"میل رادکان کردکوی" بنایی متعلق به یکی از اسپهبدان آل‌باوند تبرستان

به گزارش خبرگزاری برنا از گرگان؛ در شهرستان کردکوی  روستاهای کوهستانی و ییلاقی در منطقه‌ی هزارجریب شرقی در حوزه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از اهمیت بسیاری برخوردارند؛ چرا که هریک از روستاهای مذکور سرشار از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌هایی در حوزه گردشگری هستند که بخش قابل توجه‌ایی از این ظرفیت‌ها هنوز ناشناخته باقی مانده‌اند. از آن میان روستای رادکان، به علت قرار داشتن برج رادکان در جوار این روستا از آوازه جهانی برخوردار است.

رادکان، روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان کردکوی در استان گلستان است. این روستا در 35 کیلومتری جنوب غرب شهر کردکوی و در حدود 50 کیلومتری شهرستان گرگان قرار دارد. ارتفاع روستای رادکان کردکوی از سطح دریا به 1448 متر می‌رسد و تحت تاثیر اقلیم کوهستانی، زمستان‌های سرد و تابستان‌های معتدل قرار گرفته است. این روستا در دهستان چهارکوه قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۳۲۳ نفر(۷۴خانوار) بوده‌است.

روستای رادکان در دامان البرز شرقی از شمال به ارتفاعات درازنو، از غرب به روستای کنداب، از جنوب به جنگل‌های پیرامون و از شرق به روستاهای حاجی‌آباد و چمن ساور محدود می‌شود. ‌ ‌هم‌چنین ارتفاعات ییلاقی درازنو در شمال روستای رادکان به نام بام استان گلستان معروف است. چشم‌اندازهای این ارتفاعات که به روستاها و شهرهای اطراف اشراف دارند، از جاذبه‌های طبیعی روستا به شمار می‌آید.

به لحاظ طبیعی، اراضی جنگلی جنوب روستای رادکان از درختان پهن‌برگ مانند راش، ممرز، افرا، توسکا و... پوشیده شده است؛ این جنگل‌های سرسبز و با طراوت در فصل‌های بهار و تابستان، علاقمندان بسیاری را به سوی خود جلب می‌کند.

از دیگر سو، رودخانه رادکان در جنوب آبادی جاری است؛ که اطراف رودخانه رادکان که منبع اصلی تامین‌کننده آب کشاورزی روستاست، در بیشتر روز‌های سال، محل مناسبی برای گذران اوقات فراغت و گردشگری است. ‌چشمه «مشکی‌جار» که معروف‌ترین چشمه روستا است، علاوه بر تامین آب آشامیدنی روستا از جاذبه‌های طبیعی آن نیز به شمار می‌آید. ‌

‌موسیقی مردم روستای رادکان شامل ترانه‌ها و نغمه‌های محلی کتولی و حقانی است که بیشتر در جشن‌هاو عروسی‌های محلی نواخته و خوانده می‌شود.

پوشاک بیشترمردم روستای رادکان لباس‌های رایج و معمولی است، ولی افراد میان‌سال و کهن‌سال از لباس‌های محلی استفاده می‌کنند. لباس‌های زنان، در طرح‌ها و رنگ‌های متنوع و شاد تهیه می‌شوند و مشتمل بر دامن‌های پرچین، پیراهن بلند و روسری است که با انواع زیورآلات و پولک‌های رنگی تزیین می‌شوند. در گذشته در این روستا نیز رشته‌های صنایع دستی مانند کارچاله‌بافی(جاجیم‌بافی)- چوخابافی- تولید لمه‌چوخا- و... رواج داشته که در حال حاضر نیز هم‌چنان بخشی از زنان روستا به تولید چنین محصولاتی مشغولند.

کوچ عشایر در آغاز و نیمه هر سال یکی از جاذبه‌های روستاست. چشم‌انداز چادرهای عشایر و لباس‌های محلی رنگارنگ آنان، از دیگر جاذبه‌های روستای اردکان به شمار می‌آید. مردم روستای رادکان به زبان محلی مازندرانی سخن می‌گویند.

گریگوری مَلگونُف در سال ۱۸۵۸ و ۱۸۶۰ در پی انجام ماموریتی از سوی حکومت قفقاز به شمال ایران سفر کرد. در سفرنامه او آن‌جا که مناطق مرزی هزارجریب را برمی‌شمارد، نام روستای رادکان هم دیده می‌شود. وی از مرزهای هزارجریب چنین می‌نویسد: استان استرآباد، رود کوچک ساور در روستای کندو در نیم‌فرسنگی غرب رادکان، روستای برکوله(بارکلا) و نیلا(نیالا) در اشرف در نزدیکی جاده شاهرود، روستای سرخ‌گریه(سرخ‌گریوه) و بالخاس(مال‌خواست) و چشمه آروس(چشمه آب شور روستای ارست یا همان باداب سورت) و چهارده (چهارده‌کلاته یا دیباج).

برج رادکان

در جوار روستای رادکان، برجی وجود دارد که به برج یا میل رادکان شهرت دارد. برج رادکان در 4 کیلومتری جنوب شرقی روستای رادکان و در 42 کیلومتری جنوب کردکوی و 54 کیلومتری جنوب غربی گرگان و 117کیلومتری گنبد قابوس این برج در یک منطقه کوهستانی- جنگلی بر روی تپه‌ای طبیعی که از جنس خاک و سنگ است بنا شده. و دارای موقعیت خاص طبیعی و سوق‌الجیشی است.

تمام بدنه بنا از آجر ساخته شده و آجرهای آن از نظر پختگی، رنگ و استحکام مانند آجرهای گنبد قابوس است. پوشش بنا به صورت دو پوسته بوده که پوسته داخلی به صورت تخم مرغی و پوسته دوم(بیرونی) به صورت رک و سازه بنا آجری با ملات گچ است. ورودی آن در ضلع جنوبی و دارای کتیبه به خط کوفی تزیینی بوده هرچند در گذشته‌های دور تخریب شده است. در زیر ناحیه پاکار برج، کتیبه‌های زیبایی به خط کوفی و پهلوی با آجر و گچ اجرا شده که نام بانی اثر و شروع کار بنا(۴۰۷ ه.ق) و سال اتمام(۴۱۱ ه.ق) و نام معمار آن به اسم احمد ابن عمر نوشته شده است. میل رادکان متعلق به قرن ۵ هجری قمری است و با شماره ۱۴۵ به تاریخ ۱۵/۱۰/۱۳۱۰ درفهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

برای بنای برج رادکان تاکنون پژوهشگران کاربردهایی هم‌چون قصر، مقبره، گنبد و برج بیان کرده‌‌اند، اما تا زمان خواندن تمام کتیبه‌‌های این بنا برای قطعیت این موضوع، باید منتظر بود. تاکنون بر اساس متن‌های قرائت شده برخی از این کتیبه‌‌ها، گفته شده است که بنای رادکان متعلق به یکی از اسپهبدان آل‌باوند تبرستان به نام ابوجعفر محمد ابن وندریان بوده است و این گنبد مدفن وی است.

بر کتیبه‌ای که در زیر گنبد دیده می‌شود، ساخت آن در 407هجری قمری ذکر شده است. این بنا از دو قسمت گنبد و بدنه تشکیل شده‌است. گنبد آن به صورت ترک(مخروطی شکل) و دو پوشه است، که بیش از 35متر ارتفاع دارد. بدنه بسیار ساده و دارای آجرچینی معمولی و دارای تزیینات آجرکاری و گچ‌بری است. به منظور استحکام‌بخشی بیشتر حد فاصل بندهای آجرها با فشار انگشت دست به داخل فشرده شده‌است که قابل توجه است. زیباترین قسمت بنا در بخش فوقانی آن قرار دارد که عبارت از دو ردیف قطار بندی و دو کتیبه کوفی و پهلوی است در میان تزئینات آجرکاری و گچ بری که نام بانی و تاریخ ساخت بر آن نوشته شده‌است. طرح داخلی گنبد رادکان مدور و دارای نمایی ساده از گچ و آهک است. در تمام بدنه بنا، آجر و ملات گچ و آهک بکار رفته‌است.

در گذشته کتیبه‌ای به خط کوفی بر ورودی بنا وجود داشته که در دوره قاجار، به سرقت رفته است. این بنا به شماره 145در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

سقاخانه حضرت ابوالفضل(ع) رادکان

در دل روستای رادکان بنای خاصی وجود دارد که ملجا و رجوع مردم رادکان و روستاهای اطراف و اکناف است. این بنا، سقاخانه ابوالفضل(ع) است؛ اتاقی کوچک اما باصفا که وقتی به آن‌جا می‌رسند شمعی روشن کرده و درددلی می‌کنند. آن‌گاه با روحی آسوده خاطر به مأمن خود باز می‌گردند و می‌دانند که مشکل‌شان حل می‌شود. این‌جا همان جایی است که روزهای تاسوعا و عاشورا پذیرای هزاران دردمند است که می‌آیند تا دست به دامن ابولفضل‌العباس(ع) و امام حسین(ع) شوند.

کهن‌سالان روستای رادکان قدمت این سقاخانه بسیار قدیمی می‌دانند. وقوف مردم روستا در گذشته مثل ام‌هانی و خانم بی‌بی‌نساء عبدالجواد و... وقف کرده‌اند حاکی از سابقه تاریخی این مکان مذهبی است. بقعه سقاخانه در سال ۱۳۶۵ به همت اهالی و هیات امنا وقت تجدید بنا شد. در این مکان شش باب زائرسرا جهت استفاده زائرین محترم ساخته شده است. بیشتر مسافران و زائرین در فصل بهار و تابستان به این مکان مذهبی می‌روند چون در فصول دیگر به علت مشکلات راه امکان دسترسی بسیار مشکل است. چون جاده آن کوهستانی و برفگیر است. برنامه مذهبی اول تا دهم محرم مردم رادکان و حتی روستای همجوار در این مکان مذهبی بسیار باشکوه تشکیل می‌شود.

سقاخانه رادکان از چند بخش اصلی و اساسی تشکیل می‌شود: محراب- آبخوری- پیاله، کاسه یا لیوان آبخوری، جام چهل کلید، تندیسی فلزی که نماد دست بریده ابولفضل (ع)است در داخل آن دیده می‌شود.

انتهای پیام