بیماری خودایمنی لوپوس چیست؟

به گزارش برنا؛ اگر لوپوس داشته باشید احتمالاً دچار درد مفاصل، حساسیت‌های پوستی و مشکلاتی در ارگان‌هایی مانند مغز، ریه، کلیه و قلب خواهید بود. بسیاری از علامت‌های لوپوس ممکن است بیایند (شعله‌ور شوند) و بروند (خاموش شوند). گاهی ممکن است این علائم خفیف باشند و چندان احساس نشوند (در دوره خاموش بیماری به سر می‌برید) و گاهی ممکن است علائم شدیدی از این عارضه را نشان دهید که بر زندگی روزمره‌تان به‌شدت اثر می‌گذارد.

انواع لوپوس

. لوپوس اریتماتوز  پوستی
این نوع لوپوس، پوست را درگیر می‌کند و افرادی که این نوع لوپوس را دارند دچار مشکلات پوستی مثل حساسیت زیاد به نور خورشید و بثورات پوستی هستند. ریزش مو نیز می‌تواند از علامت‌های این بیماری باشد.

. لوپوس ناشی از دارو
این نوع لوپوس به دلیل برخی از داروها به وجود می‌آید. افرادی که لوپوس ناشی از دارو دارند دارای علائم تقریباً مشابهی با لوپوس اریتماتوز  پوستی‌‌اند اما این لوپوس معمولاً موقتی است. در بیشتر موارد لوپوس ناشی از دارو با قطع مصرف داروی موردنظر برطرف می‌شود.

. لوپوس نوزادی
لوپوس نوزادی نوع نادری از لوپوس است که در زمان تولد نوزاد ظاهر می‌شود. بچه‌هایی که با این لوپوس متولد می‌شوند آنتی‌بادی‌هایی دارند که آنها را از مادر خود به ارث برده‌اند. ممکن است مادر در زمان بارداری به لوپوس مبتلا بوده یا بعداً به این عارضه مبتلا شود. هر مادری که لوپوس دارد لزوماً این بیماری را به فرزند خود انتقال نمی‌دهد.
بیماری لوپوس در خانم‌ها شایع‌تر است (تقریباً ۱۰ برابر بیشتر) و در هر سنی می‌تواند رخ بدهد، اما در خانم‌های جوان ۱۵ تا ۴۴ سال شایع‌تر است.

علائم لوپوس

علائم لوپوس در افراد متفاوت است و معمولاً همیشه نیستند. هر کسی که لوپوس دارد گاهی دچار درد و التهاب مفاصل می‌شود. برخی از افراد نیز به آرتریت دچار می‌شوند. لوپوس اغلب بر مفاصل انگشتان، دست‌ها، مچ‌ها و زانوها اثر می‌گذارد. دیگر علائم لوپوس شامل موارد زیر می‌شود:
. درد سینه هنگام تنفس عمیق
. خستگی
. تب بی‌دلیل
. احساس ناراحتی و بی‌قراری یا ناخوشی
. ریزش مو
. تغییرات وزنی
. زخم‌های دهانی
. خشکی چشم
. افسردگی
. حساسیت به نور خورشید
. بثورات پوستی (یک راش پروانه شکل که تقریباً نیمی از افرادی که لوپوس دارند به آن دچار می‌شوند و این راش معمولاً روی گونه‌ها و پل بینی دیده می‌شود و می‌تواند گسترده باشد و زیر نور خورشید بیشتر شود)
. تورم غدد لنفاوی

دیگر علائم لوپوس بستگی به این دارد که کدام قسمت از بدن درگیر باشد:

. مغز و سیستم عصبی: سردرد، ضعف، بی‌حسی، گزگز، تشنج، مشکلات بینایی، حافظه و تغییرات شخصیتی
. سیستم گوارش: شکم‌درد، تهوع و استفراغ
. قلب: مشکلات دریچه‌ قلب، التهاب عضله قلب یا دیواره قلب
. ریه: تجمع مایعات در فضای ریه، مشکل در تنفس، سرفه با خون
. پوست: زخم دهان
. کلیه‌ها: تورم پاها
. گردش خون: لخته خون در رگ‌ها و عروق، التهاب عروق، انقباض رگ‌ها در واکنش به سرما (پدیده رینود)
. ناهنجاری‌های خون از جمله آنمی، پایین‌بودن تعداد گلبول‌های سفید خون یا پلاکت‌ها

علت لوپوس چیست؟

علت لوپوس تاکنون ناشناخته است و محققان همچنان در حال مطالعه روی علت‌های این بیماری‌اند. اما عواملی وجود دارند که ممکن است در ابتلا به لوپوس نقش داشته باشند:
. تغییرات هورمونی: همان‌طور که گفتیم خانم‌ها بیشتر از آقایان دچار لوپوس می‌شوند و دلیل آن تا حدودی می‌تواند به هورمون‌هایی مانند استروژن مربوط باشد. لوپوس اغلب در خانم‌ها و در سنین باروری دیده می‌شود که سطح استروژن بالاتر است.
. فاکتورهای محیطی: فاکتورهای گوناگون محیطی نیز می‌تواند ریسک ابتلا به لوپوس را افزایش دهد. عواملی مانند میزان نور خورشیدی که در معرض آن هستید، داروهایی که مصرف می‌کنید، ویروس‌هایی که ممکن است در معرضشان قرار بگیرید و یا حتی استرس همگی می‌توانند از علت‌های ابتلا به لوپوس باشند. سابقهٔ کشیدن سیگار نیز یکی دیگر از علت‌های احتمالی لوپوس است.
. سابقهٔ خانوادگی: عامل ژنتیک نیز در ابتلا به لوپوس نقش دارد. اگر اعضایی در خانواده شما لوپوس داشته باشند احتمال اینکه شما هم به این بیماری دچار شوید زیاد است.

چرا لوپوس باعث کاهش یا افزایش وزن می‌شود؟

خیلی از افرادی که لوپوس دارند ممکن است دچار کاهش وزن شوند و علت آن می‌تواند داروهایی باشد که برای این بیماری مصرف می‌کنند یا ناراحتی‌های ناشی از این بیماری. از سویی دیگر برخی از افراد اگر به دلیل درد مفاصل کم‌تحرک شوند دچار افزایش وزن خواهند شد. خیلی مهم است که رژیم غذایی سالمی داشته باشید و با مشورت پزشک یا متخصص تغذیه، بهترین رژیم غذایی مناسب خودتان را در پیش بگیرید.

لوپوس چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پروسه تشخیص لوپوس می‌تواند طولانی و سخت باشد. علائمی که ممکن است در لوپوس تجربه کنید می‌توانند با علائم دیگر بیماری‌ها مشابه باشد، مثلاً دیابت و آرتریت. همچنین علائم لوپوس طی یک مدت‌زمان نسبتاً طولانی ایجاد می‌شوند و همین تشخیص این بیماری را سخت‌تر می‌کند.
پزشک خانواده معمولاً با بررسی سوابق خانوادگی شروع می‌کند و سپس در مورد علائمی که دارید از شما سؤال می‌پرسد. سپس آزمایش‌هایی برای شما تجویز می‌کند که در آنها چیزهایی مانند پایین‌بودن گلبول‌های قرمز خون، آنمی و دیگر ناهنجاری‌ها بررسی می‌شوند.
پزشک تست آنتی‌بادی ANA را نیز تجویز می‌کند و در این تست آنتی‌بادی‌ها بررسی می‌شوند. تست ANA برای افرادی که لوپوس دارند معمولاً مثبت است.

آیا مثبت‌بودن تست آنتی‌بادی ANA ‌ به این معنی است که لوپوس دارید؟

مثبت‌بودن تست ANA ‌ به‌تنهایی نشانهٔ ابتلا به لوپوس نیست. تست ANA ‌ در بیشتر افرادی که لوپوس دارند مثبت است؛ اما در خیلی از افرادی که لوپوس ندارند هم می‌تواند مثبت باشد. به همین دلیل، مثبت‌بودن تست ANA  به‌تنهایی برای تشخیص لوپوس کافی نیست. پزشک پیش از اینکه تشخیص لوپوس بدهد معمولاً حداقل سه فاکتور دیگر را نیز بررسی می‌نماید، از جمله سابقه لوپوس در خانواده و علائمی که دارید.

فاکتورهای گوناگون محیطی نیز می‌تواند ریسک ابتلا به لوپوس را افزایش دهد. عواملی مانند میزان نور خورشیدی که در معرض آن هستید، داروهایی که مصرف می‌کنید، ویروس‌هایی که ممکن است در معرضشان قرار بگیرید و یا حتی استرس همگی می‌توانند از علت‌های ابتلا به لوپوس باشند. سابقهٔ کشیدن سیگار نیز یکی دیگر از علت‌های احتمالی لوپوس است

لوپوس چگونه درمان می‌شود؟

روش درمان لوپوس بستگی به چند عامل دارد، از جمله:
. علائم و عوارضی که دارید
. شدت بیماری‌تان
. سنتان
. نوع داروهایی که مصرف می‌کنید
. وضعیت سلامت عمومی‌تان
. سابقه پزشکی‌تان
لوپوس یک بیماری مادام‌العمر (مزمن) است که باید به طور منظم کنترل شود. هدف از درمان، خاموش‌کردن علائم و محدودکردن میزان آسیبی است که این بیماری به ارگان‌های بدن وارد می‌کند. متأسفانه لوپوس قابل‌پیش‌بینی نیست و معلوم نیست از چه راهی بر شما اثر می‌گذارد و به‌مرورزمان چگونه تغییر می‌کند. به همین دلیل لازم است به طور منظم چکاپ شوید و برنامه درمانی‌تان را تنظیم کنید.
برخی از افراد دارای علائم خفیفی از لوپوس هستند و نیا به درمان محدودی دارند. این افراد تحت کنترل قرار می‌گیرند تا علائمشان بدتر نشود؛ اما در حال حاضر به درمان نیاز ندارند. عده‌ای دیگر ممکن است به درمان‌های تهاجمی‌تر نیاز داشته باشند. این افراد معمولاً دچار عوارض پیچیده‌تری از لوپوس‌اند (مثلاً مشکلات قلبی، ریوی یا کلیوی). پزشک بر اساس علائم و عوارض و سابقه خانوادگی‌تان بهترین برنامه درمان را برایتان در نظر می‌گیرد.

آیا لوپوس می‌تواند کشنده باشد؟

در بیشتر موارد مرگ بیمار مستقیماً به دلیل لوپوس نیست؛ بلکه ناشی از علائم و عوارضی است که باعث آسیب به ارگان‌های بدن می‌‌شود. مشکلاتی مانند آسیب کلیوی، بیماری‌های قلبی و عفونت‌ها می‌توانند آسیب جدی و حتی کشنده ایجاد کند.

آیا خانمی که لوپوس دارد می‌تواند باردار شود؟

کسی که لوپوس دارد می‌تواند باردار شود؛ اما این بیماری می‌تواند ریسک فاکتوری برای سقط‌جنین باشد. اگر لوپوس دارید و قصد دارید باردار شوید حتماً ماه‌ها پیش از اقدام با پزشکتان مشورت کنید. پزشک ممکن است تغییراتی در داروهایتان ایجاد کند تا بارداری ایمن‌تری داشته باشید.

برای پیشگیری از شعله‌ورشدن علائم لوپوس چه می‌توانید بکنید؟

هر چند خود لوپوس قابل‌پیشگیری نیست اما می‌توانید در زندگی روزمره‌تان تغییراتی ایجاد کنید تا جلوی شعله‌ورشدن علائم لوپوس را بگیرید:
. مستقیماً در معرض تابش خورشید قرار نگیرید. طی ساعت‌هایی که خورشید مستقیم می‌تابد بیرون نروید، ضدآفتاب بزنید و لباس‌هایی بپوشید که از شما در برابر نور خورشید محافظت می‌کنند.
. تحرک بدنی‌تان را حفظ کنید. درد مفاصل می‌تواند باعث شود دلتان بخواهد بیشتر بنشینید و استراحت کنید؛ اما انجام حرکات سبُک ورزش واقعاً به شما کمک می‌کند.
. عادت‌های سالم داشته باشید. غذاهای سالم بخورید، خوب بخوابید و استرستان را کم کنید. بین لوپوس و بیماری قلبی ارتباط قوی وجود دارد پس با مشورت پزشکتان ریسک مشکلات قلبی خود را کاهش دهید.