وقتی مطالبات مادران مورد توجه قرار نمی­گیرد

به گزارش خبرگزاری برنا، مادر شدن، به عنوان ترسیم مهمترین معجزه الهی در دورانی که زندگی مدرن درگیر چالش های هزار توی مشکلات اجتماعی است، در کنار شیرینی ها  لذت فراوان، همراه با پرسش هایی است که جواب آنها نادیده گرفته می شود. زن امروز پیش از آنکه نقش مادری را تجربه کند، علایق و آرزوهایی دارد که از زمان شروع تحصیل تا یافتن اشتغال و رشد اجتماعی، تلاش می کند تا خویشتن خویش را در کنار نقش هایی که می پذیرد، ارتقا بخشد و در این بین، برای کسانی که با اختیار و علاقه در کنار وی حضور دارند، همسر و فرزندان، زندگی سراسر نشاط را فراهم آورد.حفظ توامان نقش های معدد در کنار یکدیگر، در جامعه امروز ضرورتی اجتماعی است؛ از یک سو مسایل اقتصادی و نیاز به ارتباطات اجتماعی سبب شده تا زنان علاقه مند به تجربه فضای خارج از خانه باشند و از سوی دیگر، نیاز جامعه به حضور زنان در بسیاری از مشاغل و موقعیت های اجتماعی را نمی توان نادیده گرفت.

علی رغم تصویب قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، تحقیقات میدانی نشان می دهد مطالبات زنان برای حفظ توامان موقعیت مادری و کنشگری اجتماعی محقق نشده است. برخی از مهمترین موارد مورد نظر به شرح زیر است:

• فرزندآوری و تعدیل نیروی کار: مساله اخراج از محل کار یا قطع حقوق در دوران مرخصی زایمان، مهمترین ترس زنان از بارداری است. بالاخص آنکه اخبار چنین اتفاقاتی در فضای مجازی دست به دست می شود و اگر چندان شایع نباشد، اما به شکلی جدی مورد توجه افراد قرار می گیرد. تقریبا هیچ قانون حمایتی مشخصی از زنان در برابر اخراج از سوی کارفرما وجود ندارد و کارفرما به دلایل گوناگون می تواند با افراد قطع همکاری نماید و از سویی معمولا زنان نمی توانند فرزندآوری را به عنوان دلیل تعدیل، اثبات کنند. از این رو افراد ترجیح می دهند تا در وضعیت فعلی اقتصادی، موقعیت مالی خود را حفظ نمایند تا با فرزندآوری، دچار بی ثباتی اقتصادی گردند.
• مهد کودک: مساله مهد کودک مناسب بالاخص بلحاظ کیفیت فضا و مربیان و نزدیکی مهد به محل کار مادر، مهمترین دغدغه کنونی زنان است. علی رغم آنکه طبق قانون، دستگاههای موظفند تا مهدکودک مناسب شاغلین خود را تاسیس نمایند، اما همچنان این مساله عملی نشده و بسیاری از مادران با جستجوی مهدکودک مناسب، نهایتا مجبور می شوند تا مسافت قابل توجهی را طی کرده و فرزند خود را به مهد بسپارند. رفت و آمد به مهد عملا به دلیل مسافت در طول روز میسر نخواهد بود و این مساله موجب اضطراب مادران شده و بر عملکرد شغلی، مسایل روانی فردی و کیفیت مادری آنها تاثیرات منفی بسیاری خواهد داشت. با وجود آنکه بیشترین زنان شاغل در وزارت آموزش و پرورش مشغول هستند و می توان با طرح های خرد و کم هزینه، مدارس نزدیک به یکدیگر را صاحب مهدکودکی مناسب و مورد اعتماد نمود، اما این مساله حتی در این وزارتخانه نیز با چالش روبروست.
• مدت زمان حضور در محل کار: تقریبا حداقل زمان لازم برای حضور در محل کار برای زنان و مردان، 40 – 44 ساعت در هفته است که اگرچه برای مردان مدت زمان نرمال محسوب می شود، اما زنان به دلیل نیاز به رسیدگی به امور فرزندان، عملا این مدت زمان را به سختی سپری می کنند. بالاخص آنکه در دوران کودکی، نیاز فرزندان به مادر بیشتر بوده و کمبود ناشی از عدم حضور مادر، با مهدکودک یا حضور اعضای فامیل جبران نمی شود. از سویی صاحبان مشاغل به دلیل آنکه مساله هزینه فایده را در اولویت قرار می دهند، اگر زنان را در دوران بارداری، از کار اخراج نکرده باشند، با کاهش زمان فعالیت حضوری آنان موافقت نخواهند کرد. این مساله یکی از مشکلات فعلی جامعه زنان شاغل است که ظاهرا هیچ قانون و دستورالعملی برای بهبود وضعیت آن وجود ندارد. درحالیکه کاهش ساعت فعالیت حضوری، نه تنها به سلامت روانی مادر و فرزندان کمک می کند، می تواند بهره وری شغلی را افزایش دهد.

در حالیکه جامعه ایران در وضعیتی از تورم اقتصادی به سر می برد که عملا ترک شغل زنان، صدمه جدی به وضعیت مالی خانواده می زند، توجه به این مطالبات که با برنامه ریزی، در درازمدت می تواند کیفیت مادری را با کمترین هزینه ارتقا بخشد. از سویی با توجه به آنکه بحران جمعیت چالش پیش روی ایران است، بهبود شرایط مادری در جامعه، علاقه زوجین به فرزندآوری را دوچندان کرده و افراد با آرامش خاطر، سراغ فرزندان بیشتر خواهند رفت.

نویسنده: سیده زهرا آقاجانی، دکتری جامعه شناسی و پژوهشگر اجتماعی

 انتهای پیام/