ارتقای پدافند باور ۳۷۳ ایران / عبور ازS-۳۰۰ و یک پله تا S-۴۰۰

به گزارش خبرنگار دفاعی امنیتی خبرگزاری برنا؛ پیشینه ساخت سیستم پدافند هوایی برد بلند و با قابلیت ردگیری همزمان صدها هدف و درگیری همزمان با چند هدف  درایران به دهه هشتاد شمسی باز میگردد. در اوایل دهه هشتاد شمسی در دولت خاتمی سیستم پدافند هوایی برد بلند S-300 مدل PMU1 به روسیه سفارش داده شد اما پس از مدتی با فشار های بین‌المللی و تحریم‌های نظامی و همچنین کنار رفتن ولادیمیر پوتین از مقام ریاست جمهوری روسیه و روی کار آمدن دیمیتری مدودوف در این کشور که تعاملات بیشتری با غرب داشت تاخیر چند ساله ای در تحویل S-300 PMU1 به ایران رقم خورد و دولت نهم و دهم هم نتوانست کاری از پیش ببرد. 

پس از کش و قوس های فراوان و بازگشت پوتین به قدرت و رایزنی های سیاسی مابین دولت حسن روحانی و دولت پوتین مقرر شد در ازای تاخیر چند ساله و عدم اجرای قرار داد در زمان خود اینبار بروزترین S-300 یعنی مدل PMU2 تحویل ایران شود و 4 گردان از این مدل پیشرفته در سال 1395 تحویل پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران شد.

اما همزمان با این ماجرای پراز کش و قوس، رهبر معظم انقلاب طی سخنانی به مقامات نظامی کشور گوش زد کردند که به جای انتظارجهت تحویل محصول خارجی یک پروژه مشابه داخلی جهت تولید سیستم پدافند موشکی برد بلند ایرانی ایجاد شود که دست کشور به سوی خارجی ها دراز نباشد و کشور مجهز به یک سیستم پدافند هوایی قدرتمند برد بلند ایرانی شود که تمامی نیازهای مورد نظر را برطرف کند و متخصصان به این باور برسند که ما میتوانیم و این کار به نتیجه ای مهم و بزرگ منتهی خواهد شد.

این رهنمود مقام معظم رهبری در سال 1387 منتهی به ایجاد یک پروژه بزرگ بنام "باور" در کشور با همکاری وزارت دفاع و قرارگاه پدافند هوایی ارتش و برخی نهادها و صنایع مرتبط دیگر شد و در سال 1398  محصول نهایی با نام سامانه پدانفد هوایی برد بلند "باور373" رونمایی شد و خبر رونمایی آن در صدر اخبار خارجی جهان قرار گرفت.

سامانه پدافند هوایی برد بلند "باور 373" در ظاهر الگو و چیدمانی مشابه سیستمهای پدافندی شرقی مانند  S-300وHQ-9 و 2500Antey- دارد اما در طراحی و جزییات به سیستمهای پدافندی غربی مانند Thaadو  Arrow 3 و Samp-t شباهت دارد و میتوان اینگونه حدس زد که متخصصین صنایع نظامی کشورمان سیستم پدافندی ترکیبی از پیشرفته ترین نمونه های جهان طراحی کردند که ویژگی های مشترک سیستم های پدافندی مدرن شرقی و غربی را در خود جای داده و پلتفرم اختصاصی ایرانی را خلق کرده اند.

این سیستم پدافندی برد بلند دارای لانچرهای پرتاب عمودی موشک“VLS” از نوع پرتاب گرم  “Hot Lunch”است و مجهز به رادارهای پیش اخطار و ردگیر آرایه فازی فعال  “AESA”با آنتن های متحرک با قابلیت رهگیری و درگیری همزمان در 360 درجه است و توانایی شناسایی انواع اهداف از جمله انواع جنگنده ها و هواپیماهای آواکس و جت های سوخت رسان و فرماندهی و کنترل هوایی و جاسوسی و پهپاد های سنگین شناسایی و رزمی و موشک‌های بالستیک و بمب افکن ها را در فواصل بالا و قابلیت درگیری همزمان با آنها را به این سامانه برد بلند می‌دهد.

در زمان رونمایی این سامانه در سال 98 مشخصاتی از جمله امکان کشف اهداف از فاصله 450 کیلومتری و امکان ردگیری اهداف از فاصله 300 کیلومتری و انهدام اهداف با موشک صیاد 4 از فاصله 200 کیلومتری اعلام شد که مشخصاتی فراتر از پدافند Patriot امریکایی و در تراز و قابل رقابت با سیستم پدافند هوایی S-300 PMU2 و Antey-2500 روسیه است.

در 16 آبان 1401 وزارت دفاع از مدل ارتقا یافته موشک این سامانه با نام "صیاد 4 B " را رونمایی کرده و خبر از ارتقای اساسی رادار های این سیستم پدانفد موشکی برد بلند ایرانی داد. در مشخصات نمونه جدید موشک برد بلند صیاد 4 بی برد موشک از 200 کیلومتر به بالای 300 کیلومتر افزایش یافته و سقف ارتفاع درگیری موشک نیزاز حدود 28 کیلومتر به 33 کیلومتر افزایش یافته و در تست گرم خود یک پهپاد جت "کرار" را با سطح  مقطع راداری 2.1 متر مربعی در کمینه برد 306 کیلومتری را هدف قرار داد.

در تصاویر نمایشگر رادار که از واحد فرماندهی باور 373 در گزارش خبری منتشر شد سرعت صیاد 4 بی در اوج خود به عدد فوق العاده  5.2 ماخ و در لحظه برخورد 3.1 ماخ  ثبت شد که عدد بسیار بالایی در این برد برای یک موشک پدافندیست و کارهر هدفی را تمام خواهد کرد. این عدد نشان میدهد که موشک توان رسیدن به اهداف حتی در برد حدود 350 کیلومتر را نیز دارا است.

علاوه بر موشک در مشخصات اعلام شده از نمونه ارتقا یافته سامانه پدافند برد بلند موشکی باور 373 شاهد افزایش قابل توجه برد رادارهای پیش اخطار و رادار کنترل آتش این سامانه نیز هستیم و رادار های سامانه قادرند 300 هدف را بصورت همزمان در فواصل بالای 450 کیلومتر اسکن و رهگیری نموده است. 

طبق مشخصاتی که قبلا اعلام شده بود رادار کنترل آتش این سامانه برد نهایی 320 کیلومتری داشته و موشک با برد 260 کیلومتر را به سمت هدف پرنده هدایت نماید  و همزمان با 6 هدف درگیر شود که با توجه به مشخصات جدید اعلام شده از نمونه ارتقا یافته رادار و موشک روشن است که این رادار آرایه فازی فعال ایرانی توانایی قفل بر روی هدف بالاتری نسبت به نمون قبلی خود یافته و از 260 به حدود 350 کیلومتر رسیده است که عددی بسیار بالا در مقایسه با سامانه های پدافندی جهان بشمار میرود. با این احتساب هر هنگ پدافندی باور 373 که شامل 4 الی 6 آتشبار کامل این سامانه است توان درگیری همزمان با 32 الی 36 هدف متخاصم را در فاصله حداقل 300 کیلومتری را دارا است.

با بررسی مشخصات اعلام شده از نمونه ارتقا یافته این سامانه و افزایش قابل توجه برد رادارهای پیش اخطار و رادار کنترل آتش پیشرفته و همچنین ارتقای قابل توجه مشخصات موشک در برد و ارتفاع درگیری میتوان مشاهده کرد که سیستم پدافند هوایی موشکی برد بلند ایرانی "باور373" به یک ابرسامانه تبدیل شده و بصورت کامل از Samp-T اروپایی و Patriot امریکایی و S-300 روسی و HQ-9 چینی عبور کرده و یک سروگردن از این سیستم ها بالاتر قرار گرفته و اندک فاصله ای با مشخصات سیستم فوق پیشرفته پدافندی S-400 روسیه دارد که یک ابرسامانه در نوع خود محسوب می‌شود.

حداکثر برد درگیری Samp-T و پاتریوت و اس 300 و اچ کیو 9 به ترتیب 130 و 150 و 200 و 210  کیلومتر است و "باور" ایرانی با برد درگیری بالای 300 کیلومتر تمامی این سیستم ها را پشت سر نهاده و در حال نزدیک شدن به S-400 روسی است که دو نوع موشک با بردهای درگیری 250 و 400 کیلومتر دارد.

اهمیت وجود چنین سیستم‌های پدافندی با این برد بالا در مقابله با اهداف متخاصم بالستیک و همچنین ایجاد چتر امن پدافندی برای یک منطقه گسترده برای پیشروی نیروهای زمینی در جنگهاست. همچنین وجود چنین سیستمی در مناطق مرزی و مناطق جنگی باعث دور نگاه داشتن انواع هواپیمای شناسایی و جاسوسی از مناطق جنگی و مناطق حساس است و هواپیماهای دشمن مجبور می‌شوند جهت منهدم نشدن توسط این گونه سیستم ها در فواصل دوری از مناطق مورد نظر قرار گیرند و این امر باعث می‌شود امکان شناسایی و جاسوسی و پوشش راداری مناسبی جهت انجام ماموریت های خود نداشته باشند و دچار مشکل شوند یا این که تصمیم به ورود به محدوده بزرگ تحت کنترل این سیستم های موشکی برد بالا شده و منهدم شوند!

این موارد شامل جنگنده و بمب افکن ها نیز شده و وجود چنین سیستمهای پدافندی برد بلندی خطر ماموریت آنها را بسیار افزایش میدهد و دیگر براحتی نمیتوانند در هر منطقه ای با فواصل کوتاه یا میانی نیز عملیات کنند.

انتهای پیام/