بررسی توافق ایران و عربستان از منظر علوم شناختی

خبرگزاری برنا- گروه علمی و فناوری؛ برنامه زنده «امواج شبهه» شبکه رادیویی گفت و گو با حضور دکتر علی محمد اسماعیلی (کارشناس مسائل رسانه)، دکتر فرشید باقریان (تحلیل‌گر مسائل بین الملل)، دکتر حسین بابازاده مقدم (پژوهشگر و کارشناس مسائل سیاسی) و در طی تماس تلفنی با دکتر علیرضا داودی (کارشناس ارشد رسانه و علوم شناختی) به موضوع «روایت سازی‌های سیاه و قرمز رسانه‌های بیگانه از رویداد‌های تصنعی با تاکید بر موضوع سازی تا رادیکال سازی» پرداخته شد.

شکستی بزرگ برای رژیم صهیونیستی

دکتر فرشید باقریان تحلیل‌گر مسائل بین الملل گفت: هر اتفاق سیاسی که در جهان رخ می دهد، پیشینه ای بسیار مهم دارد، اتفاقی که رخ داد دو پیشینه بسیار مهم دارد پیشینه اول یعنی تغییر دیدگاه رئالیستی به رویزیونیستی خود ایران بود که از دیدگاه خیلی متقن رئالیست به رویزیونیستی است.

وی در ادامه افزود: دستگاه دیپلماسی ما از سیاست خارجی ما جدا است، بنابراین در مورد دو نهاد داریم صحبت می کنیم یکی نهاد نظام موسس است که دستگاه دیپلماسی در درون آن قابل تغییر است و تفاوتش مانند خورشید و آفتاب است.

این تحلیل‌گر مسائل بین الملل عنوان کرد: دستگاه دیپلماسی ما یک کارگزار از ساختار اصلی است به همین دلیل پنجره برای هر رابطه ای از طریق دستگاه دیپلماسی باز است ولی از طریق نظام موسس می تواند این پنجره بسته و با برای همیشه باز نگهداشته شود.

وی ادامه داد: این از منظر داخل یعنی ما قائل به یک اتفاق بودیم این اتفاق را انجام دادیم ولی یکسری ضرورت ها در دنیا هست که در لفظ فرانسه به آن کونژوکتور می گوییم یعنی برآیند ضرورت ها، رژیم اسراییل هر اندازه تهدیدش در منطقه را بیش تر می کرد به زعم اینکه باعث ضعف روابط ایران می شود برعکس کشور های عربی و لیگ خلیج فارس را به سمت ما کشاند یعنی از یک درگیری نگرانی به وجود آمد که مجبور به پناه بردن به آمریکا و یا مصالحه با ایران شدند، به همین دلیل می بینیم تنها رژیم اسرائیل است که از این اتفاق نگران است حتی اگر به جامعه آمریکایی نیز نگاهی بیاندازیم می بینیم که بخشی از جامعه آمریکایی نیز از این اتفاق خوشنود هستند، چرا که آن بخش از آمریکایی هایی که به دنبال گسترش دموکراسی در خاورمیانه بودند از آن دسته نیستند.

باقریان با بیان اینکه تهدید و مهار چین توسط آمریکا اتفاق سومی است که رخ داد، گفت: آمریکا با بسط دموکراسی وارد منطقه می شود و یک و نیم میلیون نفر با امضای بایدن در عراق کشته می شوند در حالی که چین اولین حضورش با یک صلح صورت گرفت.

وی افزود: در فلسفه قاعده ای به نام امکان اشرف داریم به این معنا که منافع ملی من اشرف بر منافع من است و من در منافع ملی اشرف پیدا می کنم بنابراین باید منافع ملی را اشرف بر منافع فردی دانست.

این تحلیل‌گر مسائل بین الملل خاطرنشان کرد: چین برای اینکه بتواند امنیت منطقه را تامین کند سهام خرید و به دنبال امنیت سهام خود بود و یکی از مواردی که امنیت سهامش را به خطر خواهد انداخت جنگ یمن خواهد بود به همین خاطر گام بعدی احتمالا صلح یمن و یا آتش بس دائمی خواهد بود.

باقریان ادامه داد: روابط با عربستان همین اندازه که هزینه امنیت کشور را بواسطه کمبود نگرانی کم می کند اگر سرشکن کنیم، دولت می تواند در آینده نزدیکی این هزینه امنیت را استرداد به سفره مردم کند.

وی گفت: اگر دو قطب اصلی شیعه و سنی جهان بواسطه مسائل عقیدتی درگیر می شدند و روی بحران امنیتی تاثیر می گذاشت قطعا دنیا متضرر می شد، بنابراین می بینید چین کمونیست توانسته قطب شیعه و سنی را با یکدیگر آشتی دهد و می بینیم موجب این شده تا نگرانی هایمان کاهش یافته و تنش هایمان نیز از بین رود.

عمل گرایی رمز موفقیت دولت سیزدهم

دکتر علی محمد اسماعیلی کارشناس مسائل رسانه گفت: از بارزترین ویژگی های متمایز دولت آقای رئیسی عمل گرایی این دولت در حوزه های مختلف است، در حوزه سیاست خارجی نیز با وجود تلاش های بسیاری که خیلی از دولت ها کردند اما در این دولت این اتفاق رخ داد و توافق صورت گرفته میان ایران و عربستان به لحاظ ابعاد رسانه ای سر و صدای بسیاری در دنیا کرد.

وی در ادامه افزود: دنیا این موضوع را جدی نمی گرفت به همین خاطر بود که این موضوع اینگونه سر و صدا کرد، این ابتدای ماجرا است و این دوره تنش زدایی و ارتباطات وسیع دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران با کشور های منطقه بذرش از ابتدای دولت کاشته شده بود و در حال ثمر دادن است.

این کارشناس مسائل رسانه با بیان اینکه از ابتدای سال ۵۷ تاکنون نیز سابقه تهاجمی مداخله گرانه در منطقه نداشتیم، گفت: مرور تاریخ دیپلماسی ما ثابت می کند که همواره جز صلح و دوستی پیامی نداشتیم، حتی در دوران جنگ ۸ ساله نیز دفاع کردیم و تهاجمی نداشتیم.

وی تصریح کرد: ما باید به این سمت برویم که روایت درست و مطلوبی را در اختیار مخاطبان قرار دهیم، رسانه باید به این سمت برود که از این اتفاقات بتواند روایت ساده و دل نشینی را در اختیار مردم قرار دهد. بسیاری از رسانه های داخلی در تلاش برای سیاه نمایی و ناامیدی است در حالی که این اتفاق برای قاطبه مردم اتفاقی خوشایند است.

اسطوره سازی رسانه های بیگانه برای جوانان

دکتر حسین بابازاده مقدم پژوهشگر و کارشناس مسائل سیاسی با اشاره به اینکه گاهی لازم است به لحاظ رسانه ای مقابل غرب و رسانه هایشان بایستیم، گفت: جریان معارض جمهوری اسلامی رویکردی استراتژیکی را در پیش گرفت و از خصوصیات نسل ضد به عنوان پادگفتمان جمهوری اسلامی استفاده کرد در حالی که این ها خصوصیات نسلی و واکنشهای مربوط به گسست نسل است و اساسا نه کنش سیاسی و امنیتی و نه به معنای عمل سیاسی است.

وی افزود: منظور از جنگ شناختی این نیست که اگر نوجوانی یکسری رفتار هایی دارد آن را تسریع به براندازی یا فعالیت سیاسی بدهیم، این نوجوان دوازده سال است که در مقابل رسانه ها رها شده و ما نتوانستیم اقدامات مثبت ایجابی داشته باشیم و در عین حال بسیار ضعیف با موضوعات مواجه شدیم و طبیعی است که این ها توانستند برای این نوجوان اسطوره تعریف کنند، شخصیت دهند و الگو سازی کنند.

هر کنشی، کنش سیاسی نیست بلکه این رویداد ها رویداد شکاف نسلی است، بسیاری از سر فصل ها از عناوین مجرمانه در حال حذف شدن است نباید هر فردی با هر نوع پوششی را صرفا به خاطر نوع متفاوت پوشش او را در حال جنگ با نظام بخوانیم، در رسانه های ما به غلط به دنبال این هستیم در حالی که جنس کنش شناخته نشده است اثبات کنیم که یک فرد دشمن است.

زنگ هشدار برای رسانه های داخلی

دکتر علیرضا داودی کارشناس ارشد رسانه و علوم شناختی طی تماس تلفنی با برنامه امواج شبهه گفت: موضوع اینترنشنال و توافق ایران و عربستان را می توان در دو سطح بررسی کرد یکی در سطح سیاست خارجی که به لحاظ کارکردی مشخص نیست، بنابراین در این شرایط قضاوت در حال حاضر بسیار زود است، گمان کنیم اینترنشنال یا هر رسانه ای که گرایش به عربستان سعودی دارد نسبت به ما منعطف تر عمل کند، دو علت دارد یکی اینکه اینترنشنال رسانه صد در صد سعودی نیست؛ چرا که شامل پنج وجه می شود و تنها یک وجه آن را عربستان سعودی شامل می شود.

این کارشناس ارشد رسانه و علوم شناختی عنوان کرد: موضوع توافق ما و عربستان در گام اول به این معنا نیست که لزوما اینترنشنال به نقطه ای رسیده است که کاملا بی حاشیه شود و یا از بین برود بلکه اساسا مدل انگلیسی ها چه مدل مشارکتی و چه فردی معمولا چهار گام را طی می کند که گام سوم یعنی تبدیل رسانه موجود به رسانه بعدی حتما با انتقال فرآیند آن رسانه صورت می گیرد مانند شبکه بی بی سی فارسی، من و تو و اینترنشنال و قاعدتاً رسانه بعدی که الان کارش را انجام می دهد به همین دلیل است که می بینیم مجری اینترنشنال که یکی از مهمترین و موثرترین مجری ها بود در شرایط فعلی با نتانیاهو صحبت می کند.

وی خاطرنشان کرد: در گام دوم راجع به اتفاقات در داخل ایران که از سمت این رسانه ها مطرح می شود دو سطح را شامل می شود، سطح اول فرایند اتصال موضوع تا موضوع است، سال ۹۸ به این طرف شیوه پرداختن این رسانه ها به موضوعات ایران تغییر کرد یعنی به هیچ وجه متمرکز بر یک نقطه نمی مانند بلکه اصل بر انتقال و سرایت موضوعات است، از واقعه قبلی تا واقعه فعلی معمولا یکسری از رویداد ها را عملیاتی می کنند که بلافاصله بتوانند یکسری از مسائل را جا بیاندازند.

داودی ضمن اشاره به ماجرای دختران اکباتان گفت: ماجرای دختران اکباتان مسئله ساده ای نیست چراکه این ماجرا برمی گردد به کمپین چهارم مسیح علی‌نژاد دختران خیابان انقلاب، استفاده از کلمه دختران در کنار مکان های مختلف نشان دهنده این است که دختران در مکان های مختلف با اتصال می توانند سوژه ای را درست کنند که حالت دوران ایجاد می کند یعنی به نحوی حرکت می کند که می تواند سلیقه های مختلف را جواب دهد، گزاره های متفاوت را ایجاد و مخاطب را در فراوانی موضوع بچرخاند.

وی عنوان کرد: این اتفاق رخ می دهد چرا که غرب به دنبال این است که نگذارد مخاطب بیکار بماند و گریز از مرکز پیدا کند اگر مرکز دختران و بانوان است بنابراین باید مرتبا سوژه خلق شود تا مخاطب پیرامون آن حرکت کند. نکته دوم اشاره به این دارد که حتما باید نقطه انحراف ایجاد کنند به این معنا که یک گزاره ای را که امتداد مسئله امنیتی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی است را بیاورند و شروع به معکوس جلوه دادن کنند.

این کارشناس ارشد رسانه و علوم شناختی گفت: در بسیاری از کشور های دنیا می بینید موضوع هنجار شکنی، مواجه با هنجار ها و یا عبور از دد لاین هایی که طراحی شده است، بحث بسیار مهمی است و شکستن این هنجار ها می تواند تبدیل به گزاره دوم برای این رسانه هایی که قابلیت انتقال پیدا می کنند شود. بحث رسانه های بیگانه وارد فاز جدیدی شده است و این فاز جدید نیز با گذاره های جمعی مانند رابطه ایران و عربستان حذف یا کمرنگ نمی شود بلکه آمادگی این را هم دارند که انتقال جدیدی صورت بگیرد.

وی افزود: دو فکت را نباید از یاد برد آمریکایی ها مرتبا از هفته گذشته به این طرف دارند پالس می دهند که ما می دانستیم و یک فکت هم حدود یک ماه پیش اتفاق افتاد که اعلام شد دفتر اینترنشنال از لندن به آمریکا می رود، آمریکا معمولا عمق نفوذ را محدود می کند مانند انتقالی که راجع به مسیح علی‌نژاد از اروپا به سمت آمریکا دادند که زمانی که این ها را کنار هم قرار می دهیم قاعدتاً به ماتریس جدیدی از نحوه رفتار نسبت به پایان اسفند تا اوایل اردیبهشت رسانه های بیگانه نسبت به جمهوری اسلامی ایران شاهد خواهیم بود.

جریان سازی رسانه های بیگانه

باقریان در ادامه ضمن اشاره به ایجاد ماکت جدید نحوه رفتار رسانه های خارج از کشور گفت: رسانه ها بیرون از ایران با یکدیگر متحد هستند و از یکدیگر با خبر هستند و امکان اینکه رسانه ها با یکدیگر در خصوص موضوعی برای وحدت اتصال سطوح انجام ندهند نزدیک صفر است، توافق صورت گرفته میان ایران و عربستان سعودی اتفاقی ناگهانی نبود بلکه طی تلاشی هفت ساله رخ داد اما در یک آن و لحظه اتفاق افتاد که موجب این شد تا بمب رسانه ای شکل بگیرد.

وی افزود: در فلسفه نیروی فعلی به ما وارد می شود و مقابل این نیرو ، انفعال وجود دارد، به هر میزان که به آهن حرارت برای ذوب شدن بدهید قبول این مسئله از طرف آهن صورت می گیرد، اساس رسانه های بیگانه ایجاد آشوب است و هجمه های رسانه ای آن ها علیه ما هیچ زمانی خاموش نخواهد شد.

باقریان گفت: جریان سازی بدون یک خمیر مایع واقعی نمی تواند رخ دهد، زمانی که شما خوراک اصلی و حقیقی را به مخاطبان ندهید بدون تردید جذب رسانه های خارجی می شوند، هیچ زمان اقدام به تکرار نمی کنند چراکه موجب اقناع مخاطبان می شود به همین دلیل است که باید برخی فکت ها را حتی اگر علیه ما باشد نیز بپذیریم چراکه می تواند موجب اعتماد سازی شود.

نقش میدان برای موفقیت در جنگ ترکیبی

دکتر علی محمد اسماعیلی کارشناس مسائل رسانه درخصوص رفتار شناسی رسانه ای گفت: همانطور که در بازی فوتبال زمانی که گل می خورد باید تلاش کنید تا جبران کرده و گل بزنید، دشمن نیز کارش دشمنی است و در حال نقطه زنی و ضربه است در این شرایط ما باید یک سری به خودمان بزنیم تنها نباید درباره سناریو دشمن صحبت کنیم، هر کدام از رسانه های معاند زمانی که می خواهند حرکتی رسانه ای انجام دهند با مشکلات عدیده ای مواجه هستند، اولین مشکل مردم است آن ها مردم در میدان را ندارند این در حالی است که ما مخاطب در میدان را داریم روایت ما روایتی زنده است، ما باید از میدان بهتر استفاده کنیم چرا که پتانسیل زیادی برای پرداختن به این موضوعات هستیم.

وی در ادامه افزود: در حوزه های مختلف از میان این دانشگاه ها و پژوهشگاه ها صد ها کارشناس داریم این در حالی است که آن ها برای تولید یک برنامه باید به سختی به دنبال یک کارشناس بگردند که در انتها نیز زبانش با مردم یکی نیست.

بابازاده مقدم در ادامه عنوان کرد: واقعیت این است که همه این رسانه ها از پس شبکه ای که دو سال تاسیس شده است نمی توانند بر بیایند، ما باید از همه ظرفیت و پتانسیل های خودمان استفاده کنیم.

انتهای پیام/