فهیم: قهرمانان جنگ همچنان مورد توجه مردم هستند/ محافظه‌کاری به «منصور» آسیب زده است

محمدتقی فهیم، منتقد سینما و تلویزیون، در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، اظهار داشت: سینمای دفاع مقدس یا جنگ از جمله گونه‌هایی است که همواره مورد توجه مخاطب قرار می‌گیرد و این‌گونه سینمایی نه تنها در ایران بلکه در همه جای دنیا محبوب است؛ هر سال اگر به لیست فیلم‌های پرفروش جهان نگاه کنیم متوجه می‌شویم چند اثر مهم سال در ژانر سینمای جنگی قرار می‌گیرند که توانسته‌اند فروش بالایی داشته باشند.

فهیم خاطرنشان کرد: دلیل موفقیت فیلم‌های جنگی را می‌توان در چند مورد بررسی کرد. فیلم جنگی معمولاً قهرمان محور است، در اکثر مواقع هزینه بالایی برای ساخت اینگونه آثار شده و فیلم‌های جنگی که مملو از هیجان، تعلیق، ایثار، فداکاری و دیگر مولفه‌های مردم‌پسند هستند معمولاً مورد استقبال خانواده‌ها هم قرار می‌گیرند. در کشور ما، پس از پیروزی انقلاب اسلامی سینمای دفاع مقدس شکل گرفت و متأسفانه این گونه سینمایی که متعلق به کشور ما است و کاملاً یک گونه بومی در سینمای ما به حساب می‌آید مورد بی‌توجهی قرار گرفته و دلیل اصلی این اتفاق را هم شخصیت‌های سیاسی کشور می‌دانم.

او افزود: «منصور» فیلمی شخصیت‌محور است، در زمان جنگ ما شخصیت‌های مهم و بزرگی داشتیم که پرداختن به آن‌ها می‌تواند یک اثر سینمایی جذاب باشد و «منصور» هم قصه یکی از قهرمانان جنگی ما را روایت می‌کند؛ وقتی یک فیلم قصه یک قهرمان واقعی را روایت می‌کند، می‌تواند برای مخاطبان کنجکاوی‌ برانگیزد که این فیلم چه روایتی دارد و چگونه به زندگی این شخصیت پرداخته است و در این بین به خصوص شخصیتی چون شهید منصور ستاری، که شخصیتی جالب با اقداماتی مهم در دوران جنگ است، می‌تواند خود عاملی بر موفقیت این فیلم در گیشه باشد.

این منتقد در ادامه گفت: اکران فیلم‌های متنوع در ژانرهای مختلف همواره نتیجه‌بخش بوده چراکه این برنامه‌ریزی اکران باعث می‌شود مخاطبان از طیف‌های مختلف برای دیدن فیلم مورد علاقه خود به سینما بروند و در این بین با دیگر آثار نیز مواجه شده و ممکن است فیلمی نظرشان را جلب کند و آن را هم ببینند. در کشور ما میزان مخاطبانی که برای دیدن فیلم‌های جدی به سینما می‌روند بسیار کمتر است و معمولاً فیلم‌های سطحی، نازل و اصطلاحاً فیلم‌ فارسی‌ها و در مقابل آن فیلم‌های شبه‌ روشنفکری و یا فیلم‌های گروه هنر و تجربه هستند که می‌توانند مخاطب داشته باشند. فیلم‌هایی که در هیچ یک از این دسته‌ها قرار نمی‌گیرند معمولاً مورد بی‌توجهی قرار گرفته و به تبع آن مخاطبان کمتری دارند. فیلم «منصور» از همین دسته آثار است و موفقیتش در این شرایط نکته بسیار قابل توجهی است.

او افزود: بسیاری از فیلمسازان برای اولین تجربه به سراغ پروژه‌های کوچک و کم هزینه می‌روند که در سینمای ما رفتن به سراغ فیلم‌های شبه‌ روشنفکری مرسوم است اما سیاوش سرمدی، کارگردان «منصور»، در اولین تجربه سینمایی خود به سراغ یک فیلم استراتژیک و یک پروژه سنگین رفت و این نکته هم می‌تواند در کنجکاو کردن مخاطب برای دیدن فیلم تأثیرگذار باشد.

این منتقد در ادامه اظهاراتش خاطرنشان کرد: نباید فراموش کنیم قهرمانان جنگ همچنان مورد توجه مردم هستند و مردم علاقه دارند درباره این شخصیت‌ها بیشتر بدانند. فیلم «منصور» به رغم ضعف‌هایی که به خصوص در نوع روایت خود دارد فیلمی دیدنی است که می‌تواند در کنار اینکه مخاطب را با خود همراه کند، به دانسته‌های او درباره این قهرمان جنگ بیفزاید. متأسفانه ما همچنان این‌گونه آثار را دست‌کم می‌گیریم و هدف‌گذاری درستی از نگارش فیلمنامه برای این آثار صورت نمی‌گیرد و حتی هدف‌گذاری درستی برای مخاطب‌شناسی هم وجود ندارد و معمولاً با نوعی محافظه‌کاری مواجه هستیم که دست نویسنده‌ها و فیلمسازان را می‌بندد.

فهیم تصریح کرد: در همه جای دنیا ساخت فیلم‌های داستانی با محوریت قرار دادن یک شخصیت اتفاقی مرسوم است که دست فیلمساز هم برای پرداختن به شخصیت‌های مختلف باز است اما در کشور ما به دلیل محافظه‌کاری‌هایی که وجود دارد شاهد این هستیم آثارمان در پرداختن به جزئیاتی از شخصیت‌ها ضعیف است و ما اعتقادات این افراد و کشمکش‌های سیاسی که داشتند را در آثار مشاهده نمی‌کنیم چراکه پشتیبانی درستی از فیلمساز نمی‌شود تا مردم هم فیلمی جسور ببینند. قطعاً تزریق جسارت به این بخش می‌تواند منجر به استقبال بیشتر مخاطبان شود و بهتر است مسئولان نیز در این زمینه با سعه صدر فضا را بازتر کنند.

او در پایان اظهار داشت: متأسفانه فیلم «منصور» هم از این نگرش آسیب دیده و اگر چه ما تا حدی در این فیلم شاهد کشمکش‌های سیاسی هستیم اما حذف شخصیت مرحوم هاشمی رفسنجانی اشتباهی بود که نشان می‌دهد دست فیلمسازان همچنان بسته است و این آسیب بزرگی به سینمای دفاع مقدس و سیاسی ما به حساب می‌آید؛ چون هشدار و پیامی واضح برای دیگر فیلمسازان به است که به آن‌ها می‌گوید حواس‌شان برای پرداختن به این موضوعات باشد و این خود منجر به فاصله گرفتن سینماگران از این‌گونه سینمایی می‌شود و افرادی را که به سمت ساخت این‌گونه آثار می‌آیند نیز دعوت به خودسانسوری می‌کند و به مرور این خودسانسوری نهادینه شده و سینمایی به وجود می‌آید که خنثی است و نمی‌تواند راه به جایی ببرد و کم‌کم مخاطب خود را هم از دست می‌دهد. در ساخت فیلم‌هایی که به تاریخ معاصر می‌پردازد جزئیات بسیار مهم است و باید به فیلمساز اجازه داده شود به این جزئیات ورود کند.

انتهای پیام//