حضور ناخوانده فلامینگوها در تالاب میقان

امیر مسلمی بیدهندی فعال و کنشگر محیط زیست و راهنمای گردشگری در گفت و گو با خبرنگار محیط زیست خبرگزاری برنا درباره بررسی دقیق و علمی مهاجرت زودهنگام فلامینگوها به تالاب میقان گفت: با توجه به این که تالاب میقان به عنوان یکی از زیستگاه‌های مهم پرندگان مهاجر در ایران به شمار می‌آید؛ در سال‌های اخیر شاهد تغییرات نگران‌کننده‌ای در زمان‌بندی مهاجرت فلامینگوها بوده ایم که نشانه‌ای از تغییرات زیست‌محیطی گسترده است.‌

مهاجرت زودهنگام فلامینگوها تحت توسعه شهری صورت می‌گیرد

وی با اشاره به تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی ادامه داد: تغییرات اقلیمی ناشی از گرمایش جهانی را می‌توان یکی از مهم‌ترین عواملی دانست که باعث مهاجرت زودهنگام فلامینگوها می‌شود.علاوه بر این که این تغییرات باعث اختلال در الگوهای زیست‌محیطی و منابع غذایی پرندگان می‌شود؛ افزایش دما و تغییر در دوره‌های بارش نیز زیستگاه‌های اولیه این پرندگان را تغییر داده و از همین رو این پرندگان به منظور جستجوی منابع جدید، زودتر از موعود به تالاب‌هایی مانند میقان مهاجرت می‌کنند.

فعال محیط زیست با اشاره به خشکسالی و کاهش منابع آبی افزود: همچنین خشکسالی‌های مکرر و کاهش منابع آبی در زیستگاه‌های اولیه فلامینگوها از جمله دیگر دلایل مهاجرت زودهنگام فلامینگوها شناخته می‌شود. به عبارت دیگر با کاهش منابع آب، تالاب‌ها و دریاچه‌هایی که به‌طور طبیعی محل تغذیه این پرندگان بودند، دیگر توان تأمین منابع غذایی کافی را ندارند و از همین رو پرندگان به‌سوی تالاب‌هایی که هنوز شرایط مطلوبی دارند، مانند تالاب میقان، حرکت کنند.

کنشگر محیط زیست تغییرات در الگوی بارش و کاهش منابع غذایی را از دیگر دلایل این پدیده عنوان کرد و تشریح کرد: تغییراتی که در الگوی بارش و کمبود منابع غذایی از جمله جلبک‌ها و بی‌مهرگان آبزی به وجود می‌آید هم می‌تواند یکی دیگراز دلایل مهاجرت زودهنگام فلامینگوها باشد؛ چرا که کاهش بارش یا توزیع نامناسب آن باعث کمبود مواد غذایی در زیستگاه‌های اصلی می‌شود و به این ترتیب پرندگان نیز به مهاجرت سریع‌تر مجبور می‌شوند.

راهنمای گردشگری با اشاره به تأثیرات فعالیت‌های انسانی تصریح کرد: با توجه به این که تخریب زیستگاه‌ها و کاهش منابع طبیعی باعث می‌شود پرندگان به دنبال زیستگاه‌های جایگزین و ایمن‌تر مهاجرت کنند؛ می‌توان گفت توسعه شهری، صنعتی و تغییرات ناشی از فعالیت‌های کشاورزی و استفاده ناپایدار از منابع طبیعی نقش مهمی در تغییر الگوهای مهاجرتی پرندگان ایفا کند.

بلایای طبیعی مصداقی از تغییرات اقلیمی گسترده است

مسلمی با بیان این که مهاجرت زودهنگام فلامینگوها نه تنها به خاطر اهمیتی که به‌عنوان یک پدیده زیست‌محیطی، بلکه اثرات قابل‌توجهی بر زندگی انسان‌ها و اکوسیستم‌های اطراف تالاب‌ها دارد؛ اظهار داشت: مهاجرت زودهنگام پرندگان را می‌توان مصداقی از ناپایداری اکوسیستم دانست. همچنین این تغییرات می‌تواند به کاهش تنوع زیستی و تخریب منابع طبیعی کمک کرده و در کاهش جمعیت گونه‌های وابسته به این اکوسیستم‌ها نقش موثری ایفا کند. علاوه بر این که این تغییرات در بلندمدت باعث تأثیرات منفی بر منابع غذایی انسان‌ها در حوزه کشاورزی و دامداری دارد، کمبود آب و غذا در زیستگاه‌های اصلی پرندگان نیز از دیگر آثار این تغییرات به حساب می‌آید.

وی افزایش بلایای طبیعی را مصداقی از تغییرات اقلیمی گسترده‌ دانست و گفت: مهاجرت غیرمعمول پرندگان نیز می‌تواند در افزایش وقوع بلایای طبیعی همچون سیل و خشکسالی نقش آفرینی کند. با توجه به این که این بلایا مستقیماً بر زندگی انسان‌ها، به‌ ویژه در مناطق روستایی و کشاورزی، اثرات منفی دارند؛ طبیعی است که کاهش تولیدات کشاورزی و افزایش مشکلات معیشتی را در پیش داشته باشند.

این فعال محیط زیست، گردشگری طبیعی را یکی از منابع اقتصادی مهم در برخی مناطق ایران دانست و ادامه داد: علیرغم این که مهاجرت پرندگان مانند فلامینگوها به این مناطق، جذابیت‌های گردشگری و پرنده‌نگری را افزایش می‌دهد؛ اما تغییرات در الگوهای مهاجرتی ممکن است منجر به کاهش تعداد گردشگران و در نتیجه افت درآمدهای اقتصادی جوامع محلی شود. این در حالی است که حفظ پایداری زیستگاه‌های طبیعی نه تنها برای پرندگان، بلکه برای رونق صنعت گردشگری بسیار حیاتی است.

این کنشگر محیط زیست انتشار بیماری‌های مشترک میان انسان و پرندگان را از دیگر عواقب مهاجرت زودهنگام فلامینگوها دانست و افزود: با توجه به این که بیماری‌هایی مانند آنفولانزای پرندگان ممکن است در نتیجه تغییرات زیست‌محیطی و جابه‌جایی پرندگان شیوع بیشتری پیدا و سلامت عمومی انسان‌ها را تهدید کند؛ می‌توان گفت تغییر در الگوهای مهاجرت پرندگان عاملی برای افزایش خطرات مرتبط با انتشار بیماری‌های مشترک میان انسان و پرندگان است.

وی با بیان این که مهاجرت پرندگان بخشی از هویت فرهنگی و نمادین آن‌ها محسوب می‌شود تشریح کرد: با توجه به این که هرگونه تغییر در زمان‌بندی و تعداد پرندگان مهاجر می‌تواند تأثیرات اجتماعی و فرهنگی مهمی داشته باشد؛ به همین خاطر ارتباط مردم در برخی از جوامع محلی با طبیعت دستخوش تغییر خواهد شد که به عنوان تغییری فرهنگی و اجتماعی به شمار می‌رود.

جای خالی استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در اقدامات زیست محیطی احساس می‌شود

مسلمی با اشاره به لزوم ایجاد و تقویت مناطق حفاظت‌شده برای حمایت از پرندگان مهاجر تصریح کرد: با توجه به این که این مناطق می‌توانند به کاهش فشارهای ناشی از فعالیت‌های انسانی کمک کنند؛ زیستگاه‌های امن‌تری برای فلامینگوها نیز هستند.

وی مدیریت منابع آبی و احیای تالاب‌ها را راه دیگری برای بازنشانی ورود فلامینگوها دانست و اظهار داشت: تخصیص بهینه منابع آبی و کاهش برداشت‌های بی‌رویه یکی از مهم‌ترین اقدامات برای احیای تالاب‌ها و حفظ زیستگاه‌های طبیعی پرندگان است و از همین رو بازسازی تالاب‌ها و مدیریت پایدار منابع آبی در بهبود وضعیت زیستگاه‌ها اثربخش خواهد بود.

این فعال محیط زیست با اشاره به مقابله با تغییرات اقلیمی و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای ادامه داد: علاوه بر این که کمبود اقداماتی نظیر استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای به منظور کاهش اثرات تغییرات اقلیمی بر زیستگاه‌های طبیعی در میان اولویت سیاست‌های زیست‌محیطی احساس می‌شود؛ آگاهی‌رسانی و مشارکت جوامع محلی نیز از ملزومات به حساب می‌آید.

وی با بیان این که آموزش و آگاهی‌رسانی به مردم محلی و مشارکت آن‌ها در حفاظت از زیستگاه‌ها کمک بخش بهبود شرایط زیست‌محیطی است؛ خاطرنشان کرد: با اجرای راهکارهای مدیریتی و حفاظتی در کنار آگاهی‌رسانی به جوامع محلی، می‌توان از این زیستگاه‌های ارزشمند محافظت کرده و زندگی پایدارتر و هماهنگ‌تری بین انسان و طبیعت ایجاد کرد.

انتهای پیام/