چرایی ضرورت برنامه مدون برای پژوهش

خبرگزاری برنا؛ در حالی که به ماه‌های پایانی سال نزدیک می‌شویم، بحث تدوین بودجه سال آینده برای نهاد‌های مختلف مطرح است و رایزنی‌ها با سازمان برنامه و بودجه برای اعتبارات مناسب با ماموریت‌های نهاد‌ها شدت می‌یابد.

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به عنوان متولی اصلی امر آموزش عالی در جدول بودجه سال جاری بودجه‌ای معادل ۳۸۱،۷۸۳،۰۱۷ میلیون ریال برای انجام برنامه‌های آموزشی، پژوهشی، توسعه‌ای و خدماتی دارد.

بر اساس آمار موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی در سال ۱۴۰۰-۱۳۹۹ بیش از ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار دانشجو در کشور تحصیل می‌کنند که از این تعداد یک میلیون و ۸۴۷ هزار و ۱۶۴ نفر در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی وابسته به این وزارت‌خانه و بقیه در واحد‌های دانشگاه آزاد اسلامی مشغول به تحصیل هستند. هر چند آمار دانشگاه آزاد از سال ۹۶-۹۵ به موسسه ارائه نشده است.

افزون بر این، پژوهشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی مختلف و متعددی نیز زیرمجموعه وزارت علوم فعالیت می‌کنند که هر کدام نقش مهمی در پیشبرد تحقیقات در حوزه‌های تخصصی خود دارند و معمولا نتایج دستاورد‌های آن‌ها برای پیشبرد فعالیت نهاد‌ها و وزارتخانه‌های مختلف عرضه می‌شود.

موضوع بودجه و درآمد‌های دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی در دو سطح برای بودجه سال ۱۴۰۲ و برنامه هفتم مطرح است و بار دیگر این سوال مطرح شده است که آیا این نهاد‌های علمی، آموزشی و تحقیقاتی باید مستقل از بودجه دولتی اداره شوند یا به دولت وابسته باشند و اگر باشند، میزان وابستگی آن‌ها چقدر است.

هشتمین جلسه مجمع پژوهشگاه‌های ملی کشور اخیرا با حضور نمایندگانی از سازمان برنامه و بودجه و با هدف رایزنی برای تامین بهتر بودجه پژوهشگاه‌های کشور برگزار و مسائلی از جمله استقلال مالی پژوهشگاه‌ها و افزایش درآمد اختصاصی آن‌ها با این هدف مطرح شد.

پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران سال ۱۳۶۵ با عنوان مرکز تحقیقات و توسعه علوم و تکنولوژی پلیمر آغاز به کار کرد و بعد‌ها نام آن به پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران تغییر یافت.

این پژوهشگاه با هدف توسعه علوم و فناوری مواد پلیمری و پتروشیمیایی، تربیت نیروی انسانی متخصص و پژوهشگر، تقویت ارتباط با صنعت و دانشگاه، رفع نیاز‌های کشور در این رشته فنی و مشارکت در تولید جهانی علم تاسیس شده است.

هم اکنون این پژوهشگاه با زیربنای ۵۵ هزار مترمربع در زمینی به مساحت ۱۷ هکتار در شهرک علم و فناوری پژوهش در کیلومتر ۱۵ اتوبان تهران-کرج واقع است.

این پژوهشگاه با داشتن چهار پژوهشکده علوم پلیمر، فرآیند پلیمرها، مهندسی و پتروشیمی، ۱۱ کارگاه و ۲۲ آزمایشگاه تخصصی، مرکز رشد فناوری پلیمر، مرکز نوآوری و تجاری سازی، مرکز رایانه و کتابخانه تخصصی پلیمر در ایران، مرجع بسیاری از تحقیقات در زمینه پلیمر و پتروشیمی است که به دلیل اهمیت صنعت پتروشیمی در ایران و ذخایر غنی نفت و گاز جایگاه خاصی نیز دارد.

رئیس پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران در مورد بودجه سال آینده پژوهشگاه‌ها اظهار داشت: با توجه به تورم موجود در کشور که بر اساس آمار رسمی حدود ۴۰ درصد است، اگر بخواهیم پژوهشگاه‌ها به فعالیت معمولی خود ادامه دهند باید این تورم در بودجه پژوهشگاه‌ها لحاظ شود در حالی که سال گذشته این امر رخ نداد.

نکومنش ادامه داد: متوسط افزایش بودجه پژوهشگاه‌ها در سال جاری ۸.۲ درصد بود در حالی که بودجه دانشگاه‌ها حدودا بیش از ۳۰ درصد افزایش یافت که به دلیل حضوری شدن کلاس‌ها بعد از حدود ۲ سال مورد نیاز آن‌ها بوده است.

وی گفت: شرایط را نمی‌توانیم ندیده بگیریم باید واقعیت‌ها را در نظر بگیریم و بهترین کار را در شرایط موجود انجام دهیم. بودجه محدود را باید صرف امور مولد و زایشی بکنیم؛ نه اینکه هزینه کنیم و پایان یابد.

نکومنش با اشاره به بودجه بخش پژوهش در قانون برنامه توسعه ششم که باید به چهار درصد از تولید ناخالص داخلی می‌رسید و بودجه این بخش در قانون بودجه سال ۱۴۰۱ گفت: مقام معظم رهبری بار‌ها در دیدار‌ها با مسئولان بر بودجه این بخش تاکید کرده‌اند؛ ولی هیچ دولتی این امر را محقق نکرده و البته این سوال بسیار بزرگی است.

وی تصریح کرد: تولید از راه پژوهش به زیرساخت و برنامه ریزی نیاز دارد و اگر اکنون بودجه پژوهشگاه را دوبرابر کنند، خروجی ما به سرعت دوبرابر نخواهد شد.

استاد پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران با اشاره به تحریم‌ها علیه کشور ادامه داد: هیچ فرد یا نهادی به پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران به عنوان بزرگترین موسسه پلیمری کشور اعلام نکرده است که باید در چه زمینه‌ای فعالیت کند. به عنوان مثال؛ اگرچه به طور کلی برنامه توسعه پتروشیمی به لحاظ ارزش افزوده (به دلیل ناتوانی کشور در دسترسی به دانش فنی مواد دلخواه) تامین کننده نیاز‌های ضروری نبوده است، اما همین امر باعث شده است که برنامه اجراشده و حتی در دست اجرا به لحاظ ارزش افزوده به نفع کشور نباشد.

نکومنش تاکید کرد: تناقض‌ها خیلی زیاد است؛ به عبارت دیگر عضو هیات علمی شاید کاری که می‌کند در جهت وظایف پژوهشگاه در قبال اجتماع نباشد؛ ولی بر اساس آئین نامه‌های موجود، کار او هم درست است. رئیس پژوهشگاه هم به عنوان فرمانده نیرو‌هایی دارد که در اختیار خودشان است.

وی گفت: این‌ها مسائلی است که موجب ضرر کلی می‌شود. از یک طرف به پژوهشگاه‌ها به طور کلی نگفته ایم چه ماموریتی دارند و چه باید بکنند و همه پژوهشگاه‌ها از نداشتن ماموریت مشخص ناراضی هستند. از آن طرف نهاد‌های مسئول بودجه، اعلام نمی‌کنند از پژوهشگاه‌ها چه می‌خواهند و همه این ها، تضاد‌هایی است که باید حل شود.

نکومنش تاکید کرد: با همه این احوالات، پژوهشگاه پلیمر با شناخت عمیق این مسائل و در اختیار داشتن نیرو‌های علمی کارآمد و توان تجهیزاتی مناسب، آماده است با محوریت حرکتی دانشی و با برنامه‌ای حساب شده که تولیدات پتروشیمیایی را از وضعیت فعلی به سمت موقعیت قابل قبول تغییر دهد، با کمک همه نیرو‌های علمی پلیمری کشور و مشروط به تصویب برنامه‌ای روشن برای توسعه صنعت پتروشیمی کمک کند.

انتهای پیام/