چند روایت زیبای مادرانه

به گزارش خبرگزاری برنا از مشهد، همزمان با ولادت باسعادت حضرت فاطمه صدیقه(س)، با 4 تن از مادران منتخب دومین دوره رویداد «شکوه مادری» که به همت مرکز امور بانوان و خانواده بنیاد کرامت رضوی در حال پیگیری است، در رابطه با چرایی‌ها و دغدغه‌های فرزندآوری و مادرانگی گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌خوانید:

تربیت نسل صالح و مؤثر برای جامعه اولویت دارد

مادر 4 فرزند است و در کنار آن پزشک و صاحب مقالات علمی پژوهشی و فعال اجتماعی در حوزه سلامت. برخلاف تصور عمومی، تشکیل خانواده را به اتمام تحصیلات آکادمیک و اشتغال موکول نکرده، در حین تحصیلات عمومی در رشته پزشکی و بعد شرکت در دوره‌ تخصصی طب سنتی، ادامه تحصیل و فرزندآوری را هماهنگ کرده است.

منصوره اخوان نگاه خود و همسرش را از انتخاب چند فرزندی به جای تک فرزندی برایمان تشریح می‌کند: من همیشه دوست داشتم که فرزندان زیادی داشته باشم. چون معتقدم که بچه‌ها در کنار هم رشد بیشتر و یادگیری بهتری دارند. به خصوص در دوران کنونی که روابط خویشاوندی به قوت گذشته‌ها نیست و همین طور بچه‌های ما مثل قبل نمی‌توانند در محیط عمومی بازی و حضور داشته باشند، فکر کردیم بهتر است با داشتن چند فرزند، خودشان این کمبودها را در کنار هم پر کنند.

او تأکید می‌کند: وقتی به دختر و پسرهای خودم نگاه می‌کنم، واقعاً تفاوت محسوس تأثیر روابط خواهر و برادری را در رشد جسمی و فکری و روحیات آن‌ها شاهدم. تعامل اجتماعی بیشتری با دیگران برقرار می‌کنند، روحیه مشارکت‌طلبی بالاتری دارند، به جای فردگرایی، دیدگاهی جمعی پیدا می‌کنند، استعداد و توانایی‌هایشان در حین بازی و معاشرت با همدیگر زودتر بروز و ظهور می‌کند، بچه‌های شاد و پر نشاطی هستند و ...

دکتر اخوان یکی از دلایل اصلی فائق آمدن بر دغدغه‌مندی‌های مادری را همراهی همسر و دیگر اعضای خانواده‌اش می‌داند و اضافه می‌کند: به خاطر پاره وقت بودن شغل همسرم و همراهی او و حمایت‌های مادرم توانستم با دغدغه کمتری به داشتن چند فرزند فکر کنم و تا امروز کار و تحصیل و خانه را در کنار هم پیش ببرم. معتقدم هر کاری با همکاری و همراهی اعضای خانواده بهتر پیش می‌رود و در محیط اجتماعی می‌بینم که برخلاف تصور، بیشتر از دغدغه‌های اقتصادی، بخش زیادی از بانوان ما از این دست حمایت‌ها، چه در جمع خانواده و چه محیط کار برخوردار نیستند که به داشتن بچه‌های بیشتر ترغیب نمی‌شوند.

لازم است در کنار تشویق عموم به تغییر فرهنگ فرزندآوری، به تغییر سازوکارهای اجتماعی کشورمان هم نگاهی دوباره شود تا با مهیا ساختن تسهیلاتی چون مرخصی دوران بارداری و زایمان و امثالهم برای زنان شاغل و یا در حال تحصیل در مقاطع تکمیلی، این روند تسریع شود. من و همسرم معتقدیم که مسئولیت والدین به صرف فرزندآوری بیشتر ختم نمی‌شود، خیلی بیشتر باید به تربیت نسل صالح و مؤثر برای جامعه بیندیشیم.  

تعریف هویت مادر و زن انقلابی، پیش‌شرط فرزندآوری است

فائزه خندق آبادی، یکی از مادران برگزیده پویش ملی «شکوه مادری» است که ضمن ادامه تحصیلات عالیه، تشکیل خانواده داده و حالا مادر 6 فرزند است. او در کنار اداره امورات همسر و زندگی به عنوان پژوهشگر حوزه زن و خانواده و گفتمان انقلاب اسلامی در مؤسسه‌ای فرهنگی در شهر قم مشغول فعالیت است.

با این مادر برگزیده نیز حول محور دلایل انتخاب چند فرزندی گفت‌وگو کردیم. اول از بیانات رهبر معظم انقلاب نقش مادری را تعریف می‌کند: مادری چون شغل انبیاء، تربیت یک نسل است. از آنجایی که من و همسرم به عنوان یک روحانی درحوزه‌های فرهنگی مورد تأکید رهبر معظم انقلاب مشغول فعالیت هستیم، به داشتن فرزند بیشتر، نه از بعد فردی، از بعد حفظ نظام اسلامی و یک تکلیف شرعی نگاه می‌کنیم.

او نیز معتقد است که برای تغییر باورهای عمومی به فرزندآوری، اول باید محیط‌های خاص زنانه تعریف شود که مناسب بانوان باشد. خندق آبادی پرورش چند فرزند در این دوران را دشوارتر از دوران دفاع مقدس می‌داند و می‌گوید: غیر از دردسرهای مادر و پدری، شاید امروز بیشتر باید توان و انرژی بگذاریم تا با باورهای منفی عمومی روبرو شویم.

هویت مادر و زن انقلابی هنوز در کشورمان تعریف نشده و مادران صاحب چند فرزند از چند جهت مورد مؤاخذه و آسیب هستند. از یک سو، فشار اجتماعی، زن را به تحصیل و درآمدزایی وا داشته و از طرفی، از زنان مؤمن و انقلابی داشتن چند فرزند انتظار می‌رود که به دلیل آن‎که این دو هم‌خوانی ندارند، هویت زنانگی و مادری همیشه در حال ضربه خوردن است.

او تصریح می‌کند: در محیط منزل هم زن و شوهر باید دوشادوش همدیگر و با برنامه‌ریزی از پس امور خانه و فرزندان بربیایند. بدون تردید داشتن 6 فرزند، با شرایط زندگی‎های معمولی و آسودگی هم‌خوانی ندارد ولی وقتی به عنوان یک تکلیف به آن نگاه کنیم، مشکلات سر راه هم آسان‌تر به نظر می‌رسند.

فرزندآوری و مادری، اقتضای وجودی زن

دیگر بانوی منتخب دومین دوره رویداد «شکوه مادری»، در 19 سالگی وارد زندگی مشترک شده و در کنار ادامه تحصیلات دانشگاهی، به فرزندآوری اهتمام داشته. حالا زینت السادات سجادی با داشتن 32 سال سن، دادیار دادگستری شده و صاحب 4 فرزند دختر و پسر است.

از او می‌پرسیم چطور این فعالیت‌های چندگانه را با هم هماهنگ کرده که امروز یک زن فعال اجتماعی و مادری الگو شده؟ در پاسخ می‌گوید: من و همسرم از وقتی به فکر داشتن فرزند افتادیم، خیلی به اینکه با ادامه تحصیل و اشتغال اجتماعی من تداخلی داشته باشد، فکر نکردیم. هر دو داشتن بچه بیشتر اولویت ما بود و اگر می توانستیم، در کنارش درس بخوانیم و کار هم بکنیم، چه بهتر. با اینکه خیلی زود ازدواج کردیم و در حین تحصیلات دوره لیسانس به فکر داشتن اولین فرزند بودیم که همه مخالفت کردند که دیگر نخواهم توانست ادامه بدهم ولی من می گفتم که اگر این دو همزمان نشد، درسم را موقتاً رها می کنم. بحمدالله، از پس هر دو برآمدم.

به نحوه هماهنگ کردن امورات و اهدافش اشاره ای می‌کند: علاقه داشتن به فرزندپروری، برنامه‌‎ریزی و تعریف فعالیت‌های مادری و همسری و در کنار این‌ها، توجه به این نکته محوری است که اقتضای وجودی زن، مادری و فرزندآوری است. اگر توانستیم تحصیل و کار را با وظایف مادری تنظیم کنیم، خوب است وگرنه انتخاب درست، انتخاب نقش مادری است. در این مسیر از کمک اطرافیان به خصوص همسرم، دوستان دانشگاهم، مادرم و... برای پیشبرد اهدافم در کنار مسئولیت‌های مادری کمک گرفتم.

این مادر برگزیده در ادامه به دیگر ملاک‌هایی که او و همسرش را به فرزندآوری بیشتر تشویق می کرد، اشاره ای دارد: بیانات رهبری درخصوص اینکه جهاد امروز بانوان، داشتن فرزندان بیشتر است و نیز شنیدن برخی آیات و احادیث در این ارتباط انگیزه‌هایم را افزایش می‌داد. از این بین حدیثی بیشتر به یادم مانده: «وقتی مادری، بچه‌ای را از شیر می‌گیرد، آمرزیده شده و می‌تواند عمل از سر بگیرد». اما خودم وقتی تصمیم می‌گیرم فرزند دیگری داشته باشم، احساس می‌کنم خدا دستم را می‌گیرد و به جلو می‌برد. اگر ما به صدای وجودمان گوش بدهیم می‌بینیم که همه امور به دست خداست و ما فقط وسیله‌ایم.

گامی در جهت تقویت فرهنگ مادر الگوی انقلابی

زینب رحیمی، وقتی می‌خواهد به ماجرای هر فرزندش اشاره کند، می‌گوید: «الحمدالله که خدا این فرزند را هم به ما هدیه کرد.» او که مادر 5 فرزند است، در حین حال توانسته در طول سال‌های فرزندآوری و تربیت‌شان، حافظ کل قرآن کریم و مربی حفظ شود.

تا چند سال پیش در کنار حفظ قرآن کریم، صاحب یک آموزشگاه کامپیوتری بود. ولی در حال حاضر بیشتر خانه‌داری و مادری می‌کند تا در هر کار دیگری. می‌پرسیم، چرا مثل خیلی‌ها انتخابش ادامه تحصیل و کار بیرون از منزل نبود؟ دلایل و دیدگاه خود را تشریح می‌کند: من معتقدم که کسب درآمد وظیفه مرد است و تا زمانی که از پس مخارج خانواده برآید، چرا زن باید این بار سنگین را به دوش بکشد؟ وظیفه اصلی من نیز همسرداری و مادری است.

او اضافه می‌کند: تا پیش از به دنیا آمدن دوقلوهایم، مسئول یک آموزشگاه بودم ولی به محض تولد بچه‌ها، آن را هم جمع کردم تا بیشتر به بچه‌هایم برسم. بر این اعتقاد هستم که باید فرزندان صالح پرورش بدهم تا شیعه امام زمان(عج) شوند.

سپس برای سخنانش نقلی از گفت‌وگوی سلیمان نبی(ص) و یک پرنده می‌آورد و می‌گوید: ایشان از یک پرنده که مدت‌ها در لانه  روی تخم‌هایش می‌نشست تا جوجه شوند، پرسید دلیلت بری تحمل این دشواری‌ چیست، در جواب گفت: «همین که این جوجه‌ها به دنیا بیایند و ذکر خدا بگویند، برایم کافی است.»

خانم رحیمی از جمله مادرانی است که در مواجهات اجتماعی با برخوردهای نامطلوب برای داشتن 5 فرزند بروبرو شده و آن را مایه تاسف می‌داند و می‌گوید: عجیب و تاسف بار است که حتی نسلی که خود، مادران بیش از 5 فرزند بودند هم حالا به امثال من برای فرزندآوری شبیه خودشان خرده می گیرند.

در حالی که امروز رفاه عمومی و شرایط خانوادگی ما خیلی بهتر از دوران انقلاب و جنگ  است. به همین خاطر هر کاری از دستم برآید برای ایجاد تغییر در این نوع نگاه اشتباه به مسائل بنیادین خانوادگی که امروز به مشکل و دغدغه حاکمیتی ما تبدیل شده، خواهم کرد. معتقدم که اجرای طرح‌هایی مانند «شکوه مادری» می‌تواند گام‌های مؤثری در جهت این تغییر و تحول عمومی بردارد.

گفت‌وگو: سارا صالحی