تعداد دقیق دستکندها در کشور قابل شناسایی نیست/ شناسایی ۵۴ نمونه دستکند در لرستان

به گزارش خبرنگار میراث فرهنگی خبرگزاری برنا، عطا حسن پور مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان در نشست چهارمین همایش دستکندها اظهار کرد: تقریباً یک دهه است که بحث معماری دستکند در کشور و در حوزه میراث فرهنگی باز شده است.

وی افزود: پیش از اولین همایش در کرمان، معماری دستکند مجهول بود، در حالی که از قرن ۱۸ و ۱۹ تمام سیاحانی که به ایران آمدند از این معماری یاد کردند.

حسن پور با بیان اینکه این آثار با اسطوره ها و تاریخ در هم آمیخته و باعث غنای دستکندها شده است، گفت: شاید کسی باور نکند که غار ارجنک در الیگودرز لرستان به شکل ۷ طبقه آپارتمان صخره ای در دل یک کوه عمودی ایجاد شده‌ که برای ۲۲۰۰ سال پیش و دوره اشکانیان احداث شده است.

وی با بیان اینکه بخشی از تاریخ در لرستان فریز شده و قابل مشاهده و پژوهش است، گفت: در سال ۹۷ توانستیم برای اولین بار پرونده پژوهشی در قالب دستکندها را باز کنیم که در این راستا ۵۴ نمونه معماری دستکند را شناسایی و نقشه برداری کردیم.

حسن پور در پاسخ به سوال خبرنگار برنا درباره تاریخ گذاری معماری دستکند و امکان بازدید گردشگران از این معماری گفت: تاریخ گذاری معماری دستکند به دو شکل مطلق و نسبی تعیین می شود. 

وی ادامه داد: مثلاً در معماری یکی از دستکندها کتیبه ای می بینیم که بر اساس روش حجاری و چکش زنی می توانیم تاریخ آن را مشخص کنیم، در صخره ها نمی توانیم از ۳ هزار سال عقب تر برویم اما در زمین مثلاً در باغ نو خرم آباد نمونه دستکند دوره نو سنگی را می بینیم.

وی گفت: امیدواریم این دستکندها به عنوان هتل و اقامتگاه مورد استفاده گردشگران قرار گیرد.

در ادامه این نشست مهناز اشرفی، رئیس پژوهشکده ابنیه و بافت های تاریخی اظهار کرد: چهارمین همایش دستکند در رابطه با معماری دستکند موضوعی است که در ده های اخیر مطرح شده و تا قبل از این یک موضوع ناشناخته و کمتر کار شده بود که معنا و مفهومی رازآلود و ترسناک داشت اما در چند دهه اخیر نگاه ها تغییر کرده است.

وی افزود: نه تنها در ایران بلکه در سطح جهان سایت های برجسته ای در حوزه دستکندها در فهرست میراث جهانی قرار گرفته اند که میمند در ایران جزو اولین اثرها در فهرست میراث جهانی بوده، ضمن اینکه در فهرست ملی آثاری داریم که دستکند هستند.

اشرفی گفت: چهارمین همایش دستکندها امسال از ۲۲ تا ۲۴ آبان ماه در لرستان برگزار می شود و ما خوشحالیم برای جریان سازی چنین موضوعی، امروز مجموعه مقالات معماری دستکند مرجع پژوهش ها در داخل و خارج کشور هستند و در این راستا با اساتید برجسته در کشورهای مختلف مشارکت داریم.

رئیس پژوهشکده ابنیه و بافت های تاریخی با بیان اینکه نشان دادن اهمیت دستکند در سطح جامعه هدف ماست، گفت: معماری دستکند با توجه به تعاملی که با طبیعت به درستی برقرار کرده، آسایش حرارتی و اضافه شدن امن ترین مصالح، جزو برجسته و ماندگارترین معماری ها شده است.

وی در پاسخ به سوال خبرنگار برنا درباره تعداد دستکندها در کشور و خروجی سه دوره همایش دستکندها گفت: هنوز تعداد دقیق دستکندها در کشور شناسایی نشده، هیچ زمان نمی توانیم خیلی دقیق بگوییم چون یه سری از این دستکندها در زیر زمین هستند کخ به دلایل امنیتی یا در معرض دید نیستند یا در دسترس نیستند.

وی افزود: بسیاری از شهرهای زیرزمینی هم که برای ما آشکار شده اتفاقی بوده، چون پناهگاه بودند و عمداتاً ورودی آنها مشخص نبوده است.

اشرفی ادامه داد: سال ۸۵ پروژه ای را در پژوهشگاه تعریف کردیم و تمام آثاری که قابل شناسایی بود پیدا و دوره های آن تخمین زده شده اما باید بدانیم تفاوت معماری دستکند با سایر آثار در این است که طی دوره های مختلف مورد استفاده بوده و اگر نشانه ای وجود داشته که دوره تاریخی آن را نشان میداده، ممکن است از بین رفته باشد.

وی با بیان اینکه تاریخ گذاری در این فضاها بسیار سخت است، گفت: چون در دستکندها نوع تزیینات و فرم خاص وجود نداشته و تلاش بر این بوده از حداکثر فضا با حداقل تغییرات استفاده شود.

رئیس پژوهشکده ابنیه و بافت های تاریخی با بیان اینکه قدمت معماری دستکند به قدمت انسان است، گفت: ما در طی سه دوره همایش دستکندها به یک انسجام در استفاده از واژه دستکند رسیدیم و مفهوم معماری دستکند مشخص شد، همچنین توانستیم در مناطق مختلف کشور نیروهای متخصص را آموزش دهیم و امروز با مقاله هایی که به همایش رسیده متوجه می شویم حساسیت و انگیزه در کشور پیرامون دستکندها ایجاد شده است.

انتهای پیام/