آنژیوپلاستی در زنان خطرناک تر است یا مردان؟

به گزارش برنا، زنان مبتلا به بیماری شریان کرونری دچار مشکلاتی مشابه با مردان میشوند و احتیاج به جراحی خاصی دارند تا در طی آن، عروق خونی تنگ باز شوند، تا از بروز سکته قلبی جلوگیری شود. انتخاب ها شامل جراحی قلب باز (CAPG)، آنژیوپلاستی یا استنت گذاری قلب[1] هستند.

درمان بیماری قلبی-عروقی باید بر اساس شدت بیماری و تعداد عروق تنگ شده باشد. امّا با وجود اینکه نرخ بروز بیماری های قلبی در زنان مسّن تر برابر با مردان است و حتّی احتمال درگیری تنها یک رگ در مردان، نادرتر از زنان است، جراحی زنان، تنها 35 درصد را از جراحی های PCI را تشکیل میدهد.

برای مشاهده علائم گرفتگی قلب اینجا کلیک کنید.

آیا برای زنان مبتلا به بیماری قلبی،آنژیوپلاستی خطرناک است؟

چندین مطالعه نشان داد که، نرخ مرگ و میر و دشواری های حین جراحی در زنان بیشتر است. ارقام به اندازه ای بالا بود که موجب شد، پزشکان در مورد تجویز آنژیوپلاستی یا آترکتومی برای زنان تردید کنند. اما توضیح بیانیه ی انجمن قلب آمریکا اینست که داده ها به اشتباه تفسیر شدند. نظرات انجمن قلب آمریکا بر اساس مطالعات کنونیست که داده ها را در جنسیت ها مختلف بر اساس عوامل خطر مختلف بررسی کردند.

حقیقت اینست، زنانی که آنژیوپلاستی انجام میدهند، 8 تا 10 سال از همتایان مرد خود بزرگترند و دچار عوامل پیچیده کننده ی مختلفی، چون ابتلا به دیابت، کلسترول بالا  و فشار خون بالا هستند و طبعاً عروق کرونری تنگتری نیز دارند.

این عوامل خطر زمینه ای و نه فقط جنسیت، موجب افزایش نرخ مرگ و میر در آنژیوپلاستی در زنان شده است. اگر عوامل خطر را حذف کنید، این ناهماهنگی در نرخ مرگ و میر، تقریبا از بین میرود.

آنژیوپلاستی، آیا برای زنان موفقیت آمیز است؟

محققان علاوه بر نرخ مرگ و میر، معیارهای موفقیت دیگری را نیز بررسی کردند. میزان موفقیت آنژیوگرافی، سنجشی برای میزان تأثیر جراحی آنژیوپلاستی در باز کردن رگ های مسدود است. البته معیار دیگر، میزان تأثیر جراحی در بهبود علائم  بیماری عروق کرونری، مانند درد قفسه سینه، است.

موفقیت آنژیوپلاستی در زنان و مردان برابر و در حدود 82 تا 89 درصد است، البته به دستگاه مورد استفاده و نوع ضایعه بستگی دارد. دفتر قلب و عروق دانشکده ی ملی قلب آمریکا، نرخ موفقیت 96.5 درصد را گزارش داده است. امّا اگر نرخ موفقیت آنژیوپلاستی را بر اساس بهبود علائم بسنجیم، میزان تأثیر در زنان کمتر از مردان است. در واقع، در مورد عمل قلب باز یا CABG همین مسئله وجود دارد و دردهای قفسه سینه پس از عمل در زنان بیشتر از مردان است.

چه عواملی خطر آنژیوپلاستی را برای زنان افزایش میدهد؟

به گفته دکتر نادر افشاری متخصص قلب و عروق، نرخ پیچیدگی جراحی آنژیوپلاستی نیز مسئله ی دیگریست که بر ارزیابی موفقیت مؤثر است. متأسفانه زنان دچار مشکلات بیشتری، نسبت به همتایان مرد خود، در هنگام آنژیوپلاستی میشوند، تعجّبی ندارد که احتمال وجود بیماری های زمینه ای در زنان در هنگام عمل، بیشتر از مردان است. دیابت، مؤثرترین عامل خطر برای بروز نتایج بد در زنان در طی 30 روز از زمان عمل است.

احتمال وجود مشکلات خونریزی مرتبط با داروهای ضدانعقاد حین عمل در زنان، بیشتر از مردان است. هم چنین مشکلات عروقی بیشتری نیز دارند، زیرا اندازه ی عروق خونی زنان، کوچکتر از مردان است. اگرچه این مشکل در حال بهبود است و کاتترهای جدید و کوچکتر و داروهای بهتری برای حین و بعد از جراحی ساخته میشوند. استفاده ی استنت ها در حال افزایش است و در مطالعات اخیر به نظر میرسد که مشکلات زنان نسبت به آنژیوپلاستی فقط با بالون در حال کاهش است.

انسداد دوباره عروق بعد از استنت گذاری

رستنوزیس یا استنوزیس راجعه در بسیاری از مردان و زنان به مقدار یکسانی وجود دارد. رستنوزیس، وقوع مجدد انسداد عروق خونی بعد از درمان است. این مشکل، پیش از اختراع و تولید استنت ها، شایع تر و بدتر بود و در 20 تا 50 درصد بیماران رخ میداد. زمانی که استنت ها را به همراه آنژیوگرافی استفاده میکنیم، شاهد کاهش 10 تا 30 درصدی گرفتگی مجدد عروق هستیم. 

اگرچه عروق خونی زنان، کوچکتر از مردان است، نرخ شیوع رستنوزیس در زنان در کوتاه مدت، کمتر از مردان است، به جز در زنانی که مبتلا به دیابت هستند. در مطالعه ای که از استنت های فلزی استفاده میکردند، نرخ رستنوزیس در طی شش ماه در زنان 28.9 درصد و در مردان 33.9 درصد بود، البته یکسال پس از عمل نیز نرخ ها مشابه همین بودند. نتایج استنت های ترشح کننده ی دارو نیز در زنان و مردان یکسان بود. اگر زنی دچار رکتنوزیس شود، باید تحت جراحی مجدد PCI قرار گیرد. هنوز مشخص نیست که چرا احتمال احتیاج به جراحی PCI مجدد در مردان بالاتر از زنان است.

مزایای استفاده از آنژیوپلاستی

بر اساس مطالعات اخیر، زنان مبتلا به سندرم کرونری حاد می توانند بیشترین استفاده را از PCI ببرند، مانند کسانی که دچار حمله ی قلبی با آنژین ناپایدار شده اند. به صورت کلی، نرخ بقا در CABG و PCI همانند زنانیست که مبتلا به بیماری در تنها یک رگ خونی اند. و PCI، قطعاً مزایایی نسبت به CABG دارد که شامل موارد ذیل است:

• احتیاج به بیهوشی ندارد.
• نیازی به برش بزرگ در قفسه سینه ندارد.
• نیاز به دستگاه قلبی-عروقی ندارد.
• دوران نقاهت کوتاهتری دارد.