اصغر فرهادی پس از «فروشنده» دچار افول شده است/ او باید از حواشی فاصله بگیرد و به فیلمسازی فکر کند

رضا اورنگ، منتقد سینما و تلویزیون، در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، اظهار داشت: در همه جای دنیا وقتی فیلمی اکران می‌شود برخی منتقدها از ابعاد مختلف به تحلیل و بررسی آن می‌پردازند و در نهایت عنوان می‌کنند که اثر را حائز کیفیت می‌دانند یا خیر و بسیار کم پیش می‌آید که همه منتقدها متفق‌القول درباره فیلم نظری مشترک داشته باشند و تنوع نگاه‌ها را در نقد و تحلیل اثر می‌توان به وضوح دید.

اورنگ تصریح کرد: متأسفانه در چند دهه اخیر شاهد هستیم نگاهی در نقد حاکم است که به جای فیلم، فیلمساز را مدنظر قرار می‌دهند و این باعث می‌شود که نگاه‌هایی مغرضانه در فضای نقد ما حاکم شود که نظرات فقط بر پایه مقاصد سیاسی و مالی مطرح می‌شوند و این نگاه قطعاً از رده نقد فیلم خارج است. مشکلی که به وجود آمده فاصله بین صفر و صدی است و پیدا کردن نقد و نظر بی غرض در این فضا کار سختی می‌شود، منتقد باید نگاه فنی داشته باشد و فیلم را مورد تحلیل قرار دهد.

وی افزود: البته نباید فراموش کنیم که فیلمسازها هم از حاشیه و اینگونه نقدها بدشان نمی‌آید، حتی شاهد بودیم که تیم تولید درباره فیلمشان شایعه‌سازی می‌کنند و بارها شنیده‌ایم که گفته می‌شود، به یک فیلم پروانه ساخت داده نمی‌شود در حالیکه این خبر حقیقت ندارد و در جهت تبلیغ فیلم ساخته شده است در حالیکه به هیچ‌وجه کارکرد تبلیغی ندارد و در واقع ضد تبلیغات است. اصغر فرهادی هم همینطور است و از حاشیه بدش نمی‌آید اما من اگر جای اصغر فرهادی بودم سعی می‌کردم فقط فیلم بسازم و به جاده خاکی سیاست نروم.

این منتقد در ادامه اظهاراتش تأکید کرد: فیلمساز باید فیلم بسازد و لازم نیست جواب انتقادها را بدهد و اصغر فرهادی هم می‌توانست بی‌توجه به حواشی به فیلمسازی‌‌اش فکر کند. همه اصغر فرهادی را با فیلم‌هایش می‌شناسیم و نیازی نیست او برای نقدها و صحبت‌ها  جوابیه صادر کند. به حاشیه کشیده شدن فیلمساز همیشه برای او خطرناک است و اصغر فرهادی هم باید مراقب باشد تا وارد بحث‌هایی خارج از سینما نشود. از فیلمسازانی که با این اتفاقات به بیراهه رفت می‌توان محسن مخملباف را مثال زد. او تا زمانی که حرفی برای گفتن داشت هیچ‌‌گاه به حواشی بی مورد وارد نشد و زمانی که عمر هنری‌اش به نوعی به پایان رسید اصطلاحاً وارد جاده خاکی شد و از دست رفت. فیلمسازان بزرگ دنیا شاید درباره مسائل سیاسی کشورشان اظهار نظر و دخالت کنند اما تا جایی که بشود از حواشی فاصله گرفته و حرفشان را در فیلم می‌زنند و به نظرم اصغر فرهادی هم باید همین کار را انجام می‌داد.

وی افزود: بیانیه‌ای که اصغر فرهادی منتشر کرد بزرگ‌ترین اشتباه او بود، همانطور که پیش‌تر گفتم لازم نیست فیلمساز جواب منتقدان را بدهد. وقتی فردی با زحمت خودش به فیلمسازی مهم تبدیل می‌شود راه سختی را پشت سر گذاشته و سخت‌تر از آن مهم‌ ماندن است که برای این کار فیلمساز باید به همین نکات ریز توجه کند. از نظر من نگاه فرهادی در سال‌های اخیر بسیار تغییر کرده و اگر بخواهیم از زمان سریال‌سازی او را دنبال کنیم متوجه این تغییر محسوس می‌شویم و ورود کردن اصغر فرهادی به مباحث غیر سینمایی کاملاً مشخص است. منتقدان نیز باید این نکته را مدنظر داشته باشند که ناجوانمردانه حمله کردن به فیلمساز باعث می‌شود که او فرصتی برای مظلوم‌نمایی پیدا کند و این به نفع او است.

اورنگ تأکید کرد: اصغر فرهادی افتخاری برای سینما و کشور ما است و همه ما تا زمانی که او در فیلمسازی موفق باشد به او افتخار می‌کنیم. درگیری‌های داخلی ما به خارج ربطی ندارد و باید او را تشویق کنیم که به کارش ادامه دهد و جایزه بگیرد اما متأسفانه ما حرف زدن بلد نیستیم و مشکلات‌مان را بزرگ‌تر می‌کنیم و در نهایت این بزرگ شدن مشکلات منجر به کنار زدن فیلمساز می‌شود.

این منتقد در پایان درباره فیلم «قهرمان» گفت: به نظر من «قهرمان» نسبت به دیگر فیلم‌های اصغر فرهادی اثری ضعیف‌تر است. فیلمسازی در سطح او باید در روند تولید آثارش روندی صعودی داشته باشد اما متأسفانه روند فیلمسازی اصغر فرهادی اینگونه نیست. فیلم «فروشنده» برای او یک اُفت در فیلمسازی بود و بعد فیلم «همه می‌دانند» اثری ضعیف‌تر از «فروشنده» بود و حال «قهرمان» از هر دوی آن‌ها فیلم بدتری است و این نشان می‌دهد که فرهادی در مسیر پیشرفت قرار ندارد. البته در کارنامه هر فیلمساز ممکن است چند اثر ضعیف وجود داشته باشد اما از فیلمسازی چون فرهادی که دو اسکار و چند جایزه مهم در جشنواره‌های برلین و کن گرفته انتظار می‌رود سینمایش رو به پیشرفت باشد. من احساس می‌کنم فرهادی از حواشی اطرافش تأثیر گرفته و او دیگر مثل قبل نیست که تنها به فیلمسازی فکر می‌کرد و درگیر حاشیه شدن باعث شده تا فرهادی از سینمای خودش فاصله بگیرد و حتی به فیلم ساختن در جهت پاسخگویی به منتقدانش فکر می‌کند. امیدوارم اصغر فرهادی به زودی نظرش را تغییر دهد و به فیلم ساختن با نگاه خود بپردازد و به نظر منتقدان و مخاطبان واقعی توجه کند.

انتهای پیام//