صدور مجوز شکار از سوی محیط زیست با وجود فتوای حرام بودن شکار

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری برنا؛ شکار از دیرباز صرفاً به منظور تأمین نیاز اولیه بشر مطرح بوده است اما قرن‌هاست که هدف اصلی شکار در جوامع تغییر کرده و بعضاً به عنوان تفریح و سرگرمی از آن یاد می شود.

در ابعاد مختلف ازجمله علمی، انسانی و دینی به زندگی حیوانات و حفاظت از محیط زیست توجه ویژه ای شده است.

در دین اسلام نیز این مساله از نگاه رسول اکرم پنهان نمانده است. با مرور سیره پیامبر (ص) می‌توان به این مساله پی برد که پیامبر در یک روند کلی و روش‌مند تلاش بر این داشت تا زمینه‌های حفاظت از محیط زیست را در ابعاد خرد و کلان مدیریت کرده و در هر دو حوزه فعالیت کند.

در اسلام محافظت از محیط به عنوان شعبه‌ای از ایمان نامبرده شده است چنانچه در حدیث است که پیامبر فرموده‌اند: الْإِیمَانُ بِضْعٌ وَسَبْعُونَ أَوْ بِضْعٌ وَسِتُّونَ شُعْبَهً فَأَفْضَلُهَا قَوْلُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَأَدْنَاهَا إِمَاطَهُ الْأَذَی عَنْ الطَّرِیقِ وَالْحَیَاءُ شُعْبَهٌ مِنْ الْإِیمَانِ» (رواه مسلم) یعنی ایمان هفتاد و چند شعبه دارد که از بین بردن اذیت و آزار در محیطی که مردم زندگی می‌کنند از شعبه‌های ایمان نامبرده شده است.

شکار و کشتار حیوانات از دیگر مباحث مورد توجه ایشان بوده است و پیامبر اعظم در این زمینه فرمود: هیچ جانداری را هدف تیراندازی خود قرار ندهید. و با این نهی در اسلام شکار کردن برخی حیوانات در اوضاع ویژه اجازه داده شده است، ولی اجازه نداده‌اند بی جهت و از روی هوسرانی جان داری را هدف تیراندازی قرار دهند. (آنچه در آن امروزه به نام شکار تفریحی نام برده می‌شود)

همچنین در روایت دیگری آمده است:

قال رسول الله(ص): «من قتل عصفوراً عبثاً عج من الله یوم القیامه منه. یقول: یارب! ان فلاناً قتلنی عبثاً ولم یقتلنی لمنفعه».

رسول خدا(ص) فرمودند: هرکس گنجشکی را بیهوده بکشد، روز قیامت آن گنجشک از او پیش خداوند شکایت می کند و می گوید: ای پروردگار من! فلانی مرا بیهوده کشت و برای منفعتی مرا به قتل نرساند.

در زمان امام صادق(ع) فردی نزد حضرت آمد و عنوان کرد می‌خواهم برای تفریح به شکار آهو بروم و از این شکار لذت ببرم، امام صادق(ع) فرمودند: پس نمازت را هم علی‌رغم اینکه مسافر هستی کامل بخوان چرا که که این سفر گناه و معصیت است. اگر برای تأمین معاشت شکار کنی نمازت قصر می‌شود اما به خاطر اینکه برای گناه به مسافرت می‌روی نمازت را کامل بخوان.

در اسلام، صرفاً ضرورت تامین معاش وتغذیه، می‌تواند مجوز شکار باشد و از اساس، شکار حیوانات از هر نوع و گونه‌ای به قصد "تفریح و لذت" به شدت مذموم و نهی شده است.

سخنان اخیر مقام معظم رهبری نیز تأکیدی بر موضوع ممنوعیت صدور پروانه شکار است. ایشان در روز درختکاری و هفته منابع طبیعی پس از کاشت دو اصله نهال  بی‌توجهی به مساله شکار را به ضرر منافع ملی دانستند و گفتند: در اسلام، شکار فقط در صورت نیاز به تغذیه مجاز است و در غیر این صورت، غیرمجاز و خلاف است و حتی سفر شکار سفر حرام شمرده شده است، بنابراین باید جلوگیری از شکار غیرقانونی را جدی گرفت و به موضوع حفظ حیات وحش اهتمام داشت.

در این راستا نظر مراجع تقلید را می خوانیم:

اگر شکار کردن به قصد تفریح با مجوز از سوی مراکز قانونی مانند سازمان محیط زیست انجام شود، آیا این امر تاثیری در جایز بودن این نوع شکار خواهد داشت؟

مقام معظم رهبری در پاسخ به این استفتاء، چنین شکاری را "جایز ندانسته‌اند."

آیت الله مکارم شیرازی:

اگر شکار کردن براى تفریح و خوشگذرانى باشد (هرچند گوشت آن را مصرف کنند) شرعاً حرام است.

اما اگر لازمه صید و شکار تفریحی حیوانات، سفر باشد، آن سفر، معصیت است و  نماز شکارچی یا صیاد شکسته نیست؛ بلکه کامل است؛ و اگر در ماه رمضان باشد، روزه بر او واجب است.

حجت الاسلام و المسلمین محمدحسین فلاح زاده، رئیس مؤسسه موضوع شناسی احکام فقهی حوزه علمیه قم با بیان اینکه طبق احکام اسلام شکار به قصد تفریح حرام است، گفت: در شریعت مقدس اسلام در صورتی که شکار به قصد تفریح و لهو و لعب باشد حرام است و سفر فرد شکارچی حرام خواهد بود.

وی با اشاره به اینکه این حکم شرعی مشترک بین تمامی مراجع معظم تقلید است، افزود: به عنوان مثال اگر شخصی با هدف تفریح و خوشگذرانی اقدام به شکار پرنده حلال گوشت بکند از آنجا که این شکار برای تامین معیشت نبوده شکار وی حرام است و با توجه به این که در سفری حرام قدم برداشته نماز وی نیز کامل باید خوانده شود.

در این راستا سمیه رفیعی رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس در یک پیام توئیتری عنوان کرد: پیام امروز حضرت آقا مبنی بر حرمت شکار و حتی حرام بودن سفر جهت شکار، فصل‌الخطاب همه‌ اظهارنظرها درباره مسئله‌ شکار و نیز آب سردی بر آتش دل همه‌ دلسوزان محیط‌زیست و دوست‌داران طبیعت بود. 

جمعیت حیات وحش ما و شرایط زیستگاه‌های ما مانند کشورهای اروپایی نیست که افراد موضوع شکار پایدار را به تقلید از اروپائیان مطرح کنند. حتی بسیاری از این کشورها امروزه به این نتیجه رسیده‌اند که باید کشتار حیوانات و کسب درآمد از این کار را به علت تغییرات اقلیمی متوقف کرد.

با این وجود اسلام جاودان خرد مدیرکل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد در گفت و گو با خبرگزاری ایرنا در تاریخ 2 خرداد 1401گفت: بر اساس شرط محیط زیست برای شکارچیان در استان صدور هرگونه پروانه شکار احتمالی برای سال های آینده منوط به ثبت اطلاعات است.

همچنین طیب احمدی رئیس اداره حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست قم  در گفت و گو با خبرنگار ایسنا در تاریخ 17 خرداد 1401اظهار کرد:  بر اساس بخشنامه‌های صادره، شکارچیان برای دریافت هرگونه پروانه شکار، باید در سامانه شکار و صید ثبت نام کنند.

ما باید در مسائلی از جمله حفظ حریم زیستگاه, عدم تعارض به پناهگاه حیات وحش را از کشورهای پیشرفته الگوبرداری کنیم چراکه اندازه زیستگاه، جمعیت حیات وحش، میزان بارش و اثر تغییرات اقلیمی در کشور ما کاملاً متفاوت از کشورهای اروپایی و آفریقایی است.

صدور پروانه شکار و جولان شکارچیان تفریحی حداقل در شرایط کشور ما از نظر علمی، دینی، انسانی و رعایت حقوق حیوانات مورد تائید نیست و سازمان حفاظت محیط زیست نباید در این راستا کوتاهی کند و دربرابر باندها ایستادگی لازم را انجام دهد.

این درحالیست که اگر به سایت سازمان محیط زیست مراجعه کنید بخشی به عنوان سامانه صدور پروانه شکار و صید وجود دارد:

در مسئله تفریح، اگر محیط زیست تشخیص دهد که تعداد برخی حیوانات بیشتر شده و باید کنترل شود و اگر پشت این تصمیم فلسفه‌ای برای کنترل تعداد حیوانات متناسب با محیط زیست منطقه وجود داشته باشد نه برای گرفتن پول و راضی کردن دل برخی از کشورهای عربی و ... صدور مجوز درست است.

حال باید منتظر اقدام سازمان حفاظت محیط زیست بود که چه اقدامی علیه شکار تفریحی انجام خواهد داد.

انتهای پیام/