بررسی الزامات حسابرسی مالی در شرکت‌های فناور و فعالان هوش مصنوعی
برنا - گروه علمی و فناوری: با گسترش روزافزون شرکت‌های دانش‌بنیان و فعالان حوزه هوش مصنوعی، الزامات قانونی و مالیاتی این بنگاه‌ها اهمیت ویژه‌ای یافته است. یکی از موارد مهم در این زمینه، رعایت مقررات ماده ۲۷۲ قانون مالیات‌های مستقیم و ضرورت ارائه صورت‌های مالی حسابرسی‌شده توسط شرکت‌های مشمول است.
با گسترش روزافزون فعالیت‌های فناورانه و نقش فزاینده شرکت‌های دانش‌بنیان و فعالان حوزه هوش مصنوعی در اقتصاد کشور، ضرورت توجه به الزامات قانونی و مالیاتی این دسته از بنگاه‌ها بیش از پیش اهمیت یافته است. در این میان، ارائه صورت‌های مالی حسابرسی‌شده به عنوان یکی از ابزار‌های کلیدی در راستای شفاف‌سازی و پاسخگویی مالی، به یکی از دغدغه‌های مهم شرکت‌های نوآور تبدیل شده است.
در این راستا حیدر ربیعی، استاد دانشگاه تهران و مشاور استراتژی‌های مالی، اقتصادی و سرمایه‌گذاری و عضو اصلی انجمن ملی هوش مصنوعی و اقتصاد دیجیتال ایران یادداشتی برای برنا به بررسی الزامات ارائه صورت‌های مالی حسابرسی‌شده و مشمولیت شرکت‌های دانش‌بنیان و فعال در حوزه هوش مصنوعی براساس آخرین مقررات مالیاتی کشور، نوشت.
ماده ۲۷۲ قانون مالیات‌های مستقیم و آیین‌نامه اجرایی آن، به عنوان یکی از مهمترین ابزار‌های ایجاد شفافیت و انضباط مالی در شرکت‌های بزرگ و فعالان اقتصادی، تکالیف مشخصی مبنی بر ارائه صورت‌های مالی حسابرسی‌شده برای گروه‌هایی از مؤدیان مالیاتی تعیین کرده‌اند. هدف از این مقررات، ارتقای شفافیت مالی، افزایش مسئولیت‌پذیری و ایجاد امکان نظارت مؤثر بر عملکرد مالیاتی بنگاه‌های اقتصادی است.
براساس ماده ۲۷۲ ق. م. م و آیین‌نامه اجرایی مربوط، هر ساله سازمان امور مالیاتی کشور با توجه به شاخص‌هایی، چون حجم درآمد عملیاتی سالیانه، میزان سرمایه ثبت‌شده، نوع فعالیت و وضعیت پذیرش در بورس یا فرابورس، گروه‌های مشمول را اعلام می‌دارد. این گروه‌ها موظف‌اند همراه اظهارنامه مالیاتی خود، صورت‌های مالی حسابرسی‌شده توسط حسابرسان معتمد را در موعد مقرر تسلیم کنند. عدم رعایت این الزام، بر اساس تبصره ماده ۲۷۲، مشمول جریمه‌ای معادل ۲۰ درصد مالیات قطعی همان سال خواهد شد.
درخصوص بخشودگی جرایم، ماده ۱۹۱ قانون مالیات‌های مستقیم تصریح می‌کند که در صورت وجود عذر موجه و ارائه اسناد و مدارک مستدل، امکان بخشودگی جرایم از سوی اداره امور مالیاتی ذی‌صلاح وجود خواهد داشت. به این ترتیب، برای شرکت‌هایی که بنا به دلایل موجه، موفق به ارائه صورت‌های مالی حسابرسی‌شده نشده‌اند، مسیر قانونی برای پیگیری و کاهش تبعات مالی در نظر گرفته شده است.
نکته قابل توجه و محل پرسش بسیاری از مؤدیان به ویژه شرکت‌های دانش‌بنیان و تولیدکننده سامانه‌ها و محصولات مبتنی بر هوش مصنوعی، آن است که آیا صرف دانش‌بنیان بودن یا فعالیت در حوزه نوآوری مالی و فنی، موجب معافیت از شمول ماده ۲۷۲ قانون مالیات‌های مستقیم خواهد بود یا خیر؟
بررسی قوانین و مقررات مرتبط شامل ماده ۲۷۲ و آیین‌نامه اجرایی آن، همچنین قوانین حمایتی خاص نظیر قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات، نشان می‌دهد تنها در صورتی که شرکت‌های دانش‌بنیان شامل مصادیق تعیین شده در فهرست سالانه سازمان امور مالیاتی باشند (بر اساس شاخص‌هایی مانند رقم درآمد یا سرمایه، عضویت در بازار سرمایه و یا قرار گرفتن در فهرست‌های رسمی سازمان امور مالیاتی)، ملزم به ارائه صورت‌های مالی حسابرسی‌شده هستند.
در واقع، دانش‌بنیان بودن به خودی خود از الزامات ماده ۲۷۲ نمی‌کاهد و معافیتی در این زمینه ایجاد نمی‌کند. برعکس، اگر یک شرکت دانش‌بنیان یا تولیدکننده هوش مصنوعی جزو شرکت‌های با درآمد یا سرمایه بالا و یا دارای شرایط خاص باشد - حتی با وجود بهره‌مندی از معافیت‌های مالیاتی استارتاپی یا دانش‌بنیان - مشمول الزامات مقرر در ماده ۲۷۲ و آیین‌نامه اجرایی آن خواهد شد.
از منظر اجرایی، مطابق ماده ۷ آیین‌نامه اجرایی ماده ۲۷۲، هر ساله اسامی و مشخصات این گروه‌ها و اشخاص مشمول، از طریق سایت سازمان امور مالیاتی و روزنامه‌های رسمی منتشر می‌شود و شرکت‌ها باید با مطالعه این فهرست سالانه، جایگاه خود را تعیین و تکالیف قانونی را به انجام برسانند. عدم اطلاع از انتشار فهرست یا عدم پیگیری از سوی مدیران و مسئولین مالی به عنوان عذر موجه برای معافیت از جریمه پذیرفته نخواهد شد.
در همین رابطه، برخی از معافیت‌ها یا حمایت‌های مالیاتی مندرج در قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان، صرفاً ناظر بر کاهش درآمد مشمول مالیات یا پرداخت مالیات بر درآمد است و تاثیری بر تکلیف ارائه صورت‌های مالی حسابرسی‌شده و مقررات اجرایی ماده ۲۷۲ نخواهد داشت.
در جمع‌بندی باید تأکید کرد که شرکت‌های دانش‌بنیان و شرکت‌های فعال در حوزه هوش مصنوعی، چنانچه بر اساس ویژگی‌های اعلام‌شده سالانه از سوی سازمان امور مالیاتی در گروه مشمولین ماده ۲۷۲ قرار گیرند، ملزم به ارائه صورت‌های مالی حسابرسی‌شده خواهند بود.
در صورت عدم انجام این تکلیف، جریمه ۲۰ درصد مالیات مقرر سالانه نافذ است و صرف دانش‌بنیان بودن یا فعالیت فناورانه موجب معافیت از این الزام نیست.
مسیر بررسی و پیگیری درخواست بخشودگی جرایم، طبق ماده ۱۹۱ قانون مالیات‌های مستقیم، برای شرکت‌هایی که دلایل موجه دارند، قابل پیگیری است.
اکیداً توصیه می‌شود مسئولین مالی شرکت‌ها، به ویژه شرکت‌های نوآور و دانش‌بنیان، هر ساله بخشنامه‌ها و اطلاعیه‌های سازمان امور مالیاتی را پیگیری و در صورت نیاز با مشاورین مالی و حسابرسان معتمد مشورت کنند تا با مخاطرات ناشی از جریمه‌ها و تضییع حقوق مالیاتی مواجه نشوند.
انتهای پیام/
برنا از داستان یک فعال فناور درباره تولد تا مسیر رشد محصولش گزارش می‌دهد:
نظر شما
پیشنهاد سردبیر
پرونده ویژه
