به گزارش برنا؛ آیا به زودی داروخانهها جعبههای داروهای ضد کووید -۱۹ را در قفسههای خود جای خواهند داد، پس از واکسن، شرکتهای دارویی در صدد پیگیری درمانی هستند که در صورت ظاهر شدن علائم بیماری، با یک لیوان آب در خانه بتوان آن را درمان کرد، چرا که حتی اگر پیشگیری بهتر از درمان باشد اما دانستن چگونگی بهبود همچنان حیاتی است، چندین سال طول میکشد تا واکسن در همه جا در دسترس باشد.
حتی اگر توزیع واکسن بهطور گسترده انجام شود برخی از افراد همچنان از تزریق خودداری میکنند یا تعدادی از افراد واکسینه شده حتی اندک، باز هم بیمار میشوند. داروهای آنتیویروس پیش از این برای مقابله با ویروسهای دیگر از جمله اچآیوی و یا ویروس آنفلوانزا وجود داشتهاند، در ابتدای همهگیری کرونا، بودجه و تحقیقات بر روی تولید واکسن متمرکز شد که همین موضوع تا حدی تأخیر در تولید داروهای ضدویروس علیه کرونا را توضیح میدهد.
اجرای استفاده از داروهای مختلف و متعدد برای تسریع در روند درمان کرونا تمامی ندارد و طبیعی هم همین است بالاخره این ویروس کشنده، ناشناخته و مرموز با تغییرات زیاد همراه بوده است. داریا هازودا، معاون بخش پژوهش بیماریهای واگیردار شرکت مرک به خبرگزاری فرانسه گفته است «ویروسها ماشینهای کوچکی هستند که برای تکثیر به اجزای خاصی احتیاج دارند، ضد ویروسها به طور کلی موکولهای شیمیایی کوچکی هستند که برای تداخل در این ماشینها تولید شدهاند.»
آبان ماه امسال بود که شرکت داروسازی آمریکایی گیلیاد (Gilead Sciences اعلام کرد که سازمان غذا و داروی آمریکا داروی «رمدسیویر» را تأیید کرد. «مگیفاکس» در گزارش ۲۲ اکتبر برای سی. ان. ان نوشت، این اولین دارویی است که برای درمان «کووید -۱۹» مورد تأیید قرار گرفته است. این آخرین و تازهترین خبری است که در رابطه با داروی بیماری کرونا مخابره شده است و کشورهای مختلف دنیا به فراخور نیاز و نظامات بهداشتی و سلامت خود از آن استفاده میکنند.
دارویی که به اذعان بسیاری از کارشناسان شاید برای درمان بیماری کرونا خیلی مؤثر واقع نشود، اما میتواند روند بهبودی را تسریع ببخشد و به خالی شدن تختهای بیمارستانی و کمتر شدن تعداد افراد بستری کمک کند. با این همه متخصصان و کارشناسان دیگری هم هستند که بر همان ادعاهای قبلی خود استوارند و معتقدند که کرونا داروی مشخصی ندارد و تمام داروهایی که در روند درمان این بیماری مورد استفاده قرار میگیرد، در روش آزمون و خطا هستند و داروی سایر بیماریهاست و نمیتوان با قطعیت از اثربخشی آنها سخن گفت. که البته این ادعای دومی تا امروز موافقان بیشتری هم دارد،
به دلیل اینکه اگر غیر از این بود و داروها آن اثربخشی مورد انتظار را بر این بیماری داشتند، آمار مرگومیر ناشی از کرونا، نباید این مقدار بالا بود. به هر شکل در ادامه ابتدا به معرفی تعدادی از داروهایی که تا امروز برای درمان و یا به بیان بهتر، برای اثرگذاری در روند درمان این بیماری معرفی و استفاده شدهاند، میپردازیم و بعد هم نظرات کارشناسان را در اینباره مرور میکنیم.
۲۱ مردادماه امسال بود در خبرها اعلام شد نهاد تنظیم مقررات دارویی استرالیا، روز سهشنبه مجوز اضطراری برای داروی ضد ویروسی شرکت داروسازی «مرک» را با نام «مولنوپیراویر» صادر کرده است.. مطابق گزارشهای اعلام شده مولنوپیراویر نخستین بار برای مقابله با آنفلوانزا تولید ش، تغییراتی در این دارو داده شده است که میتوان آن را به شکل قرص مصرف کرد. این دارو باید دو بار در روز و به مدت پنج روز مصرف شود، این درمان در چند صد نفری که آن را دریافت کردهاند نتیجه خوبی داشته است.
تجزیه و تحلیل درمان دهها نفر با این دارو نشان داد که ویروس پس از پنج روز قابل تشخیص نیست اما در ۲۶ درصد افرادی که دارونما دریافت کرده بودند، ویروس کرونا قابل تشخیص بود، پیش بینی میشود که آزمایشها در ۱۴۵۰ بزرگسال تا پاییز امسال انجام شود و در هند آزمایش میشود.
شرکت مرک، با اوج گرفتن شیوع ویروس کرونا در هند اعلام کرد که با پنج شرکت هندی به توافق رسیده است تا مجوزهای این دارو را بهطور داوطلبانه در اختیار آنها بگذارد، بنابراین یک شرکت هندی اعلام کرد که آزمایش بالینی مرحله سوم این دارو را روی ۲۴۰۰ بیمار مبتلا به کرونا از نوع خفیف تا متوسط امتحان خواهد کرد. شرکت مرک پیش از این روی تولید دو واکسن کووید -۱۹ تحقیق میکرد اما این تحقیقات را در ماه ژانویه متوقف کرد و در پژوهش روی داروی کرونا متمرکز شد.
ششم مهرماه امسال بود که در خبرها اعلام شد چند شرکت داروسازی بر سر تولید داروی ضدویروسی ویژه درمان کووید -۱۹ در حال رقابت هستند و انتظار میرود تا پایان پاییز مراحل کارآزمایی بالینی آنها به پایان برسد.
اخبار نویدبخش تولید داروهای ضدویروسی بهعنوان دومین اسلحه پس از واکسن، برای مقابله با کووید ۱۹ از چند ماه از چندماه پیش منتشر شده است. هماکنون چند شرکت دارویی ازجمله فایزر و مرک فاز آخر کارآزمایی بالینی این داروها را سپری میکنند و بهگفته متخصصان احتمالاً تا پایان پاییز این داروها که بیشتر به شکل قرص هستند، وارد بازار دارویی جهان میشوند.
درحالیکه هدف واکسنها جلوگیری از ابتلاء به بیماری کووید -۱۹ است، قرصی که زمان بهبود را تسریع میکند و بهراحتی در خانه مصرف میشود، پیشرفت مهمی خواهد بود و برای افرادی که مبتلا هستند درمان مهمی است و بهطور بالقوه بار بیمارستانها را کاهش میدهد. با شروع فصل پاییز و ترس از افزایش موارد ابتلاء به بیماریها که ممکن است با بیماریهای فصل سرما ترکیب شود، شرکتهای دارویی رقابتی اساسی برای دستیابی به یک موفقیت در زمینه تولید داروی مؤثر کووید -۱۹ را از مدتها قبل آغاز کردهاند.
نسل فعلی واکسنهای کووید ۱۹ روی تولید آنتیبادی برای خنثی کردن پروتئین سنبله که ویروس از آن برای چسبیدن به سلولهای انسان استفاده میکند، تمرکز دارد، اما در درمان ضدویروسی دانشمندان باید تشخیص دهند چطور ویروس را از تکثیر متوقف کنند. یکی از چالشهایی که محققان برای تولید داروهای ضدویروس با آن روبهرو هستند، این است که باید دارو با پروسه تکامل ویروس سازگار باشد.
نیکولاس کارتسونیس، نایبرئیس ارشد تحقیقات بالینی در بیماریهای عفونی شرکت دارویی آمریکایی مرک میگوید: داروهای ضدویروسی ما در برابر تغییرات زیادی که ممکن است با پروتئین سنبله مشاهده کنید، تاثیرشان را از دست نمیدهند. یعنی ویروس نمیتواند از اثر این داروهای ضدویروسی مانند واکسنها، فرار کند. این گروه از داروهای ضدویروسی واقعاً روی فرآیند تکثیر ویروس تأثیر میگذارد.
قرص ساخت شرکت مرک که با نام مولنوپیراویر شناخته میشود، باید از زمان بروز علائم کووید -۱۹، دو بار در روز بهمدت پنج روز استفاده شود. این دارو اکنون در حال پشت سر گذاشتن فاز سو کار آزمایی بالینی است و این شرکت انتظار دارد تا پایان سال دادههای مربوط به آن را داشته باشد. مرک همچنین کارآزمایی این دارو را در بین افرادی که کرونا ندارند، اما با کسی که کرونا دارد، زندگی میکنند، آغاز کرده است.
شرکت داروسازی آمرکیای فایزر نیز در حال سپری کردن فاز آخر کارآزمایی بالینی قرص ضدویروسی خود است. این شرکت روی ۲ داروی ضدویروسی مطالعه میکند؛ یک قرص که میتواند در خانه مصرف شود و یک داروی تزریقی وریدی برای بیمارانی که از بیماری جدیتری رنج میبرند. این داروها از طریق مسدود کردن فعالیت پروتئاز کووید (آنزیمی که ویروس برای تکثیر شدن در بدن به آن احتیاج دارد) کار میکند.
یک شرکت دارویی انگلیسی به نام سینارژن نیز در حال تولید یک داروی تنفسی اینترفرون است که بهعنوان یک رویکرد نویدبخش برای درمان این بیماری معرفی میشود. ریچارد مارسدن، مدیرعامل این شرکت میگوید: یکی از مهمترین راههای ویروس برای کاهش پاسخ سیستم ایمنی، سرکوب تولید اینترفرون بتاست که نقش حیاتی را در فعال کردن پاسخ ایمنی گسترده و جلوگیری از تکثیر ویروس ایفا میکند.
دریافتکنندگان شاید شامل افراد دچار نقص سیستم ایمنی که واکسن کووید -۱۹ در آنها جواب نمیدهد، یا یک گروه مشخص مانند مدارس، خانههای سالمندان یا تیمهای فوتبال باشند که میتوانند دارو را بهصورت پیشگیرانه برای جلوگیری از شیوع گستردهتر بیماری استفاده کنند. با این حال، استیو بیتس، مدیر اجرایی انجمن صنایع زیستی انگلیس میگوید: این ترفند به زمانبندی نیاز دارد؛ چرا که چنین محصولاتی باید با بروز نخستین علائم مصرف شوند. او معتقد است که احتمالاً در هفتههای اخیر یک داروی ضدویروسی با مجوز استفاده اضطراری برای ورود به بازار آماده خواهد شد.
بیتس اما درباره انتظارات بالای مردم از عملکرد داروهای ضدویروسی برای درمان کووید -۱۹ هشدار میدهد: مردم ممکن است مجبور شوند انتظارات خود را از میزان تغییر شکل این دسته از داروها تعدیل کنند. سطح اثربخشی ممکن است بسیار پایینتر از آن چیزی باشد که مردم از واکسنها انتظار دارند.
اریک تاپل، مدیر مؤسسه ترجمهای اسکریپس مستقر در کالیفرنیا میگوید: بهنظر میرسد اگر داروهای ضدویروسی بسیار مؤثر و ایمن یا ارزانقیمت باشند یا بهصورت رایگان ارائه شوند، بهطور گسترده مورد استفاده قرار خواهند گرفت. فرقی نمیکند درمانها بهصورت قرص باشند یا استنشاقی یا تزریق وریدی.
تولید این دارو در میان کوششهای مرتبط با مبارزه علیه بیماری کووید -۱۹ تحولی چشمگیر به شمار میرود و در صورت تأیید نهایی میتواند به عنوان ابزاری مؤثر در خدمت کادرهای درمانی قرار گیرد.
«مولنوپیراویر» (Molnupiravir) نام شیمیایی یک داروی آزمایشی ضدویروس جهت مقابله با بیماری آنفلوانزا است که به صورت خوراکی در کپسول تولید شده است. این دارو با تأثیری که میگذارد باعث میشود سامانه تولید مثل ویروس کرونا دچار نقص ژنتیکی شود و نتواند دیگر خود را در بدن فرد تکثیر کند.
این محصول برای اولین بار در دانشگاه اموری در آتلانتای آمریکا کشف شده و سپس توسط شرکت دارویی مرک در نیوجرسی و شرکت ریجبک بیوتراپی در میامی توسعه یافته است.
دادههای اولیه نشان میدهند این قرص خطر بستری شدن در بیمارستان را تا ۵۰ درصد کاهش میدهد. این آزمایش بالینی هرچند در مقیاس کوچک صورت گرفته، با این حال نتایج آن چنان امیدبخش بوده است که مسئولان شرکت بلافاصله پروسه قانونی برای دریافت مجوز از سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) را شروع کردند.
عموماً از داروی ضدویروسی «رمدیسور» با عنوان کارآترین درمان کووید -۱۹ نام برده میشود. این دارو باید به طور وریدی و در بیمارستان تزریق شود. در مقابل مزیت اصلی «مولنوپیراویر» این است که به عنوان قرص مصرف میشود و همین امر بیماران را قادر میسازد در خانه درمان شوند. به لحاظ هزینه نیز احتمالاً قرص ارزانتر خواهد بود چرا که یک دوره پنجروزه «مولنوپیراویر» حدود ۷۰۰ دلار هزینه خواهد داشت؛ یعنی حدود یک سوم رمدیسیور.
آزمایشات نشان داده است «مولنوپیراویر» بر روی بیمارانی که قبلاً با ابتلای شدید بستری شدهاند تأثیر کمی دارد، اما بزرگسالان مبتلا به کووید -۱۹ خفیف تا متوسط هر ۱۲ ساعت یکبار به مدت پنج روز میتوانند آن را مصرف کنند و بهبود یابند. مطالعات برای یافتن زمان بهینه مصرف قرص همچنان ادامه دارد.
نتایج اولیه آزمایشات بالینی تا کنون هیچگونه افزایشی در بروز عوارض جانبی را نشان نداده است. با این وجود محققان میگویند مولنوپیراویر باید در گروه بزرگتری از بیماران مورد ارزیابی قرار گیرد تا ایمنی آن به درستی تعیین شود.
شرکت مرک میگوید انتظار دارد ۱۰ میلیون بسته این قرص را تا پایان سال ۲۰۲۱ تولید کند. این شرکت دارویی در ماه ژوئن قراردادی به ارزش ۱.۲ میلیارد دلار با دولت ایالات متحده منعقد کرد که براساس آن موظف است پس از دریافت مجوز استفاده اضطراری یا تأییدیه سازمان غذا و داروی آمریکا، ۱.۷ میلیون بسته ویژه درمان مخصوص یک نفر را تحویل دهد.
مرک همچنین از همین حالا وارد مذاکره با کشورهای دیگر برای فروش این محصول شده است. برای مثال استرالیا ۳۰۰ هزار دوز از این دارو سفارش داده است. علاوه بر استرالیا، سنگاپور نیز قراردادی برای خرید این دارو به امضا رسانده است و کشورهای تایلند، کره جنوبی، تایوان و مالزی نیز در حال مذاکره برای تهیه آن هستند.
شرکت مرک میگوید رویکرد قیمتگذاری طبقاتی را بر اساس معیارهای درآمد بانک جهانی اجرا میکند تا اطمینان یابد همه کشورها با هر سطح از توانایی مالی بتوانند از این دارو بهرهمند شوند. همچنین این شرکت موافقتنامهای با تولیدکنندگان دارو در هند امضا کرده است که به موجب آن دسترسی بیش از ۱۰۰ کشور با درآمد کم و متوسط به «مولنوپیراویر» به محض دریافت مواد اولیه مورد نیاز تسریع خواهد شد.
۲۳ مردادماه امسال بود که در خبرها اعلام شده بود بر اساس بررسیهای انجام شده داروی مولنوپیراویر برای مهار کرونا مؤثر است، این خبر را استرالیا به جهان صادر کرد اما قرص جدید مهار کرونا چقدر امیدبخش است، اخبار متعدد درباره کم و کیف شیوع بیماری کرونا در جهان مشاهده میشود، امروزه شاهد واریانتهای متعدد کرونا با شدت خطرناکی بسیاری هستیم این در حالی است که حتی تزریق دو دوز واکسن هم مصونیتی در برابر ابتلاء به بیماری ایجاد نمیکند اما این روزها اخباری امیدوارکننده به گوش میرسد مبنی بر اینکه «قرص کرونا آمد».
این خبر چندی پیش در رسانهها منتشر و خبر از صدور مجوزی اضطراری در استرالیا برای داروی مولنوپیراویر میدهد. بر اساس اظهارت شرکت سازنده مصرف این قرص ویروس را پس از پنج روز از بین میرود. حال کم و کیف یا صحت این خبر جای تأمل دارد چون تاکنون داروهای مؤثر برای مهار کرونا در پروتکل درمانی قرار گرفته که این روزها گفته میشود اثرگذاری بالایی ندارد اما ادعا شده که این قرص میتواند در کاهش روند ابتلاء مؤثر باشد، هر چند هنوز روند درمان در مجامع علمی در حال بررسی است.
خیر. حتی با رواج این قرص، واکسیناسیون همچنان مهمترین و مؤثرترین سپر دفاعی در برابر کووید -۱۹ باقی خواهد ماند. با این حال در میان افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند و یا افراد مسنی که واکسن بر آنها تأثیر قابل ملاحظهای نگذاشته است میتواند به عنوان مکمل استفاده شود.
همچنین سازندگان این دارو میگویند امیدوارند این قرص جلوی سرایت ویروس کرونا از فرد مبتلا به خانوادهاش یا کسانی که با او در یک خانه زندگی میکنند را بگیرد
تغییرات «مولنوپیراویر» باعث میشود که این دارو را بتوان به شکل قرص مصرف کرد، این دارو باید دو بار در روز و به مدت پنج روز مصرف شود. این درمان در چند صد نفری که آن را دریافت کردهاند نتیجه خوبی داشته است.
تجزیه و تحلیل درمان دهها نفر با این دارو نشان داد که ویروس پس از پنج روز قابل تشخیص نیست اما در ۲۶ درصد افرادی که دارونما دریافت کرده بودند، ویروس کرونا قابل تشخیص بود. پیش بینی میشود که آزمایشها در ۱۴۵۰ بزرگسال تا پاییز امسال انجام شود.
شرکت مرک، ماه گذشته با اوج گرفتن شیوع ویروس کرونا در هند اعلام کرد که با پنج شرکت هندی به توافق رسیده است تا مجوزهای این دارو را بهطور داوطلبانه در اختیار آنها بگذارد. بنابراین یک شرکت هندی اعلام کرد که آزمایش بالینی مرحله سوم این دارو را روی ۲۴۰۰ بیمار مبتلا به کرونا از نوع خفیف تا متوسط امتحان خواهد کرد.
شرکت مرک پیش از این روی تولید دو واکسن کووید -۱۹ تحقیق میکرد اما این تحقیقات را در ماه ژانویه متوقف کرد و در پژوهش روی داروی کرونا متمرکز شد.
اما طرح بعدی، پروژه دارویی شرکت سوئیسی روش با مشارکت شرکت داروسازی آتیای آمریکا است. دارویی که مورد مطالعه این دو شرکت است ایتی -۵۲۷ (AT-۵۲۷) نامیده میشود و در حال آزمایش روی ۱۴۰۰ داوطلب در اروپا و ژاپن است. این دارو در افراد بالای ۱۲ سال آزمایش میشود.
ژان پیر سومادوسی، مدیرعامل شرکت آتیا به خبرگزاری فرانسه گفته است «پیشبینی میکنیم که تا پایان سال مجوزها را دریافت کنیم و دارو را در سال ۲۰۲۲ توزیع کنیم. این دارو نیز برای بیماران مبتلا به کووید از نوع خفیف تا متوسط خارج از محیط بیمارستانی [بیماران سرپایی] تجویز میشود.
سومین طرح برای تولید قرص ضدکووید -۱۹ از سوی شرکت فایزر پیگیری میشود که در مراحل ابتدایی مطالعه است. نام این دارو، قرص ضد ویروس پیاف -۰۷۳۲۱۳۳۲ (PF-۰۷۳۲۱۳۳۲) است. این دارو پیش از این وجود نداشت و به طور خاص برای مقابله با ویروس کرونا عامل بیماری کووید -۱۹ تولید شده است. این دارو در حال حاضر روی حدود ۶۰ بزرگسال در حال آزمایش است که نتایج آن تا پایان ژوئن مشخص میشود.
ساز و کار این قرص به گونهای است که به آنزیم ویروسی متصل میشود و از تکثیر آن جلوگیری میکند. این دارو همچنین با حمله به ویروس عامل بیماری کووید -۱۹ از تکثیر آن در دستگاه تنفسی جلوگیری میکند. این قرص در دسته داروهای مهارکننده پروتئاز قرار دارد.
طبق گفته مدیران شرکت فایزر، این قرص در مقابله با گونههای جهش یافته ویروس کرونا بسیار اثرگذار است. شرکت فایزر یک داروی تزریقی ضد ویروسی را نیز در حال آزمایش است که برای بیماران بستری در بیمارستان تجویز میشود.
در قرص تولیدی شرکت مرک و روشه، دارو نباید بیشتر از پنج روز پس از شروع علائم مصرف شود. یعنی تنها در هفته نخست شروع بیماری این دو دارو باید تجویز شوند. داریا هازودا، مدیر تحقیقی شرکت مرک اعلام کرده است «اگر هرچه زودتر با یک آنتیویروس درمان شوید، نتیجه بهتر است.»
هنگامی که این قرصها در دسترس قرار بگیرند، چالش اصلی تشخیص زودهنگام بیماری خواهد بود. ژان پیر سومادوسی پیشبینی میکند برای سرعت بخشیدن به روند کار، «آزمایشهای خانگی هر روز اهمیت بیشتری پیدا میکنند.»
از سوی دیگر پیشبینی میشود این داروهای ضدویروسی برای پیشگیری نیز مورد استفاده قرار گیرند. یعنی اگر یکی از اعضای خانواده به ویروس کرونا مبتلا شد، دیگران میتوانند برای جلوگیری از ابتلاء به بیماری درمان را آغاز کنند.
تاکنون داروی تزریقی رمدسیویر تولیدی شرکت گیلئاد مجوز برای مقابله با کووید -۱۹ را گرفته است اما تردیدهایی نسبت به اثرگذاری آن وجود دارد. پاییز سال گذشته در ایران نیز اعلام شد که دانشگاه تربیت مدرس با همکاری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در حال آزمایش یک داروی ضدویروسی علیه کووید -۱۹ هستند. طبق گزارش رسانههای ایران فاز مطالعاتی این دارو ابتدا با یک تیم ۴۰ نفره آغاز شد و سپس وارد فاز آزمایشگاهی شد. جزئیات زیادی از این دارو در رسانهها منتشر نشده است و آخرین وضعیت آن نیز اعلام نشده است.
۱۰ مهرماه امسال بود که در گزارشها اعلام شد بر اساس آخرین اطلاعات به دست آمده، داروی کرونا به صورت قرص تولید شده و به گفته محققان، میتواند احتمال بستری شدن و مرگ و میر را تا یک دوم کاهش دهد. مطابق گزارشهای اعلام شده درمان کووید - ۱۹ به صورت تجویز قرص، برای اولین بار انجام میشود. این قرص باید روزی دو بار، به مدت پنج روز، از زمانی که علائم بروز میکند مصرف شود.
قرص درمان کرونا میتواند خطر بستری شدن و مرگ و میر بر اثر این بیماری را تا یک دوم کاهش دهد. در این بین، تحلیلگران بر این باورند که این یک نتیجه خارقالعاده است که بیش از پیش میتواند به مردم کمک کند. این قرص به زودی برای موارد اورژانسی مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
ین قرصهای آزمایشی، با داروی تامی فلو (کپسول ضد ویروس آنفولانزا) مقایسه میشود که باید در طول دو روز، پس از بروز علائم مصرف شود. با این حال، این داروی جدید تنها روی افرادی که واکسینه نشدهاند آزمایش میشود. از این رو، مطالعات بیشتری در این زمینه نیاز است.