۹۰ درصد افت پژوهش در کشور مربوط به تخصیص اندک بودجه

به گزارش خبرگزاری برنا، شاهین آخوندزاده معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در بیست و پنجمین جشنواره پژوهشی ابوریحان که امروز سه‌شنبه ۱۱ دی ماه برگزار شد، ضمن بررسی وضعیت پژوهشی دانشگاه‌های کشور به مقایسه رتبه پژوهشی ایران با کشور‌های ترکیه و عربستان در بازه‌های زمانی ۱۹۶۸ تا ۲۰۲۴ پرداخت. ‎

وی با بیان اینکه کشور بخش بزرگی از تولیدات پژوهشی خود را مدیون تلاش‌های ژنرال‌های بزرگ علمی است، نقش دکتر فریدون عزیزی استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در حوزه پژوهش کشور را یکی از این مصادیق دانست.  

آخوندزاده با اشاره به اینکه ۹۰ درصد افت پژوهش در کشور مربوط به تخصیص اندک بودجه‌هاست اضافه کرد: تمام برنامه ریزی‌های پژوهش محور و فناورانه بدون تخصیص بودجه پژوهشی ابتر است.

وی اضافه کرد: کشور ما سرمایه بزرگ جوانان نخبه و پژوهشگر را دارد و باید برای حمایت و نگه‌داشت این سرمایه‌ها برنامه مدون داشته باشیم.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با بیان اینکه در دو دهه اخیر کشور‌های هند و چین به ترتیب رتبه اول تا سوم دنیا به لحاظ تعداد مقالات را دارند افزود: این آمار گواه این است که نمی‌توان خواهان فناوری بود ولی اثرگذاری تحقیقات را نادیده گرفت.

وی به تحقیقات دانشگاهی با هدف غربالگری نوزادان (در همان بدو تولد) در بیماری کم‌کاری تیروئید اشاره کرد و افزود: این آینده‌نگری از مشکلات تحمیل شده به بهداشت و درمان کشور پیشگیری خواهد کرد ضمن اینکه سبک زندگی خانواده را هم ارتقا خواهد داد.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با بیان اینکه در جلسات هیات ممیزه و روند ارتقا نباید تنها مقاله محور باشیم اضافه کرد: باید تاثیرگذاری پژوهش‌های اعضای هیئت علمی در روند ارتقا مهم باشد.

وی با اشاره به اینکه دستاورد‌های ارزنده دانشگاه‌ها در پژوهش را نمی‌توان نادیده گرفت عنوان کرد: دانشگاه‌ها باید در جذب پست‌داک مستقل عمل کنند، این موضوع در اختیار دانشگاه است، دانشگاهی که بهترین آموزش را به دانشجویان می‌دهد باید در مراحل پایانی که جذب است مستقل عمل کند.

آخوندزاده تاکید کرد: پست‌داک آرامشی برای فارغ‌التحصیلان جوان ایجاد خواهد کرد.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با بیان اینکه باید در دانشگاه‌ها راه برای فعالیت آموزشی و پژوهشی اساتید توانمند باز باشد تاکید کرد: در دانشگاه "سدگذاری" معنا ندارد، این موضوع راه توسعه و پیشرفت را محدود می‌کند.

 علیرضا زالی رییس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز در بیست و پنجمین جشنواره ابوریحان بیرونی با بیان اینکه پیشگامان، اساتید، فراگیران، دانشجویان و همکاران عرصه تدبیر با کارنامه‌ای درخشان و ممارستی شبانه روزی در تلاش هستند تا افق‌های جدید را در عرصه پژوهش با نگاهی کاربردی ترسیم کنند، گفت: در جشنواره ابوریحان بیرونی آسیب‌شناسی پژوهشی در عرصه ملی و دانشگاهی، انجام و راهبرد‌های آتی ترسیم می‌شود. معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه نیز متعهدانه نسبت به تحقق این راهبرد‌ها تلاش می‌کند.

توجه بیشتر به سهم پژوهش در بودجه ملی نیازمند گفتمان‌سازی است

رییس دانشگاه توجه بیشتر به سهم پژوهش در بودجه ملی را نیازمند تریبون سازی، استفاده از ظرفیت رسانه‌ها و گفتمان‌سازی دانست.

وی با تاکید بر ضرورت صرف منابع پژوهشی در راستای پژوهش‌های کارآمد و موثر افزود: در حال حاضر تنها نیم درصد از درآمد ناخالص داخلی صرف پژوهش در کشور می‌شود، در حالی‌که قرار بود در سال ۱۴۰۴ این سهم چهار درصد باشد.

به گفته زالی، بودجه پژوهش دانشگاه‌های ایالات متحده آمریکا که در میان صد دانشگاه برتر دنیا قرار دارند، بالغ بر هزار و ۴۰۰ میلیون دلار است، بنابراین برای رسیدن به مرجعیت علمی نیاز به سرمایه‌گذاری ملی حس می‌شود.

وی با بیان اینکه مهاجرت نیروی انسانی نخبه و پژوهشگران باعث کاهش تولید علم می‌شود، گفت: کشور در حال حاضر در جایگاه هفدهم اسکوپوس قرار دارد و برای تحقق برنامه هفتم توسعه باید به رتبه چهاردهم دست پیدا کند. این دستاورد نیاز به تلاش زیاد و دگردیسی در حوزه برنامه‌ریزی و سیاستگذاری ملی دارد.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه مقاله برونداد اصلی پژوهش در دنیاست، گفت: مقاله و فناوری دو بال پژوهش هستند و باید متوازن پیش بروند.

 زالی با بیان اینکه برنامه معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه تولید بالای ۵ هزار مقاله در سال پیش‌روست، گفت: در حال حاضر نزدیک به ۳۵ درصد مقالات با مشارکت بین المللی به چاپ می‌رسد و پیش بینی می‌شود این مقالات، رنک Q۱ را کسب می‌کند.

 زالی افزود: در برنامه توسعه هفتم مقرر شده است ۲۰ دانشگاه کشور در رتبه بندی QS جایگاه زیر ۵۰۰ را از آن خود کنند که دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی آمادگی کامل را برای استفاده از این فرصت دارد.

رییس دانشگاه ارتباط با صنعت را دومین مسئله نیازمند توجه در دانشگاه‌های علوم پزشکی دانست و گفت: حوزه سلامت ظرفیت متفاوتی برای توسعه برنامه‌های تجاری و صنعتی دارد، به خصوص اگر توجه شرکت‌های ریسک پذیر به حوزه پژوهش سلامت جلب شود.

به گفته وی، حفظ استقلال بودجه‌ای مراکز تحقیقات و پژوهشکده‌ها نیز مطالبه همه پژوهشگران است.

زالی یکی از راه‌های حل مسئله مهاجرت نخبگان و جلب توجه و افزایش انگیزه جوانان را تعریف سازوکار‌های موثر در شرکت‌های دانش بنیان برای ایجاد شادابی بیشتر عنوان کرد.

ضرورت هماهنگی اولویت‌های پژوهشی حوزه سلامت با اولویت‌های جهانی

رییس دانشگاه با تاکید بر ضرورت شناسایی اولویت‌های پژوهشی اظهار کرد: اولویت‌های پژوهشی ملی در حوزه سلامت باید با اولویت‌های جهانی هماهنگی داشته باشد.

به گفته وی هنوز هم در برخی مباحث لبه دانش، دنیا در دوره طفولیت پژوهشی است و از همین‌رو انتخاب موضوع هوش مصنوعی برای بیست و پنجمین دوره جشنواره بسیار هوشمندانه بوده است.

زالی با اشاره به تغییر و تحولات در زمینه هوش مصنوعی در جهان، گفت: بسیاری از صاحب‌نظران معتقدند در سال ۲۰۲۵ شاهد شکوفایی هوش مصنوعی در عرصه جهانی خواهیم بود.

وی در ادامه با بیان اینکه یکی از محوری‌ترین چهره‌های جسور در عرصه فناوری نزدیک به کاخ سفید، ایلان ماسک است، گفت: حضور وی در عرصه سیاسی نشان از تغییرات سترگی در عرصه هوش مصنوعی است.

 زالی ادامه داد: برخی مواقع جوامع در انتظار حادثه‌ای هستند، اما شرایط کنونی نشان می‌دهد کشور‌ها در حوزه هوش مصنوعی غوطه‌ور شده‌اند. زمانی که اپل قابلیت پیش‌بینی و شناسایی فیبریلاسیون دهلیزی یا نوعی آریتمی قلبی Atrial Fibrillation AFib: را به اپل واچ اضافه کرد، انتظار نمی‌رفت این قابلیت مورد تایید FDA برسد. اما این پیش‌روی، افق‌های روشنی است که برای دانش هوش مصنوعی ایجاد شده است.

وی تصریح کرد: قابلیت صد درصدی پیشگیری از رتینوپاتی دیابتی با الگوریتم‌های موجود در گوگل و بهره‌گیری از A deep learning convolutional neural network (CNN) در حوزه شناسایی سرطان پوست که معادل ۲۱ متخصص برجسته پوست قدرت تشخیص دارد، نیز مثال دیگری از ظرفیت‌های هوش مصنوعی است.

رییس دانشگاه با تاکید بر اینکه محققین باید با الهام گرفتن از این مفاهیم مسیر خود را ترسیم کنند، گفت: فناوری‌های همگرا نیز از دیگر موضوعات مطرح جهانی است.

وی با تاکید بر ضرورت بسترسازی و ریل‌گذاری استفاده از ظرفیت فناوری‌های همگرا در معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت و دانشگاه، گفت: اولین رویارویی با این مفهوم در نوروساینس بود که باید در سایر حوزه‌ها میز توسعه پیدا کند.

 زالی بیان کرد: به طور کلی تمام رشد هوش مصنوعی مدیون یک رویداد بزرگ مهندسی تحت عنوان رایانش ابری است. جان مک‌کارتی دانشمند آمریکایی در حوزه علوم رایانه در سال ۱۹۵۶ تفکر هوش مصنوعی را مطرح کرده بود، اما این علم از سال ۲۰۰۶ با طرح رایانش ابری در عرصه جهانی شکوفا شد.

رییس دانشگاه از معرفی ۱۰ فناوری امیکس Omics نظیر ژنومیکس، پروتئومیکس و اینتراکتومیکس خبر داد و گفت: این امیکس‌های ده‌گانه در مطالعات زیستی مسیر پزشکی شخصی را هموار کرده‌اند. این دانش و دانش‌هایی نظیر کریسپر در حوزه داروسازی و اثربخشی دارو‌ها کاربرد فراوان دارد. در کشور نیز باید این نگاه جهانی به علون نوظهور حاکم شود.

وی با اشاره به نقش موضوعاتی که هر سال برنده جایزه نوبل می‌شوند در ترسیم مسیر فناوری در جهان، تصریح کرد: امسال جان هاپفیلد و جفری هینتون با توسعه شبکه عصبی مصنوعی و اتصال نورون‌ها به یادگیری ماشینی موفق به دریافت جایزه نوبل فیزیک شدند. در حوزه پزشکی نیز کاشفان میکرو RNA برنده جایزه نوبل شدند.

 زالی در ادامه عنوان کرد: برای ترسیم برنامه‌های راهبردی پژوهشی و حرکت به سمت مرجعیت علمی نیاز است به این موضوعات توجه ویژه شود.

رییس دانشگاه رسیدن به قله‌های علم و دانش را با وجود کنشگران و پژوهشگران را امری امکان‌پذیر دانست و گفت: مهم‌ترین موضوعی که در این راستا نیاز به توجه دارد نیروی انسانی است.

 زالی همچنین افزود: در طول سه سال گذشته تمام افراد ۵ درصد و ۱۰ درصد بورد، جذب دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی شده‌اند و امسال نیز مجموع این افراد ۱۷ نفر بودند که جذب شدند. این نیرو‌ها نیز در معاونت تحقیقات و فناوری مشغول به فعالیت خواهند شد.

پتانسیل ایجاد دهکده پژوهشی در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

وی تصریح کرد: در کنار نیروی انسانی موضوع زیرساخت نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. دانشگاه در حوزه توسعه شرکت‌های دانش بنیان، مراکز تحقیقاتی و پژوهشکده‌ها موفق عمل کرده و تفکر ارتقای پژوهشکده و به پژوهشگاه نیز در دانشگاه حاکم است. پارک علم و فناوری دانشگاه نیز راه‌اندازی شده و در حال توسعه است. زمین دیگری نیز به مساحت ۲ هکتار برای حوزه پژوهش و فناوری در نظر گرفته شده که قابلیت ایجاد دهکده پژوهشی را دارد.

 زالی افزود: شکل‌گیری دهکده پژوهشی با توجه به مشارکت بخش خصوصی و آمادگی شرکت‌های دانش بنیان دور از انتظار نیست.

رییس دانشگاه طرح احداث برج‌های پژوهشی را نیز مطرح کرد و گفت: زیرساخت‌های پژوهشی باید گسترش یابد و متنوع‌تر شود.

زالی با اشاره به کسب جایگاه نخست توسط دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در المپیاد کشوری استعداد‌های درخشان و مدال‌آوری در همه حوزه‌های المپیاد برای اولین بار در طول ۲۰ سال گذشته، عنوان کرد: امیدوارم این توفیقات مستمر باشد و از معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه درخواست دارم برای جذب نیروی انسانی و توسعه زیرساخت‌ها برنامه‌ریزی داشته باشد.

رییس دانشگاه با اشاره به اهمیت به‌کارگیری از ظرفیت بخش خصوصی در حوزه فناوری گفت: قرار بود در سال ۱۴۰۴، ۵۰ درصد از درآمد پژوهش از بخش خصوصی تامین شود. تاکنون نیز این بخش برای سرمایه‌گذاری در حوزه هوش مصنوعی اعلام آمادگی کرده است. از وزارت بهداشت درخواست دارم مسیر را برای همکاری با بخش خصوصی هموارتر کند.

زالی از توسعه مراکز تحقیقات توسعه بالینی در مراکز بیمارستانی به عنوان کاتالیزور خبر داد و گفت: این رویکرد در دستور کار معاونت تحقیقات و فناوری قرار گرفته است که باید با دگردیسی و برنامه‌ریزی‌های لازم اقدام شود.

وی همچنین در پایان همت بلند محققان و پژوهشگران را موتور محرکه برنامه‌های فناورانه و نوآورانه دانشگاه دانست و افزود: ثبات مدیریتی در معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه یکی از کلیدی‌ترین دلایل دستیابی به این موفقیت‌هاست.

صادق خانی‌علی‌اکبری رییس شورای تخصصی هوش مصنوعی نیز در جشنواره پژوهشی ابوریحان بیرونی با بیان اینکه فناوری هوش مصنوعی سبک زندگی، آموزش، اقتصاد و فرهنگ را تحت تاثیر قرار داده است، گفت: مقوله کاربرد هوش مصنوعی در سلامت و آموزش بهداشت و درمان موضوع اصلی است.

وی با اشاره به اینکه آمار‌ها نشان می‌دهد که بخش‌های پژوهشی و دانشگاه‌ها فعالیت‌های خود را در تولید علم به درستی انجام داده‌اند، اضافه کرد: توسعه کاربردی و تامین‌زیرساخت‌ها، فعالیت‌های پژوهشی را به تولید می‌رساند.

رییس شورای تخصصی هوش مصنوعی خاطرنشان کرد: ارزش داده‌های هوش مصنوعی انقلابی در دنیا ایجاد کرده است به شکلی که این فناوری زندگی بشر و اقتصاد را تغییر داده است.

وی تاکید کرد: هوش مصنوعی و کارکرد‌های آن فناوری، اقتصاد و کسب کار مردم را بهبود و خواهد داد.

وی سرمایه‌گذاری برای ارتقای زیرساخت‌های فنی هوش مصنوعی را مهم دانست و گفت: نباید از مقوله هوش مصنوعی در آموزش علوم پزشکی غافل شویم.

بحث عمومی‌سازی آموزش و کارکرد‌های آن بخش دیگری از سخنان رییس شورای تخصصی هوش مصنوعی را به خود اختصاص داد.

انتهای پیام/