بررسی کتاب «طراحی سینومرفی در معماری»

به گزارش خبرگزاری برنا، علی اکبری عضو کارگروه تخصصی بررسی کتاب «طراحی سینومرفی در معماری» در مراسم رونمایی کتاب «طراحی سینومرفی در معماری» در محل خانه کتاب دانشگاه سازمان جهاد دانشگاهی تهران، علت لذت بردن افراد از دیدن آثار تاریخی موزه‌ها را یک اتفاق ذهنی و درونی و اتصال افراد به گذشته‌اشان دانست و خاطرنشان کرد: حال با این تعبیر در تاریخ معماری‌امان باید چه رویکردی را نسبت به گذشته‌امان اتخاذ کنیم و یا بازگشت به آینده‌امان باید چگونه باشد؟ تا با کاربری مدرن هم‌خوانی داشته باشد.  

وی، با طرح این پرسش که ما باید چه نسبتی با تاریخ گذشته معماری خودمان داشته باشیم؟ گفت: طراحی سینومرفی به این پرسش به‌خوبی پاسخ داده است. آن‌چه ما را به گذشته‌امان متصل می‌کند سرشت واحد انسانی ما است.

این عضو کارگروه تخصصی بررسی کتاب «طراحی سینومرفی در معماری»، با بیان این‌که این رویکرد صحیح به گذشته می‌تواند پاسخی برای همیشه باشد، ادامه داد: انسان‌ها بخاطر سرشتشان با گذشته خود پیوند دارند و سینومرفی با همین نگاه انسان و رفتار را ملاک قرار می‌دهد.


اکبری، با اعتقاد به این‌که آینده ما بازگشت به فرآیند‌های موجود در گذشته درباره فضا، کیفیت محیط زیست و ... است، افزود: در غیر این‌صورت انسان انسانیت خود را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و یا از دست خواهد داد. سینومرفی می‌تواند پاسخ درستی به طراحی معماری در ارتباط سرشتی انسان با گذشته تاریخی خود بدهد که در این کتاب در این مورد بحث شده است.

وی، با بیان این‌که هم‌اکنون در عصر ۱۶۰ کاراکتر قرار داریم و بشر حاضر نیست بیش از این وقت برای مطالعه بگذارد، در ادامه خاطرنشان کرد: از سوی دیگر شرایط اقتصادی موجود ما را به‌سمت بهینه‌سازی سوق داده است. در صورت رعایت این شرایط کتاب‌ها خواناتر و قابل‌استفاده‌تر خواهند بود.

 آزاده شاه‌چراغی، منصف کتاب «طراحی سینومرفی در معماری»، با بیان این‌که ترجمه‌های گوناگون سینومرفی نتوانست بار معنایی این واژه را به‌درستی منتقل کند، در ادامه افزود: گاهی برداشت اشتباه یک معمار و یا شهرساز از واژگان می‌تواند مسیر را به‌طور کلی تغییر دهد.
برای برخی واژگان معماری نمی‌توان معادل فارسی تعریف کرد


وی، با استناد به مثالی که گاهی در تعریف واژگانی در معماری، چون مسکن مقرون به‌صرفه مسیر به‌سمت مسکن‌های قوطی‌شکل تغییر مسیر می‌دهد، گفت: به‌عنوان مثال برای واژه پارادایم هم نمی‌توانیم معادل فارسی مناسبی تعریف کنیم به‌نحوی که حتی اعضای فرهنگستان زبان فارسی معتقدند برای برخی واژگان معادلی در نظر گرفته نشود و عیناً همان واژه استفاده شود.

این عضو هیأت علمی دانشگاه، با اعتقاد به این‌که در مواردی هم ایران واژگانی را نظیر پردیس و ... به دیگر کشور‌ها صادر کرده است، در ادامه خاطرنشان کرد: برای برخی واژگان شهرسازی به‌علت در هم تنیدگی رفتار معماری نمی‌توان معادلی تعریف کرد.

شاه‌چراغی، با بیان این‌که در برخی موارد اصرار به ترجمه واژگان علمی سیر را به قهقرا می‌کشاند، در ادامه افزود: در نقد و بررسی این کتاب باید به این پرسش‌ها پاسخ داده شود که سینومرفی یعنی چه؟ چرا نام کتاب را طراحی گذاشته‌ایم؟ و اصلاً چه تعداد کتاب روش طراحی در معماری داریم؟  

وی، شمار دانشکده‌های معماری کشور را در جهان بی‌سابقه دانست و خاطرنشان کرد: شمار دانشکده‌های معماری ایران حتی نسبت به چین هم بیشتر است. این ناشی از علاقه‌مندان معماری و شمار فراوان دانشجویان معماری است.

این عضو هیأت علمی دانشگاه، با انتقاد از نبود رفرنس‌های معتبر علمی برای طراحی معماری در کشور، گفت: از این‌رو بر آن شدم تا رفرنس و کتاب مرجعی را در این‌باره به رشته تحریر در آورم. از سال ۹۹ تاکنون ۱۴ روشی را که می‌شد مطرح کرد در دوره‌های آنلاین، آفلاین و سخنرانی در کنگره‌ها مطرح و این کتاب را با هدف نقد و بررسی عنوان کردم.

شاه‌چراغی، با بیان این‌که در فصل نخست کتاب ۱۴ روش به‌صورت خلاصه مطرح شده است، در ادامه افزود: پشت همه این روش‌ها تفکر متریک موجود است و تفکر سینومرفیک مکمل آنهاست.
در ادامه این مراسم دکتر علیرضا عینی‌فر، هیأت علمی دانشگاه تهران، با اعتقاد به این‌که کتاب‌های حاوی نظریه‌پردازی می‌توانند برای سالیان متمادی رفرنس و مرجع درسی مناسبی برای دانشجویان باشد، در ادامه خاطرنشان کرد: زمانی که مباحث روانشناسی معماری و شهرسازی را براساس مکتب گشتاب بنا نهادیم کتاب‌های دیگری نظیر کتاب رنگ ایتن (کتاب زبان تصویر) در سال‌های ۱۹۴۸ نگارش شده بود.


وی، با بیان این‌که در این کتاب‌ها هنوز آن شکلی از نگاه انسان به محیط متداول نشده بود، در ادامه تصریح کرد: مستشرقانی واژه معماری اسلامی را وارد فرهنگ ایرانیان کردند که ایرانی نبودند افرادی شیفته و علاقه‌مند معماری «اسلامی – ایرانی» را مطالعه کردند و آثار زیبایی را در بنا‌های مذهبی بر جا گذاشتند.

این هیأت علمی دانشگاه تهران، با اعتقاد به این‌که برخی آثار و بنا‌های سنتی به نسبت، واجد ویژگی‌‎های معماری اسلامی هستند، در ادامه افزود: برخی آثار و بنا‌های تاریخی شاید با ماندگاری کمتر در این شاخص‌ها برجسته‌تر باشند.

عینی‌فر، با بیان این‌که همواره یک نگاه Objective در معماری‌های ایرانی وجود داشته است، گفت: یعنی همواره یک نگاه بیرونی و توصیفی وجود داشته است این‌که به‌عنوان مثال یک گنبد فیروزه‌ای در میان زمینه خاکی محیط کویری چگونه می‌درخشد و به نشانه تبدیل می‌شود.

وی، با بیان این‌که نگاه درونی انسان در طول تاریخ می‌تواند نقش آموزندگی داشته باشد، گفت: این‌که ایجاد فضایی در محیط شهری می‌تواند با روحیات افراد آن زمان هم‌خوانی داشته باشد همه این موارد با روش‌هایی قابل مطالعه است که می‌توان به زمان حال آورد و در عین حال به آینده فکر کرد.

این هیأت علمی دانشگاه تهران، با طرح این پرسش که وظیفه ما که در حال (میان گذشته و آینده) قرار داریم نسبت به شناخت محیط و ویژگی‌های محیطی چیست؟، ادامه داد: شاید فهم این موضوع به ما دانشگاهیان کمک کند که در معماری چه مواردی را آموزش دهیم.

این عضو گروه تخصصی بررسی کتاب «طراحی سینومرفی در معماری»، با بیان این‌که ایتن در کتاب رنگ خود عنوان می‌کند رنگ قرمز نشانه هیجان، رنگ سبز و آبی نشانه آرامش است، گفت: ذکر این موارد اعتباری است که از بیرون تعریف شده‌اند شاید فردی به‌عللی نظیر پیشینه فرهنگی و یا عادات گذشته‌اش با رنگ آبی و سبز احساس آرامش نکند.

عینی‌فر، با بیان این‌که براساس مکاتب روانشناسی معنا آن چیزی است که در ذهن انسان به ادراک در می‌آید و یا آن فهمی که ما از آن محیط داریم، افزود: بنابراین درک از محیط به تعداد افراد متنوع  است.

وی، روانشناسی اکولوژیک را جوهر این سخنان دانست و خاطرنشان کرد: این روانشناسی رفتار فرد را از محیط آزمایشگاهی و حداکثر نیمه‌آزمایشگاهی به زندگی روزمره می‌آورد. براساس روانشناسی اکولوژیک برای مطالعه فرد باید روابط بین‌فردی، خاطرات گذشته و تربیتش را جزوی از زندگی‌اش دانست.

این هیأت علمی دانشگاه تهران، با بیان این‌که هم‌اکنون همه شاخص‌ها برای طراحی یک محله متریک است، در ادامه تصریح کرد: براساس این شاخص‌ها و تعاریف پیش‌بینی‌هایی می‌‍شود که اغلب به‌وقوع نمی‌پیوندد.

عینی‌فر، با اعتقاد به این‌که نگاه انسان‌گرا به محیط تنها خاص معماری نیست، گفت: گاهی در مقیاس‌های بزرگتری نظریه باغ‌شهر‌ها در اوایل قرن ۲۰ مطرح شد.

وی، با بیان این‌که براساس این نظریه هر آن‌چه در شهر‌های در حال زندگی پس از انقلاب صنعتی وجود دارد آلوده است، در ادامه خاطرنشان کرد:، اما در این نظریه این‌که چگونه محیط را از آلودگی حفظ کنیم سخنی به میان نیامده است. در مگنت‌ها به محاسن زندگی شهری و روستایی اشاره شده است در مگنت سوم عنوان می‌شود اگر بتوانیم محاسن زندگی شهری و روستایی را در هم بیامیزیم می‌توان به فضای زندگی مطلوبی دست یابیم که هم‌اکنون به تئوری «باغ‌شهرها» معروف شد.

این هیأت علمی دانشگاه تهران، هدف از طرح همه این تئوری‌ها را رفتن به سمت زندگی سالم بشری دانست و گفت: در بسیاری از این نظریه‌ها یک نگاه کل‌نگر که بتواند به‌شکل متوازن نیاز‌های مردم را تأمین کند، وجود دارد.

عینی‌فر، با بیان این‌که براساس برخی نظریه‌ها شهر یک درخت نیست و زمانی که در بیرون شهر می‌ایستیم خیابان‌ها سلسله‌مراتبی دارند، ادامه داد: در اتفاقاتی که در شهر‌ها می‌افتد یک سلسله مراتب درختواری وجود دارد، اما زمانی وارد شهر می‌شویم سلسله‌ای از همنشینی کارکرد‌ها و رویداد‌ها به‌عبارتی نیم‌شبکه‌هایی که با یکدیگر هم‌پوشانی دارد، وجود دارد بر این اساس به‌تدریج دنیا به این سمت رفت که حضور انسان را در فضا به طراحی نزدیک کند.

وی، یادآور شد: زمانی که انسان در جا یا محیطی قرار می‌گیرد باید در طراحی آن محیط انسان را مدنظر قرار داد.

در ادامه مراسم رونمایی کتاب، علیرضا بندرآباد، از اعضای کارگروه تخصصی بررسی کتاب «طراحی سینومرفی در معماری»، درباره ضرورت وجود این کتاب توضیح داد: درباره این موضوع از دو جنبه عمومی و تخصصی می‌توان به آن پرداخت. در مدت‌زمان فعالیت اجرای‌ام در دانشگاه پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دکتری زیادی را دیده‌ام که به نگارش در آمده‌اند، اما در نهایت مشخص نشد بعد‌ها در حوزه تولید علم چه کاربردی داشته است؟ و در مواردی (پیش از بخشنامه‌ها شدن برای قرار دادن پایان‌نامه‌ها بر روی لوح فشرده) شمار فراوانی از آنها امحاء می‌شدند.

وی، با اعتقاد به این‌که دیدن ثمره این پایان‌نامه‌ها با تقویت محتوای آنها امکانپذیر است، در ادامه خاطرنشان کرد: برای دفاع از رساله‌های دکتری به پیش‌دفاع‌های متمرکز نیاز داریم هم‌اکنون از مشکلات موجود که اساتید پیشکسوت مطرح می‌کنند موضوع اصالت و Original بودن منابع است، اما از سوی دیگر به دانشجویان به‌علت استفاده نکردن از منابع جدید و به‌روز ایراد گرفته می‌شود که این خود یک تناقض واضح است.


این هیأت علمی دانشگاه، در توضیح راه حل این مشکل گفت: براساس آیین‌نامه‌های وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوری ما ۳ نوع کتاب تصنیفی، تألیفی و ترجمه‌ای در کشور داریم که برای هر یک استاندارد‌های خاصی در نظر گرفته شده است، اما متأسفانه در برخورد با انواع کتاب درمی‌یابیم خواسته‌ها برآورده نشده است.

بندرآباد، ادامه داد: براساس آیین‌نامه وزارت علوم در کتاب‌های تصنیفی باید ۳۰ درصد رفرنس‌ها این نوع کتاب به خود نویسنده آثار، مستندات و تحقیقات قبلی نویسنده برگردد این شاخص در کتاب‌های تألیفی ۱۰ درصد است، اما هم‌اکنون اغلب کتاب‌های منتشرشده ترجمه و تلخیص است و در پایان کتاب مشخص نیست که نویسنده و مولف به‌دنبال چه بوده است؟.

وی، با اعتقاد به این‌که ما به‌لحاظ شکلی به کتاب‌های تصنیفی نیاز داریم، گفت: کتاب «طراحی سینومرفی در معماری» یک کتاب تصنیفی است که بازار نشر تشنه کتاب‌های این‌چنینی هستند دانشجویان دکترا هم باید از هم‌اکنون هر آن‌چه پژوهش می‌کنند را با برنامه‌ریزی به رشته تصنیف در آورند.

این عضو کارگروه تخصصی بررسی کتاب «طراحی سینومرفی در معماری»، درباره محتوای این کتاب هم توضیح داد: در این کتاب، سینومرفی به‌صورت ویژه در کتاب توضیح داده شده است و به‌نوعی به طراحی انسان‌محور برمی‌گردد. یعنی براساس نیاز‌های انسانی.


بندرآباد، سرآغاز توجه به روانشناسی محیطی در معماری شهرسازی را از تخریب در سال ۱۹۷۲ دانست و خاطرنشان کرد: همان‌جایی که از نظر بسیاری‌ها پارادایم پسامدرنی در معماری و شهرسازی آغاز می‌شود.

وی، با اشاره به طراحی معماری شهرک اکباتان گفت: واحد‌های مسکونی در این شهرک به‌گونه‌ای طراحی نشده‌اند که ساکنانش احساس کنند که از شهر رانده شده‌اند و هم‌اکنون از سکونت در این محل احساس آرامش دارند کلیدی که در سینومرفی معماری و شهرسازی نیاز داریم حس تعلق داشتن به مکان سکونت است که شهرک اکباتان توانسته این حس را ایجاد کند.

این هیأت علمی دانشگاه، با اظهار تأسف از این‌که در برخی مجتمع‌های مسکونی طراحی به‌گونه‌ای است که این حس تعلق به مکان را در ساکنانش ایجاد نمی‌کند، در ادامه تصریح کرد: نمونه بارز آن مسکن مهر است افراد برای زندگی تنها به سرپناه نیاز ندارند بلکه نیازمند محلی برای رسیدن به آرامش هستند که با بهتر شدن وضعیت مالی حاضر به ترک آن محل نباشند.


بندرآباد، با بیان این‌که کتاب «طراحی سینومرفی در معماری»، به‌لحاظ محتوایی از این نظر مناسب است، یادآور شد: با خواندن این کتاب معمار می‌داند که می‌خواهد قلم را برای چه کسی بردارد آیا برای معروف شدن یا برای انتفاع افراد ذی‌نفع که از آن فضا استفاده کنند.

در ادامه، جمال رحیمیان رئیس سازمان جهاد دانشگاهی تهران، جهاد دانشگاهی را از معدود نهاد‌هایی برشمرد که از سال ۵۹ تاکنون کوشیده متناسب با تحولات فرهنگی، سیاسی و اجتماعی، محل رجوع اساتید و دانشجویان برای نشر علم باشد.

وی، ادامه داد: جهاد دانشگاهی همواره کوشیده هر جا نیاز و خلأیی در دانشگاه احساس می‌شود آن‌را برطرف کند و توانسته در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی از مهم‌ترین مراکز تأمین منابع علمی دانشگاه‌ها باشد.

چاپ سالانه ۱۰۰ عنوان کتاب توسط انتشارات سازمان جهاد دانشگاهی تهران

رحیمیان، با بیان این‌که جهاد دانشگاهی تاکنون حدود ۱۳ هزار عنوان کتاب علمی و دانشگاهی مورد نیاز اساتید و دانشجویان را چاپ و منتشر کرده است، افزود: در جهاد دانشگاهی تهران سالانه ۱۰۰ عنوان کتاب با سختگیری و داوری‌ها چاپ می‌شود.

وی، با بیان این‌که چاپ این کتب با کمترین هزینه و بیشترین همراهی با مولفانش بوده است، در ادامه خاطرنشان کرد: خانه کتاب دانشگاه فراتر از کتابفروشی است و تبدیل به پاتوقی برای برگزاری نشست‌های این‌چنینی شده است.

رئیس سازمان جهاد دانشگاهی تهران، از دانشجویان و اساتید دعوت کرد تا آثار خود را اعم از تصنیفی، تألیفی و حتی ترجمه خود را برای چاپ و انتشار به جهاد دانشگاهی تهران بسپارند تا با کمترین هزینه بیشترین همراهی با آنها کتابشان را چاپ و منتشر کند.

انتهای پیام/