" حرف و گُفت " تلنگری بر تجربه کردن یکدیگر در دل خانواده ایرانی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری برنا در آذربایجان شرقی، امروزه تغییرات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی روز به روز خانواده های به هم پیوسته دیروز را از یکدیگر جدا کرده و زنگ خطر جدی را برای متولیان فرهنگ و اجتماع به صدا در آورده است.

سازمان ها و نهادهای مختلف هر یک تلاش می کنند تا با اقداماتی ابتکاری این هم پیوندی را در خانواده های امروزی بار دیگر محکم تر کنند و در همین راستا شاهد  اجرای پویش " حرف و گُفت "در مجموعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ، دانشگاه های علوم پزشکی ، شبکه های بهداشت و درمان شهرستان ها در جامعه هدف و خانوارهای تحت پوشش مراکز سلامت هستیم.

پویش حرف و گُفت در راستای گسترش فرهنگ گفت و گو و جایگزین کردن آن با انواع بدیل‌هایش، مانند:  خشونت، منازعه و... در خانواده طراحی گردیده و بر اساس طرح ملی ، در استان آذربایجان شرقی نیز در حال اجرا است.

این پویش با همکاری صندوق جمعیت ملل متحد و وزارت بهداشت برگزار می‌شود از این رو به سراغ متخصصان این امر رفتیم تا از کم و کیف اجرای این پویش در استان باخبر شویم.

مدیر گروه سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد مرکز بهداشت آذربایجان شرقی زمان اجرای پویش حرف و گُفت در استان آذربایجان شرقی را از یکم تا هفتم آذرماه اعلام کرد و گفت: این پویش حول ۶ محور اساسی شامل خانواده گفتگو محور و لزوم گفت و شنود موثردر خانواده،  تقویت همراهی اعضای خانواده با همدیگر، بهبود فضای همدلی درخانواده و بالا بردن روحیه درک متقابل در بین اعضای خانواده، اهمیت حمایت گری و ایجاد کمک اعضای خانواده به رشد و ترقی همدیگر، تقویت ساختار خانواده و کمک به شناسایی نقش ها و جایگاه هر یک از افراد در خانواده اجرا می شود.

دکتر وهاب اصل رحیمی اظهار کرد: در اجرای این پویش تلاش می کنیم ضمن بهره مندی حداکثری از ظرفیت ها و امکانات شبکه های بهداشت، از قابلیت ها و ظرفیت های سایر مجموعه ها مانند رسانه های ارتباط جمعی، وب سایت ها و شبکه های اجتماعی گوناگون، صدا و سیما، ارگان ها و سازمان های ذیربط مانند شهرداری، دادگستری، آموزش و پرورش، بهزیستی و اداره تربیت بدنی و جوانان و... بهره گرفته و با تولید محتواها و رسانه های مناسب و موثر (کتاب، انیمیشن، انواع موشن گراف، پوستر و بروشورو ...) مفاهیم اساسی موثر در تقویت و تحکیم  روابط خانوادگی سالم را در سطوح مختلف جامعه مورد تاکید و توسعه قرار دهیم.

وی با اشاره به تغییرات جامعه ایرانی در طی دهه های گذشته ونیز تاثیر پذیری بی حد و حصرآن از فضاها و شبکه های اجتماعی متکثر و متعدد خاطرنشان کرد: تحقیقات اجتماعی مختلف نشان داده است که تغییرات در ارزش ها و نگرش های آحاد مختلف جامعه مخصوصاً نسل جوان موجب شده است تا نیازمند جهت گیری ویژه و همه جانبه و عملیاتی سیاست گذاران، رهبران سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی و مدیران ارشد نظام در حوزه های تقنینی، اجرایی و قضایی  در توجه و تاکید عملی به جایگاه مهم و موثر خانواده در حوزه ارتقای سلامت روانی اجتماعی و توسعه کشوردر مناطق مختلف باشیم.

وی ادامه داد: در این میان تبیین جایگاه مهم بانوان و زنان و صیانت از سلامت روان آنها به عنوان ظرفیت مهم و بی بدیل در ساخت خانواده سالم و توسعه محور از یک سو و تامین فضای رشد و تکامل ایمن، تعالی بخش و سالم برای کودکان  و نوجوانان تاکیدی است که غفلت از آن، چشم انداز توسعه و پیشرفت جامعه را مبهم خواهد کرد.

وی ادامه داد: امروز شاهد تغییر سیمای خشونت خانگی در ایران و افزایش خشونت های روانی ،افزایش خشونت های اجتماعی و شاهد کاهش بردباری و تاب آوری در روابط بین فردی و گروهی و صد البته افزایش آمار اختلالات روان هستیم.

مدیر گروه سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد مرکز بهداشت آذربایجان شرقی، آمار بالای طلاق در کشور را نیز مورد توجه قرار داد و گفت: آمار طلاق در کشور ما نه فقط گویای مهارت های ناکافی احراز برای مدیریت فضای خانواده بلکه تاییدی است بر عدم تفاهم و سازگاری و بحران گفت و گو در درون نهاد خانواده است.

رحیمی  گفت وگو را فی نفسه مهم و موثر دانست و اظهار کرد: چنانچه این گفت و گو مبتنی بر اصول روابط بین فردی موثر و بر اساس مساله محور باشد علاوه بر اینکه به عنوان پادزهر اختلافات و مشکلات خواهد بود، شیوه‌ای مهم و موثر درجهت پیشگیری از تعمیق تعارض و تنش در خانواده ها می باشد. لذا با تسلط خانواده ها بر موضوع گفت و گو شاهد کاهش تنش و کاهش احتمال بالارفتن تعارض و بروز انواع خشونت در خانواده ها خواهیم بود.

وی با اشاره به اجرای این پویش و آمادگی کارشناسان سلامت روان مرکز بهداشت استان برای حضور فعال و فرهنگ سازی در راستای تحقق این برنامه مهم گفت: تمام تلاش ما این خواهد بود که فرهنگ گفت وگو را به عنوان بهترین روش برای خشونت و ناسازگاری در خانواده معرفی کرده و در جهت توسعه و تعمیق این راهبرد در جامعه هرچه در توان داریم تلاش کرده و دست یکایک کنشگران فرهنگی و اجتماعی را در این زمینه بفشاریم تا از این طریق یک ائتلاف همه جانبه ای شکل دهیم تا بتوانیم فردای روشن، امن، سالم، شاداب و با نشاط و امید برای مردم و خانواده ها به ارمغان بیاوریم

دکتر لاله قائم مقامی، کارشناس مسئول سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد مرکز بهداشت شهرستان تبریز، نیز در این خصوص اظهار کرد:  این اقدام یک گام آغازین برای شروع فرهنگ گفت و گو خواهد بود و امیدواریم تداوم آن به فرهنگ و ارزشی محوری در درون خانواده و البته اجتماع تبدیل شود.

وی خاطرنشان کرد: ما برای داشتن جامعه ای سالم و پویا نیازمند تغییراتی در روش ها و الگوهای فکری ارتباطی و رفتاری بین والدین، فرزندان و سایر اعضای خانواده هستیم امیدواریم بتوانیم با اجرای این پویش قدمی در جهت رشد خانواده‌ها برداریم.

وی با اشاره به محور های این پویش گفت: خانواده گفت وگو محور؛ هم بگوییم هم بشنویم؛ یکی از محورهای این پویش است که در این راستا باید بتوانیم مهارتهای ارتباطی را در بین خانواده‌ها تشریح کنیم.

قائم مقامی ضمن اشاره به تعاریف علمی خانواده سالم گفت: به خانواده ای سالم گفته می‌شود که در آن فرد بتواند نیازها، تقاضاها و اولویت‌های خود را بیان کند.

وی خاطرنشان کرد: عملکرد نامناسب ارتباطی باعث سست شدن پیوندهای خانوادگی می شود پس باید بتوانیم مهارتهای ارتباطی را آموزش داده و همه به آن توجه کرده و برای فرهنگ سازی در این رابطه تلاش کنیم.

قائم مقامی با اشاره به محور دیگر این پویش به عنوان خانواده خشونت پرهیز؛ اختلافات را حل کنیم، اظهار کرد: خشونت خانگی واقعیتی آزاردهنده و غیرقابل انکار در دنیای امروز است، بسیاری از محققان الگوهای خانوادگی نادرست و گسستگی خانوادگی به علت طلاق یا مرگ یکی از والدین و حتی تعارض والدین را عامل اصلی خشونت می دانند.

خشونت در خانواده مسئله‌ای خصوصی نیست

وی ادامه داد: در این پویش همه باید تلاش کنیم تا بپذیریم که خشونت در خانواده مسئله‌ای خصوصی نیست؛ وقتی پدر یا مادری فرزندش را کتک میزند اثرات سوی این حرکت در نسل بعد باقی می ماند و مسئله گردش خشونت مطرح می‌شود.در همین راستا برای فرهنگ سازی در این رابطه نیازمند بالابردن سطح آگاهی مردم از حقوق خود و تبدیل فرهنگ خشونت به مدارای اجتماعی هستیم.

کارشناس مسئول سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد مرکز بهداشت شهرستان تبریز با اشاره به محور دیگر این پویش با نام خانواده ساختارمند ؛جایگاه خود را در خانواده بیابیم؛ گفت: از آنجایی که اعضای خانواده در حمایت عاطفی، اقتصادی و فیزیکی به یکدیگر وابسته هستند  و خانواده منبع اولیه احساس امنیت یا استرس می باشد روابط خانوادگی ضرورت محبت، مشاوره و مراقبت را فراهم می کند.

همدلی  تعاملات اجتماعی را هدایت می‌کند

وی خانواده هم دل؛ همدیگر را درک کنیم، را دیگر محور این پویش عنوان کرد و گفت: از آنجایی که همدلی به شدت بر انگیزه‌های بین فردی تاثیر می‌گذارد و تعاملات اجتماعی را هدایت می‌کند و در نهایت روابط را شکل می‌دهد به عنوان یکی از محورهای اساسی در خانواده ها باید مورد توجه قرار گیرد.

قائم مقامی خاطرنشان کرد:  مجموعه وسیعی از تحقیقات در مورد زوج ها نشان داده است که تجربه همدلی با همسر پاسخ های تقویت کننده روابط اجتماعی مانند بخشش، مساعدت، حمایت زناشویی و همچنین سازگاری زناشویی را بطور مثبت افزایش می دهد همچنین شواهد نشان می دهد که همدلی والدین پیامدهای مثبتی بر کودکان نیز دارد. خانوادۀ حمایتگر؛ نردبان رشد یکدیگر شویم دیگر محور این پویش عنوان کرد وگفت: خانواده نخستین محیط اجتماعی است که فرد در آن قرار می گیرد و بستری است که در آن فرد رشد یافته و از موجودی ضعیف و ناتوان به انسانی با شخصیت تبدیل می شود.  بدون شک، خانواده مهمترین نقش در کنترل و هدایت تخیل و ظهور خلاقیت ها دارد.

وی افزود: دیگر محور این پویش خانواده همراه؛ همیشه کنار یکدیگر باشیم، است که تاکید ما در این موضوع تقویت ارتباطات خانوادگی با تاکید بر ایجاد حسی معنادار و هدفمند و همچنین منابع اجتماعی مفید برای ایجاد رفاه است، باید بپذیریم که بحران ها، سختی ها و مشکلات بخش جدایی ناپذیری از زندگی انسان هستند و در زمان هایی همچون از دست دادن عزیز، طلاق، شرایط بد اقتصادی و... برخی از افراد مقاومت بالایی دارند  و می توانند به رغم مشقت های فراوان روحیه و سرزندگی خود را حفظ کند در مقابل برخی نیز در برابر مشکلات می‌شکنند و دچار افسردگی و اختلالات روانی می شوند و در این بین عملکرد صحیح خانواده می‌تواند بسیار تاثیر گذار باشد.

وی خاطرنشان کرد: موارد مطرح شده در خصوص این پویش در این گفت و گوی ما دقیقا برگرفته از مواردی است که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در قالب فایل های آموزشی برای ما ارسال کرده اند و ما تلاش می کنیم تا این مسائل را بدون کم و کاست در اختیار مردم قرار دهیم.

آنچه از برنامه عملیاتی پویش حرف و گُفت مشخص است این پویش تلاش خواهد کرد تا بار دیگر تلنگری باشد برای تک تک خانواده های ایرانی تا دوباره از نو گفت و گو را از سر بگیرند . گفت  و گو یی که  تبادل اندیشه بین افراد خانواده را در پی خواهد داشت  و افراد فرصت خواهند یافت  تا با هم ارتباط برقرار کرده و یکدیگر را تجربه کنند.

بدون شک تحقق تمام بند های این پوشش نیازمند تعامل و همراهی تمامی نهاد ها و ارگان های اجتماعی و فرهنگی در سطح کشور است تا این پویش تنها در هفت روز خلاصه نشود و به صورت مداوم مورد توجه ویژه قرار گیرد. نگارنده: حمیده بردباری / انتهای پیام