ارتباط نخبگان و حاکمیت، یک رابطۀ دو سویه و پویاست

خبرگزاری برنا؛ سید سلمان سیدافقهی؛ قائم مقام بنیاد ملی نخبگان ضمن تاکید بر لزوم اطلاع‌رسانی در حوزه نخبگان، گفت: بنیاد ملی نخبگان تلاش دارد انتظارات مردم و رهبری را در حوزه نخبگان برآورده کند.

وی افزود: بنیاد در صدد است با ارائه طرح‌ها و برنامه‌های مختلف، فضای صرفاً دریافت خدمت را به سمت حل مسائل مهم کشور جهت‌دهی کند که البته فرد نخبه برای این مهم باید ابزار کافی در اختیار داشته باشد تا بتواند به اثربخشی مورد انتظار در جامعه برسد. یکی از ابزارهای مهم برای نیل به این هدف، اشتغال نخبگانی است.

سید افقهی ضمن تأکید بر لزوم تنوع‌‎بخشی به مسیرهای به‌کارگیری نخبگان، به اجرای طرح بورسیه صنعتی اشاره کرد و ادامه داد: اشتغال نخبگان یک چالش بزرگ برای کشور است به خصوص اینکه نمی‌توان همه نخبگان را در دستگاه‌های دولتی و در بخش دولتی مشغول به فعالیت کرد. بنیاد ملی نخبگان برای پاسخ به این نیاز طرح‌های مختلفی از جمله بورسیه صنعتی را طراحی و اجرا می‌کند تا فرد متناسب با رشته تحصیلی در شرکت و صنعت پذیرنده مشغول فعالیت شود.

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان اضافه کرد: در این طرح، فرد مستعد در هنگام تحصیل با صنعت و ادبیات آن آشنا می‌شود و می‌تواند به تجربه و توانمندی لازم برای اثرگذاری در حوزه صنعت برسد و آموزش‌های غیردانشگاهی را نیز فرابگیرد تا پس از دوران تحصیل، به شرط رسیدن به استانداردهای لازم، وارد فضای جدی حل مسئله در شرکت پذیرنده شود.

وی یادآور شد: بنیاد ملی نخبگان متناسب با لایه‌های مختلف نخبگی تسهیلاتی را به جامعه نخبگانی ارائه می‌دهد و متناسب با سطح نخبگی فرد انتظارات متقابلی را نیز تعریف می‌کند. در واقع انتظاری که بنیاد ملی نخبگان از مستعد دوره دانش‌آموزی دارد، موفقیت در مسیر علمی و تحقیق است اما در حوزه دانشگاهی فرد مستعد باید به تدریج وارد فضای حل مسائل واقعی کشور شود و در مسیر رفع مسائل و ارائه راهکار برای وطن فعالیت کند. در این چرخه در سطوح بالاتر نخبه باید بتواند مشکلات کلان اقتصاد و صنعت را حل کند و در انتهای این مسیر ضمن تبدیل شدن به یک الگوی مطلوب برای نسل جوان در بخش نظریه‌پردازی نیز به اثرگذاری برسد.

سید افقهی با اشاره به اینکه در طرح بورسیه صنعتی، شرکت‌های پذیرنده دانشجویان بورسیه همگی خصوصی هستند، گفت: در این طرح، ۳۰۰ شرکت حضور دارند که ۶۷۰ رشته-محل را شامل می‌شوند. علاوه بر آن، شرکت‌های پذیرندۀ دانشجو در استان محل تحصیل او قرار دارند که این مهم می‌تواند در حوزه آمایش سرزمینی نقش و اثرگذاری بالایی داشته باشد. در واقع، این طرح در هویت‌بخشی و نظم‌دهی به فعالیت‌های دانشگاه نیز به صورت عملی اثرگذار است و می‌تواند نقش دانشگاه را در توسعه منطقه‌ای تعریف و پررنگ کند.

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان تصریح کرد: در سال تحصیلی جاری، تعداد ۱۴۸۰ نفر از طرح بورسیه تحصیلی استفاده می‌کنند. این افراد بعد از معرفی چند برابر ظرفیت به صنعت، در صورت مشمول شدن، به میزان حضور هفتگی، از بنیاد ملی نخبگان و شرکت پذیرنده دریافتی ماهانه خواهند داشت. به عبارت بهتر، افراد بورسیه‌شده در سال اول یک روز در هفته و در سال‌های بعد روزهای بیشتری از هفته را در صنعت می‌گذرانند و در هر دوره متناسب با میزان حضور، از حقوق برخوردار خواهند شد.

سید افقهی یادآور شد: این طرح در سال جاری تنها در مقطع کارشناسی اجرا می‌شود اما در سال‌های آتی با توجه به نقش مهم مستعدان برتر و نخبگان دورۀ تحصیلات تکمیلی در حل مسائل جاری کشور و رفع مشکلات موجود در صنعت و اقتصاد، طرح بورسیه صنعتی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا نیز اجرایی خواهد شد.

وی با اشاره به نقش مهم طرح بورسیه صنعتی در عدالت شغلی، ادامه داد: در این طرح فرد بر اساس رتبه و رشته خود به شرکت معرفی می‌شوند و کانال ورودی فرد به مرحلۀ مصاحبه، مسیری امن و رقابتی بزرگ و ملی به نام کنکور سراسری است، از طرفی، مجموعه پذیرندۀ دانشجوی بورسیه نیز گزینش نهایی را انجام می‌دهد تا از بین افراد معرفی‌شده، بهترین نفرات بتوانند مشمول طرح بورسیه شوند؛ البته در این چرخه، ترکیب افراد ورودی به مرحله گزینش در اختیار صنعت نیست بلکه افراد بر اساس رتبۀ خود در کنکور سراسری و انتخاب رشته خود در مسیر گزینش قرار می‌گیرند.

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان خاطرنشان کرد: امید است با این طرح، تعداد مستعدان بومی که می‌توانند در دانشگاه‌ها استان تحصیل کنند و در صنایع استان فعال شوند، افزایش یابد و امیدواریم این طرح در بومی‌گزینی دانشجویان بورسیه موفق عمل کند.

سید افقهی با اشاره به ارائۀ تسهیلات نظام وظیفه تخصصی به مشمولان طرح بورسیه صنعتی، اظهار داشت: به منظور هدفمند کردن دوره نظام وظیفه، بر اساس توافقات انجام‌شده با ستاد کل نیروهای مسلح، قرار است مشمولان این طرح دورۀ سربازی خود را در شرکت پذیرنده بگذرانند تا از این طریق هم دوره نظام وظیفه را گذرانده باشند و هم در مسیر توانمندی و اثرگذاری در صنعت به صورت پویا حرکت کنند؛ این مهم البته پیشتر در مورد فعالان شرکت‌های دانش‌بنیان نیز انجام شده بود.

وی در ادامه با اشاره به لزوم ارتقاء حس مسئولیت‌پذیری اجتماعی در اجتماع نخبگانی، تأکید کرد: به فرموده رهبر معظم انقلاب، حاکمیت نسبت به نخبگان وظایف کاملاً مشخصی دارد که این وظایف را می‌توان توجه ویژه و ارج‌گذاری به این افراد دانست اما نخبگان نیز نسبت به کشور وظایفی دارند و نباید رابطه این افراد با حاکمیت صرفاً مطالبه‌گرایانه و متوقعانه باشد. به عبارت بهتر، رابطه حاکمیت و نخبگان، یک رابطه دوسویه است که در آن حاکمیت نخبگان را مورد حمایت و توجه ویژه قرار می‌دهد و در ازای آن، نخبگان نیز بالاترین اثربخشی را در مسیر توسعه کشور برجای می‌گذارند.

سید افقهی با بیان اینکه تبعیض در حوزه نخبگان و حمایت ویژه از این افراد به فرموده رهبری عین عدالت است، افزود: با اعطای این امتیازات حداقلی، از طرفی مهاجرت نخبگان کاهش پیدا می‌کند و حاکمیت می‌تواند وظیفه ذاتی خود را در قبال این افراد انجام دهد و از طرف دیگر، این افراد منشأ اثرگذاری در حل مسائل کشور خواهند بود.

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان بیان داشت: نظام آموزشی ایران چه در دوره مدرسه و چه در دانشگاه‌های سراسری، کاملاً رایگان است؛ بنابراین می‌توان اذعان کرد مسیر نخبگی تحصیلی در ایران جزو کم‌خرج‌ترین مسیرها در جهان است. به همین جهت فردی که در این مسیر به مرحله نخبگی می‌رسد یا در این مسیر حرکت می‌کند، باید نسبت به کشور، انقلاب و وطن ادای دین و تکلیف کند. در این مسیر البته دولت نیز باید فضای فعالیت متناسب با سطح و تخصص نخبگان را در اختیار آنان قرار دهد تا نخبه متناسب با داشته‌ها و اندوخته‌های خود بتواند در مسیر اثرگذاری گام بردارد. به همین دلیل بنیاد ملی نخبگان تلاش دارد با اعطای برخی تسهیلات زمینه را برای ورود نخبگان در لایه‌های بالای علمی و سیاسی و اجرایی کشور فراهم کند تا این افراد در مقام تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری وارد شوند و آیین‌نامه جذب نخبگان در دستگاه‌های اجرایی با همین دید و با همین نگاه به تصویب رسید و در حال اجرا است.

وی اضافه کرد: بنیاد ملی نخبگان معتقد است بخشی از نخبگان باید وارد بدنه حاکمیت شوند چون تصمیم‌سازی، تصمیم‌گیری، ریل‌گذاری و سیاست‌گذاری کشور باید به دست نخبگان انجام شود تا این افراد بتوانند با ذهن پویا و خلاق خود آسیب‌های بزرگی مانند دیوان‌سالاری را رفع و برای برون‌رفت از مشکلات موجود در بدنه سیستم اجرایی راه‌حل‌های منطقی ارائه دهند؛ البته برخی نخبگان نیز باید در بخش خصوصی فعال شوند تا بتوانند در سایر حوزه ها و به ویژه اقتصاد نقش آفرینی کنند.

سید افقهی ادامه داد: در موضوع جذب نخبگان در دستگاه‌های اجرایی، بنیاد ملی نخبگان به تناسب شغل با تخصص و سطح نخبگی فرد تاکید دارد. در واقع، صرف اشتغال فرد در دستگاه اجرایی هدف نیست بلکه هدف اصلی قرارگیری فرد در نقطه اثرگذاری تخصصی است. به همین دلیل از سال آینده در این طرح شغل-محل تعریف می‌شود تا افراد متقاضی در یک فرایند شفاف از همان ابتدا برای شغلی مشخص در دستگاه مشخص اقدام کنند؛ البته در سال جاری نیز با مساعدت سازمان اداری استخدامی ۱۰۰۰ نفر از نخبگان در مسیر استخدام در دستگاه‌های اجرایی قرار گرفته‌اند.

وی اضافه کرد: نکته مهم دیگر، پایش و نگهداشت فرد در دستگاه اجرایی است. بنیاد ملی نخبگان بعد از جذب همچنان فرایند اشتغال نخبه را رصد می‌کند تا فرد بر اساس توانمندی و قابلیت‌های نخبگی خود، در مسیر اثربخشی قرار داشته باشد.

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان با اشاره به موضوع مهاجرت نخبگان، خاطرنشان کرد: طبق آمار مؤسسات معتبر دنیا مانند پروژۀ ایران ۲۰۴۰ که در دانشگاه استنفورد انجام شده و آخرین اطلاعات آن مربوط به سال ۲۰۱۸ است، مهاجرت نخبگان از ابتدای انقلاب تا به امروز از 1.5 درصد جمعیت کل مهاجران به خارج از کشور بوده نسبت به کل جمعیت کشور، که پس از 40سال با حجم عجیب تحریم، فشار و مشکلاتی که داشتیم به حدود ۳ درصد افزایش یافته است، کسی منکر مهاجرت نیست و باید برای آن فکر شود، اما نکته مهم اینست که بخش زیادی از این مهاجران، مهاجران موقت هستند؛ یعنی حدود ۴۰ درصد از این تعداد به کشور بازمی‌گردند. با این همه کشور باید در موضوع مهاجرت نخبگانی تمهیدات ویژه‌ای بیا‌ندیشند و امیدوارم در راستای خدمت رسانی به مردم عزیزمان به وظایفمان عمل کنیم.

انتهای پیام/