در مراسم شب سال نو میلادی چه گذشت؟/ هنر دست نقره سازان ارمنی اصفهان در کلیسای مریم مقدس

خبرگزاری برنا - سعیده اسدیان: در کوچه پس کوچه های قلب پایتخت، جایی حوالی خیابان جمهوری کلیسایی جا خوش کرده که میزبان ما برای آغاز سال ۲۰۲۵ میلادی است. کلیسای مریم مقدس که حدود ۸۵ سال پیش با هزینه شخصی فردی خیر به نام رومان عیسی یان بنا شد.

کلیسای مریم مقدس در خیابان میرزاکوچک خان اولین کلیسای جامع ارامنه تهران است که قدمت آن به دوره پهلوی می رسد. از خیابان سی تیر که گذر کردیم و به خیابان میرزا کوچک خان رسیدیم، ساختمانی قدیمی اما اصیل با نمایی سنگی، گنبدی بزرگ و صلیب‌هایی طلایی توجه‌مان را جلب کرد.    

در بدو ورود با درخت کریسمس رو به روی در مواجه شدیم که با تزئینات رنگارنگ و چراغ‌های چشمک‌زن نوید آمدن سال جدید را می‌داد.  

هنر دست نقره سازان ارمنی اصفهان در کلیسای مریم مقدس

در سمت راست حیاطِ کلیسا تندیس «یِپرم داویدیان گانتاکتسی» از انقلابیون و یکی از رهبران نظامی انقلاب مشروطه ایران و در سمت چپ حیاط، تندیس «هوهانس ماسحیان» نخستین سفیر ایران در ژاپن و اولین مترجم شکسپیر به زبان فارسی به چشم می خورد. 

سید احمد محیط طباطبایی رئیس ایکوم و فعال حوزه تاریخ، موزه و میراث فرهنگی که در مراسم شب سال نو با ما همراه شده، درباره این کلیسا می گوید: محراب کلیسا کار نقره سازان ارمنی اصفهان است، از نظر کمیت و کیفیت در ایران اول است و من در جهان چنین چیزی ندیده ام، محراب این کلیسا در جهان تک است.

وی درباره ساخت این کلیسا می گوید: ساخت کلیسای مریم مقدس سال ۱۹۳۹ میلادی آغاز شد، در ابتدا قرار بود نیکلای مایلو  معمار ارمنی اینجا را بسازد اما فوت می کند و کار به نیکلای مارکف سپرده می شود، او هم به جای مدل ارمنی، کلیسا را شبیه کلیساهای ارتودوکس می سازد اما اتفاق مهم ادای احترام او به معمار قبلی است.

وی در ادامه می گوید: معمولاً کسی دقت نمی کند اما بالای سردر ورودی کلیسا ماکت مایلو را می بینیم که شکل اولیه کلیسا است و مارکف برای ادای احترام به معمار اول، این ماکت را به نمایش گذاشته است. کلیسا سال ۱۹۴۲ افتتاح می شود و تا  سال۱۹۷۰ هم خلیفه گری بوده اما بعداً به کلیسای خیابان کریمخان منتقل می شود. کلیسای کریمخان هم کار معمار تالار رودکی است.

درخت کاج نماد چیست؟

ساعت ۲۴ ناقوس کلیسا به صدا درآمد و مراسم عشای ربّانی به صورت رسمی آغاز شد، دور تا دور کلیسا پر از تابلوهای حضرت مریم (س)و به صلیب کشیده شدن و عروج حضرت عیسی مسیح (ع) است.    

پرده سبز رنگ جایگاه اصلی کنار می رود و کشیش‌ به همراه شمّاس‌ همراه (خدام‌) دعا را زمزمه می کند،‌ در طبقه بالای کلیسا هم گروه کر مراسم را همراهی می‌کنند.

از سنت‌های شب سال نو گذاشتن درخت کاج در خانه و محوطه کلیساهاست. درخت کاج با سرسبزی‌اش نماد زندگی جاودان است. ستاره اش نماد نور مسیح است که در شب تولدش در آسمان بیت لحم فلسطین درخشید و سه دانای ایرانی را به محل استقرار مسیح رهنمون کرد.

بابانوئل از کجا آمد؟  

بابانوئل یاد آور اسقفی به نام سنت نیکلاس است که در شب سال نو برای دختران دم بختی که توانایی تهیه جهیزیه را نداشتند و همچنین کودکان مستمند سکه‌های طلایی را مخفیانه برایشان می فرستاد، اما روزی مردم کمین گذاشتند و بالاخره خیر خود را شناختند، از آن روز به بعد سنت بابانوئل وارد فرهنگ مسیحی‌ها شد، کودکان هر شب سال نو منتظر او هستند تا هدایای خود را به آنها بدهد.

به وقت توبه

پس از قرائت دعا کشیش پیام اسقف اعظم را قرائت می‌کند، ساعت ۱:۳۰ دقیقه بامداد است، حالا زمان توبه از گناهان فرارسیده، کشیش می‌ایستد و شمّاس‌ به نمایندگی از مردم جلوی او زانو می‌زند.  

همه حاضران در سکوتی عمیق به صحبت‌های کشیش گوش می‌دهند، عده‌ای به آرامی‌ اشک می‌ریزند و برخی هم سرهای خود را روی دسته صندلی گذاشته‌اند و خلوتی تکرارنشدنی را با خدای خود تجربه می‌کنند. 

 پخش نان فطیر به نشانه شام آخر مسیح (ع) 

پس از این مراسم زمان صرف نان فطیر فرا می‌رسد، این نان نماد همان شام آخر حضرت عیسی مسیح (ع) است که تنها ارامنه‌ای که غسل تعمید شده‌اند امکان خوردن آن را دارند،

در نهایت پرده‌های سبز رنگ بسته می‌شوند و در حالی که بوی کندر و اسپند مخصوص تمام فضا را پر کرده،‌ عده‌ای برای روشن کردن شمع به سمت راست جایگاه حرکت می کنند.

انتهای پیام/