رسم به دار کشیدن دشمن در بیست و هفتم ماه رمضان

به گزارش برنا؛ آن طور که در منابع تاریخی آمده همزمان با ۱۹ماه مبارک رمضان و ضربت خوردن حضرت علی(ع)، مراسم احیای شب قدر و عزاداری در طهران برپا می‌شد و تا شب هفتم شهادت مولا علی(ع) ادامه داشت. اما رسم خاصی در شب ۲۷ ماه رمضان انجام می شد که به «مرادکشون» یا «ابن ملجم‌کشون» معروف بود.

این مراسم برای ساکنان تهران قدیم اهمیت ویژه داشت و برای انجام این آیین از یکدیگر پیشی می‌گرفتند. اردشیر آل‌عوض، محقق فرهنگ عامه در این باره می‌گوید: «روزه‌داران در شب قدر هنگام خواندن دعای جوشن کبیر، نخ بلندی در دست می‌گرفتند و با خواندن هر بند از دعا، یک گره به نخ می‌زدند. سپس با جمع کردن نخ‌ها، طنابی درست می‌کردند و با آن، آدمکی را به‌ دار می‌کشیدند و سپس آتش می‌زدند. این آدمک، نماد ابن‌ ملجم مرادی، قاتل حضرت علی(ع)، بود و مردم با بغض و بیزاری از او، آدمکش را آتش می‌زدند و سپس در کنار هم افطار می‌کردند.»

در این شب باید «کله‌پاچه» طبخ می‌کردند و این مراسم به کله‌پاچه‌خورون نیز معروف شده بود. در حقیقت، مردم شب ۲۷ماه مبارک رمضان را شب به‌درک واصل شدن ابن‌ملجم مرادی می‌دانستند و در این شب کنار هم شادی می‌کردند.

آل‌عوض درباره رسم زنانه دیگر در این شب می گوید: «علاوه براین در دوره قاجاریه برگزاری مراسم تعزیه زنانه در این شب بسیار مرسوم بود.به همین خاطر جامه های سرخ رنگ بر تن بانوی جوان نازیبایی می کردند و او را در نقش قطام معشوقة ابن‌ملجم می آراستند و قاصدی نیز پیاپی از ابن ملجم برای وی پیغام می آورد. سرانجام سر بریده ابن ملجم را که در پارچه ای پیچیده بود در برابر وی می گذاشتند و حاضران در مجلس به شادی می پرداختند. از دیگر رسم‌های رایج در این شب برپایی مراسم حنابندان بود. مردم حاجتمند با نیت برآورده شدن حاجات خود نذر می کردند تا در این شب میان دیگران حنا پخش کنند و خود نیز حنا ببندند.»

رسم خوردن کله‌پاچه و گرفتن حنا هنوز در برخی محله های تهران پابرجاست.