرهای سنتی هیما برگزارشده است. اساتیدی بسیاری در آن یاری‌رسانمان بودند و فضایی که به همت فرهنگسرای نیاوران فراهم شده است. همه این عزیزان کوشیدند تا امروز هنرمندان مظلوم و ناشناخته هنرهای سنتی را به میدان بیاورد و آثارشان را به نمایش بگذارد. هنرمندانی که سوزن برجان خود می‌زنند و نقش بر پاچه می‌اندازند . امروز هیچ تفاوتی میان آثار هنرمندان ایرانی و دیگر کشورهای شرکت‌کننده نمی‌بینیم زیرا همه از دل یک فرهنگ آمده‌اند.»

همگی ما ریشه‌ها و میوه‌های یک خاک هستیم / یکی از نشانه‌های تمدن پوشاک و لباس است

در ادامه سرور بختی، رئیس موسسه فرهنگی اکو نیز درباره حضور هنرمندان کشورهای عضو در این نمایشگاه به ریشه‌های مشترک فرهنگی کشورهای منطقه اشاره کرد و گفت:« تاریخ لباس بخشی از تمدن است و پوشاک و لباس هم سلایق اقوم و ملت‌ها را نشان می‌دهد.  حرف تمام هنرمندان اکو که  دارای فرهنگی مشترک هستند یکی است. شناسنامه آثار یعنی محل خلق اثر و پارچه و تکنیک متفاوت است اما پیام اصلی این هنرمندان  که از لابه‌لای طرح و نخشان بیرون می‌آید یکی است.این نکته به ما گوشزد می‌کند که همگی ریشه‌ها و میوه‌های یک خاک هستیم.نقش‌های بوته جقه، سرو ستاره ماه خورشید و گل در همه لباس‌های منطقه دیده می‌شود. این بیانگر آن است که همگی از یک ریشه و سرچشمه واحدی می‌آید.بی‌شک یکی از نشانه‌های تمدن پوشاک و لباس مردم آن است.در این نمایشگاه کوشش می‌شود تا بهترین آثار ارسالی را به نمایش بگذاریم تا بهترین شیوه‌های ممکن را کشف و رونمایی کرده و آثار هنرمندان کشورهای عضو اکو را معرفی کند.» 

سعی در احیای پارچه، نقوش و دوختهای سنتی فراموش شده داریم

در حاشیه این نمایشگاه و در گفت‌وگویی اختصاصی خبرنگار برنا با دلاور بزرگ نیا  مشاور ارشد گروه هنرهای سنتی و صناعی هیما، او به تفاوت‌های میان دو نمایشگاه نخ و نگاره که سال گذشته و امسال برگزارشده بود اشاره کرد و گفت:«این نمایشگاه به لحاظ بخش‌بندی تفاوت چندانی نداشت. هر دو دوره درباره دوخت و لباس بودند.اما دو محور جدی و متفاوتی با یکدیگر داشتند. در نخستین نمایشگاه رویکرد ما ملی بود ولی در این دوره نگاهمان منطقه‌ای و در قالب کشورهای عضو اکو بود و با کمک محتوایی و کارشناسی توسط فرهنگسرای نیاوران و پژوهشکده هنرهای سنتی وزارت میراث فرهنگی موفق به برگزاری این نمایشگاه شده‌ایم. خوشبختانه امروز هیما تلاش مضاعفی دارد در جهت احیای هنرهای فراموش‌شده در زمینه پارچه و نقوش و دوخت‌های سنتی حرکت کند. که این نکته جای امیدواری فراوانی دارد.» 

وی افزود:«دیگر نکته‌ای که باعث تمایز این نمایشگاه با دور قبل آن تنوع و تعداد هنرمندان و آثار آن‌ها است.به طور تقریبی آثار و هنرمندان شرکت‌کننده 5 برابر شده اند. امروز 220 هنرمند و 450 اثر را در جشنواره داشتیم. در حوزه داوری هم با بهترین‌های این حوزه در دانشگاه‌های مختلف و پژوهشکده هنرهای سنتی وزارت میراث فرهنگی را در کنار خودمان داشتیم. البته به دلیل شرایط کرونا 30 اثر از کشورهای  تاجیکستان ، افغانستان، ترکمنستان  که عضو اکو هستند را در نمایشگاه داشتیم.»    

بزرگ نیا ادامه داد:«با اقبال عمومی که در دوره دوم نمایشگاه که صورت گرفته می‌تواند به آینده ای بسیار درخشانی را برای دورهای بعدی این نمایشگاه امیدوار بود. با چنین زیبایی که این آثار دارند به شما قول می‌دهم بخش پشتیبانی ازهنرمندان در هیما طراحی خواهد شد.به‌ این ترتیب که مواد اولیه  را در اختیار هنرمندان قرار می دهیم و سپس آثارشان را خریداری و برند سازی می‌کیم. از این رو به نظرم روزهای خوشی در انتظار هنرمندان و این نمایشگاه خواهد بود. ان‌شاالله در دور بعد اجرای نمایشگاه به صورت بین‌المللی و به شکل دوره‌ای در کشورهای مختلف عضو و خارج از اکو برگزار خواهد شد.»

دوخت های سنتی بسیار گسترده اما در حال فراموشی هستند

مریم السادات نکجوی مدیرعامل گروه هنرهای سنتی و صناعی هیما نیز در این گفت‌وگوی اختصاصی با برنا گفت:« سال گذشته اولین نمایشگاه نخ و نگاره را با رویکرد نمایشگاه تخصصی دوخت‌های سنتی برگزار کردیم.در حقیقت گروه هنرهای سنتی و صناعی هیما به‌عنوان سرمایه‌گذار پژوهشکده هنرهای سنتی وزارت میراث فرهنگی  وارد عمل شد. در آن سال 200 اثر و 60 هنرمند شرکت کردند. این نمایشگاه تجربه بسیار خوبی بود  زیرا با هنرمندها این عرصه آشنا و متوجه شدیم که این دوخت‌های سنتی چقدر گسترده است. برای امسال تصمیم گرفتیم که کار را بسیار پربارتر برگزار کنیم. این بار فراخوان را به‌صورت ملی و به‌طور مستقل انجام دادیم. خوشبختانه موسسه فرهنگی اکو از این اقدام استقبال کرد.درنتیجه رویکرد کار متفاوت شد و نمایشگاه در سطح کشورهای عضو اکو انجام گرفت. در این دوره جدید تصمیم گرفتیم تا از طراحان لباس هم دعوت به عمل بیاوریم و قرار شد تا از این دوخت‌های در لباس‌های ملی هم استفاده شود.زیرا بسیاری از دوخت‌های سنتی در حال فراموشی هستند بنابراین قصد داشتیم تا آن‌ها را احیاکنیم.» 

طراحی یکی از لباس‌های دوره ساسانیان

وی ادامه داد:«خوشبختانه با رویکرد جدید استقبال بیشتر از آن شد و امروز 220 هنرمند را در نمایشگاه داشتیم و 480 اثر پذیرش شد.در اغاز کار 840 اثر داشتیم و امروز از آن تعداد بین 450 تا 480 اثر را انتخاب و در نمایشگاهارائه کردیم. کشورهای افغانستان، ترکمنستان تاجیکستان و پاکستان از این نمایشگاه استقبال کردند.البته ترکمنستان به دلیل کرونا و مسائل لجستیکی نتوانست آثارش را ارسال کند. امیدواریم که برگزیده‌های این نمایشگاه را به‌صورت ادواری در کشورهای اکو برگزار کنیم.هیما همچنین برای نخستین با یک طراح وارد دوخت‌های سنتی شده است. ما لباسی را طراحی کرده ایم که متعلق به دوره ساسانیان است. این اولین دوخت ما بوده و قصد داریم این کار را ادامه ‌دهیم. هنرمندان در این نمایشگاه بدون هیچ هزینه‌ای آثارشان را ارائه می‌دهند و به‌نوعی حمایت معنوی از آن‌ها می‌شود.حتی آثار برخی از هنرمندان مود تایید نیز توسط هیما خریداری می‌شود.تمایل داشتیم که هنرمندان بتوانند در نمایشگاه فروش داشته باشند.انشالله این کار بازخورد خوبی داشته باشد. همچنین از طراحانی که از دوخت‌های سنتی حمایت کند استقبال می‌کنیم.»

مدیرعامل گروه هنرهای سنتی و صناعی هیما  درباره نحوه داوری در این دوره از نمایشگان نیز گفت:«در داوری‌ها دو بخش داوری دوخت و طراحی داریم. به این ترتیب دو نوع جایزه و داوری خواهیم داشت . در روز پایانی 10 برگزیده خواهیم داشت، به این 10 برگزیده و نیز پیشکسوت‌ هدایا و به تمام شرکت‌کنندگان هم لوح تقدیر داده خواهد شد. » 

شایان ذکر است دومین نمایشگاه نخ و نگاره هیما با همراهی جمعی از هنرمندان فعال در زمینه دوخت‌های سنتی و طراحی لباس به همت گروه هنرهای سنتی و صناعی هیما و با همکاری مؤسسه فرهنگی اکو از ۱۹ تا ۳۰ شهریورماه در حال برگزاری است.

در این نمایشگاه آثاری در زمینه‌های پته‌دوزی، بخارادوزی، سکمه‌دوزی، شیرازه‌دوزی و ابریشم‌دوزی از هنرمندانی در کشوررهای عضو اکو به نمایش درآمد. در دومین دوره نمایشگاه نخ و نگاره ۴۵۰ اثر از ۲۲۰ هنرمند در معرض دید علاقمندان قرار گرفته است.