تئاتر در انتظار توجه/جشنواره ای که آبرومند برگزار شد!

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا؛ تئاتر به عنوان هنر مادر در عرصه هنر های نمایشی نقشی بی بدیل در حوزه های مختلف به خصوص پیشرفت بازیگری در مدیوم های سینما، تلویزیون و حتی امروز در شبکه نمایش خانگی دارد اگر به سریال ها و فیلم های سینمایی چند سال اخیر نگاهی گذرا داشته باشیم متوجه خواهیم شد که تئاتر دین زیادی بر گردن دیگر مدیوم های نمایشی دارد. با این اوصاف باید به این هنر مادر در مقام اول احترام بگذاریم، شرایط را برای رسیدن تئاتر به روز های آرمانی مهیا کنیم، خانواده تئاتر را مراقبت کنیم و با حمایت از اجراهای نمایش در طول سال و جشنواره های تخصصی فرصتی را مهیا کنیم تا استعداد های بلفطر هنر نمایش در اقصی نقاط کشور بالفعل تبدیل شده و در نهایت سینما و تلویزیون از آن سود ببرند.

کاربلدان و سابقه داران تئاتر با برنا در خصوص جشنواره فجر به گپ و گفت نشستند.

ایوب آقاخانی: تئاتر فجر باید آینه تمام نمای تئاتر کشور باشد

ایوب آقاخانی بازیگر مدرس و کارگردان تئاتر که آثاری چون "جنوب از شمال غرب" ، "رگ"، "زمین مقدس" را کارگردانی کرده است درخصوص اعتبار جشنواره تئاتر فجر به خبرنگار فرهنگ و هنر برنا گفت: از نظر بین المللی به عنوان یک تئاتری که به نقاط مختلف جهان به بهانه کارهای تئاتری سفر کرده و در محافل تئاتری جهان سرکی کشیده ، میگویم که اعتبار جشنواره تئاتر فجر حداقل تا سال هشتاد و نه که به شخصه رصد کردم، در جهان بسیار بالا بود. حالا این که در این یازده سال فاصله بین آخرین رصد من در سال 89 تا کنون وجود دارد، این اعتبار همچنان حفظ شده یا خیر، بدون تضعیف کاملا به بار نمی رود اما به نظر من تضعیف شده است  زیرا رویکرد های بین المللی جشنواره نسبت به گذشته به دلایل متعددی تفاوت کرده و این رویکردها و نحوه عملکرد جشنواره در خصوص این بخش به طور طبیعی تعیین کننده این است که این اعتبار افزون شود یا از آن کاسته شود. 

او ادامه داد: در اروپا و مترقی ترین کشورها در بحث تئاتر و حتی در آسیا و کشورهایی که شاید برای ما خیلی مهم نیستند، کلمه ی تئاتر فجر، کلمه ای بسیار معنا دار و با شکوهی به لحاظ بین المللی است. البته که باید این مقام حفظ شود ولی به دلایل بسیار، چه منطقی و چه غیر منطقی، تلاشی برای آن نمی شود.

این کارگردان تئاتر معتقد است: از نظر بخش داخلی اعتقاد دارم از زمانی که رویکرد جشنواره تئاتر فجر ، رقابتی نیست ، با وجود این که بخش های رقابتی دارد و شاید هم رقابت در آن رخ دهد اما سیستمی که تا دهه هفتاد اعمال می شد، دیگر اعمال نمی شود، بنابراین از لحاظ داخلی آن تاثیر و تاثری که ما به دنبال آن بودیم و فکر می کردیم که این جشنواره همان تاثیرگذاری را در جامعه تئاتری بگذارد و حتما هم به نتیجه برسد، ندارد. ضمن اینکه اعتقاد دارم تئاتر فجر باید آینه تمام نمای تئاتر کشور باشد که باز هم در این زمینه با توجه به ساز و کاری که برای آن تعریف شده، طبیعتا آن قدری که از آن توقع می رود، کارآمد نیست اما این چیزی از این حقیقت کم نمی کند که بزرگترین رویداد تئاتری کشور ما تا کنون، جشنواره تئاتر فجر است و به گمان من با توجه به تغییر مداوم سلایق مدیران موسمی در حوزه های مختلف فرهنگ،چیزی که توانسته تا این حد دوام داشته باشد و تبدیل به یک ضرورت برای مدیرانی باشد که بر مسند اجرا می نشینند، بدیهی است که نشان از یک نکته ساده دارد که قطعا این اتفاق به نحو درست افتاده است یعنی ریشه ای دوانده که هر کسی نمی تواند این ریشه ها را تحت الشعاع یا آنها را مخدوش کند و آن را از این عملکرد و قدرت دور کند.

آقاخانی گفت: بنابراین جشنواره تئاتر فجر سرشار از کاستی هاست اما این چیزی از قدرت و جایگاه آن کم نمیکند. فقط ای کاش به تناسب این قدرت و جایگاه در صدد رفع کاستی ها و حفظ دستاورد های ادوار مختلف آن برآییم. من احساس می کنم به خاطر سلیقه های فصلی در حوزه مدیریت های فرهنگی، ما از آنچه که جشنواره تئاتر فجر به دست می آورد غافل می شویم و گاهی ناخواسته گام هایی به عقب برمی داریم.

کارگردان تئاتر "رگ" درباره ی توقعات و پیشنهادات برای جشنواره تئاتر فجر اظهار داشت: بزرگترین پیشنهاد این است که به بررسی ادوار موفق تر و پر سر و صدا تر جشنواره در گذشته بپردازند و دلایل توفیق آن را نهادینه و تبدیل به الگوهایی برای جریان سازی در ادوار جدید کنند. فکر می کنم تک تک دوره های جشنواره تئاتر فجر در دهه 70 ، مثال های خوبی هستند برای این که جشنواره تئاتر فجر دوباره بتواند به اوج دلخواه برای همه ما برسد. این مسئله باید کارشناسی شود و این کارشناسان نباید افرادی باشند که آن دوران را تجربه نکرده اند اتفاقا باید کسانی باشند که دهه 60 تا 90 را دیده و تجربه کرده باشند. در حال حاضر از کسانی نظرات کارشناسانه گرفته می شود که هیچ امس و درکی از شرایط آن زمان ندارند.

او افزود: وقتی این مسائل را می بینم، طبیعتا به این که این افراد بتوانند راهکار مناسبی ارائه دهند خوشبین نیستیم.باید این  فراز و نشیب ها و شکوهی که از دهه هفتاد در جشنواره تئاتر فجر می گویم را تجربه و لمس کرده باشند وگرنه مانند تصوری که برای ما ساختند و از شکوه تئاتر طلایی در دهه چهل می گویند ،می ماند، ما نمیدانیم چیست ولی کسی که در آن دوران بوده می داند و می تواند دقیق به ما کمک کند تا بفهمیم چه بوده است و درحال حاضر یک کارشناس متولد دهه 60 یا 70 با هر دکتر و فوق دکترایی که دارد، در حوزه کارشناسی و سنجش معایب و محاسن راهکاری مفید ارائه نمی دهد.

ایوب آقاخانی درخصوص اعتقاد برخی از کارشناسان پیرامون برگزاری جشنواره به سبک رقابتی یا تشریفاتی و غیر رقابتی می گوید: کسانی که عقیده دارند نباید رقابتی باشد، جشنواره را به این روز کشاندند و به نظرم اشتباه می کنند. اگر پای حرف این دوستان بنشینید، مثال هایی از فرانسه و آلمان می آورند و دقیقا همینجا مشکل من با آنها شروع می شود. در پاسخ به آنها باید گفت کجای تئاتر و سیستم فرهنگ تولید ایران شبیه فرانسه یا آلمان است که دقیقا می خواهید فستیوال هایمان شبیه آنها باشد. سیستم رقابتی در کشور ما برای ثمر دهی در حوزه تئاتر نسبت به سیستم غیر رقابتی امتحان بهتری پس داده است. من نمی گویم رقابتی بودن جشنواره به طور کلی خوب است، فقط می گویم مشخصا برای ما سیستم کارامد تری است.

این کارگردان بیان کرد: باید به تناسب ضرورت ها و گرفتاری ها و دشواری ها و نیاز ها و راهبردهای استراتژیک جامعه خود تصمیم بگیریم، نمی توان اینجا تئاتر کار کرد اما تصمیماتی مبنی بر استاندارد های آلمان گرفت. نه تئاتر خصوصی ما شبیه آلمان است نه تئاتر دولتی و نوع برگزاری های آن ها. جشنواره را باید مبنی بر نیاز های خود طراحی کنیم. همان طور که نام فجر بر این جشنواره موید این نکته است که این جشنواره تئاتری است برآمده از سال های پس از انقلاب ایران این یعنی مجموعه ی المان های لوکال و بومی در این جشنواره منطقا وجود دارد پس چرا باید سیستم یا نوع عملکرد آن به گونه ای باشد که می دانیم برای ما راهبردی نیست.

او ادامه داد: کسی که از شهرستان فسا در این جشنواره شرکت می کند، یک تک اجرا در جشنواره برای او چه خاصیتی دارد؟ اما اگر در مسابقه تئاتری کشور شرکت کند، بنا به سابقه من در آموزش، داوری و مشاور در استان ها، به خوبی می دانم که حتی اگر شکست بخورد قابل معناست. خیلی روشن است که نباید جشنواره غیر رقابتی را بپذیریم زیرا منطقی به ما ارائه نمی شود جز این که فستیوال هایی مثال زده می شود که به ما ربطی ندارد.

آرش دادگر: تئاتر صنعت نیست که چهره های برند در آن بیایند/دولت به تئاتر بی دریغ کمک کند!

آرش دادگر مدرس، بازیگر و کارگردان تئاتر که آثاری چون "اودیسه 2020"، "هملت"، "شاه لیر" را کاگردانی کرده است درباره ی اعتبار جشنواره فجر گفت: شرایطی که کرونا به وجود آورده است موجب شد تا این  جشنواره قدرت سالیان پیشین خود را نداشته باشد. زمانی که تحریم هستیم به همان نسبت جشنواره بخش بین الملل اعتبارش را هم از دست می دهد و رنکینگ جشنواره پایین می آید. اتفاقات خوبی در حال رخ دادن بود و می توانستیم در جشنواره از گروه ها و کارگردانان معتبر و صاحب سبک که می توانستند بر روی تئاتر ایران تاثیر خوبی بگذارند و نسل جدید را به آینده کاری خود امیدوار تر کنند را دعوت کنیم اما این اتفاق متوقف و حذف شد و امروز درواقع این جشنواره یک جشنواره داخلی است و هیچ برنامه ریزی درستی ندارد، زمانی که از لحاظ مالی ضعیف باشید به همان نسبت برنامه ریزی ها و محدوده خود را کوچکتر می کنید.

این کارگردان تئاتر درخصوص میزان نقش جشنواره در آینده ی حرفه ای شرکت کننده ها اظهار داشت: در حال حاضر نقش بسیار کمی دارد چون تولید تئاتر هزینه بر است. جشنواره باید سفارش دهنده و تولید کننده باشد و به صاحبان سبک که کارهای درخشانی داشته اند سفارش تولید تئاتر دهد اگر قرار باشد کار های تولید شده در طول سال در جشنواره شرکت کنند درواقع جشنواره تبدیل به یک نمایشگاهی می شود که کارهای تکراری در آن اجرا می شود.

این مدرس دانشگاه درباره ی توقعات و پیشنهادات برای جشنواره تئاتر فجر تصریح کرد: این یک بحث طولانی ،تخصصی و کارشناسانه است و نمی توان تنها یک پیشنهاد داد و به طور مثال گفت، باید به بخش نمایشنامه نویسی اهمیت بیشتری داد، پیشنهاد برای بهتر شدن جشنواره ساعت ها زمان و بحث و گفتگو نیاز دارد ضمن اینکه این بحث باید در تبادل و گفتگو قرار بگیرد و تنها نظر یک کارشناس مطرح نیست. باید ببینیم تئاتر ایران در چه شرایطی است؟ ما هر روز گروه های تئاتری و یا کسانی را که سال ها زحمت کشیده اند از دست می دهیم چون تولید تئاتر بسیار سنگین و هزینه بر شده و همه چیز به پای گیشه افتاده است. دولت هزینه کردن برای بخش فرهنگی را فراموش کرده است درحالیکه باید آستین بالا بزند و بی دریغ کمک کند و اینگونه نباشد که بگوید اگر آنچه را که من می خواهم انجام دهید به شما کمک می کنم.

دادگر درخصوص عملکرد این جشنواره در بخش بین الملل بیان کرد: در برخی سال ها عملکرد خوب بوده است به طور مثال در سالی که دیتر کومر از آلمان آمد و اجرا داشت و یا گروه تئاتر مارین باد، گروه تئاتر ارین هاووس آمبر، کلوس تایمن اجرا داشتند و کارگاه گذاشتند. بعد از سال ها که این اتفاق افتاده بود تاثیر بسیار زیادی بر تئاتر ایران داشت.

این بازیکر در پایان درباره تاثیر حضور چهره های سرشناس در جشنواره گفت:تئاتر صنعت نیست که بخواهد یک برند بیاورد مساله ما محصول است.

انتهای پیام//