افزایش ۱۳۳ درصدی استعمال دخانیات بین دختران نوجوان

نشست خبری هفته ملی بدون دخانیات روز یکشنبه ۲۸ اردیبهشت با حضور محمدرضا مسجدی، دبیرکل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران، شریف ترکمن‌نژاد مشاور علمی، نادر عسگری مشاور فنی، حمیدرضا شاهسون دبیر اجرایی طرح پاد و خانم صدر مدیر واحد زنان جمعیت برگزار شد.

به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی خبرگزاری برنا، امسال شعار جهانی روز بدون دخانیات «پرده‌برداری و افشای تاکتیک‌های صنعت دخانیات برای جذاب‌ کردن محصولات نیکوتینی و شعار ملی آن «افشای ترفند‌های صنایع دخانی؛ برای نسلی عاری از دخانیات» تعیین شده است.

مسجدی در این نشست با بیان اینکه نزدیک به ۲۰ تا ۲۲ درصد مردان کشور دخانیات مصرف می‌کنند، اظهار کرد: در حالی که در کشور‌های منطقه همچون ترکیه، مصر و لبنان مصرف دخانیات در بین زنان بالاست، در ایران میزان استعمال زنان کمتر از ۵ درصد است که یک مزیت قابل توجه به حساب می‌آید. با این حال، دختران و بانوان به شدت در تیررس مافیای دخانیات قرار دارند و باید هوشیار باشیم.

وی ادامه داد: بیشترین دغدغه سلامت در خانواده‌ها بر دوش مادران است، در حالی که صنایع دخانی با تمام قدرت به دنبال سود هستند، ما به دنبال حفظ سلامت جامعه‌ایم. نمی‌شود به بهانه مسائل اقتصادی مثل ناترازی انرژی، از اهمیت سلامت غافل شد.

مسجدی با اشاره به آمار مرگ‌ومیر در کشور گفت: ۷۰ درصد مرگ‌ها ناشی از پنج بیماری عمده شامل بیماری‌های قلبی‌ـ‌عروقی، سرطان، بیماری‌های تنفسی، دیابت و اختلالات اعصاب است. سالانه حدود ۱۶۰ هزار مرگ ناشی از بیماری قلبی، ۱۲۵ هزار بر اثر سکته مغزی و ۸۰ هزار به دلیل سرطان در کشور رخ می‌دهد. اگر بتوانیم مصرف دخانیات را کاهش دهیم، آمار ابتلا به سرطان تا یک‌سوم قابل کاهش است.

وی افزود: در کشور قانونی داریم که مطابق بند ۳ آن، هرگونه تحریک و تبلیغ مصرف دخانیات ممنوع است. با وجود گذشت ۲۰ سال از تصویب این قانون، همچنان اجرا نمی‌شود. از سال ۱۳۸۵ تاکنون استعمال دخانیات در دختران ۱۳ تا ۱۵ ساله، ۱۳۳ درصد افزایش یافته است. این زنگ خطر جدی است.

مسجدی از ترفند‌های نوین صنعت دخانیات نیز پرده برداشت و گفت: مافیا امروز به سراغ تولید سیگار‌های نیکوتینی با بو و طعم جذاب‌تر برای نوجوانان رفته است. آنها تلاش می‌کنند با معرفی سیگار‌های الکترونیکی به‌عنوان محصولی بی‌ضرر، چهره‌ای جدید از مصرف دخانیات ارائه دهند؛ در حالی که این محصولات هم وابستگی‌آورند و هم عوارض متعدد دارند.

وی گفت: طبق آمار، در کشور بین ۷۰ تا ۷۵ میلیارد نخ سیگار مصرف می‌شود و هر پاکت حدود ۴۵ هزار تومان به فروش می‌رسد. اگر میانگین قیمت هر نخ را هزار تومان در نظر بگیریم، گردش مالی این صنعت نجومی است. در مقابل، صنایع سلامت مانند تولید اسپری‌های تنفسی با کمبود منابع مواجه‌اند و متأسفانه تنها محصولی که علیه ایران تحریم نشده، دخانیات است.

دبیرکل جمعیت مبارزه با دخانیات با بیان اینکه بیش از ۹۰ درصد صنعت جهانی دخانیات در اختیار آمریکایی‌هاست، تأکید کرد: در حالی که رهبری بار‌ها بر تولید محصولات استراتژیک تأکید کرده‌اند، بهترین زمین‌های کشاورزی استان‌هایی، چون گلستان و کردستان به کشت تنباکو اختصاص یافته است.

وی با اشاره به تأثیر رسانه‌ها و چهره‌های هنری و ورزشی در گرایش به دخانیات گفت: رسانه‌ها می‌توانند تا ۷۰ درصد در رفتار مصرف دخانیات تأثیر بگذارند. وقتی در سریال‌های شبکه خانگی و فضای مجازی سیگار کشیدن نمایش داده می‌شود، نوجوانان با تأثیرپذیری بالا به این رفتار روی می‌آورند.

مسجدی همچنین از اجرای «طرح چهل پاد» برای نسلی بدون دخانیات خبر داد و گفت: این طرح با همکاری آموزش‌وپرورش و معاونت پرورشی در ۴۰ شهرستان در حال اجراست. از این تعداد، آموزش‌وپرورش در ۳۲ شهرستان و جمعیت مبارزه با دخانیات در ۸ شهرستان آن را اجرا می‌کنند. شهر‌هایی مانند تاکستان، قم، قزوین، پاکدشت، اردبیل و سمنان پیشگام اجرای این طرح بوده‌اند. قرار است هر استان یک شهرستان را برای اجرای طرح معرفی کند.

وی افزود: در قالب طرح «نفس پاک»، آموزش مفاهیم مرتبط با دخانیات از طریق نمایش و تئاتر به کودکان و نوجوانان ارائه می‌شود تا آینده‌ای سالم‌تر برای نسل‌های آینده رقم بخورد.

مسجدی در پایان اظهار کرد: در حال مذاکره با وزارت ورزش و جوانان هستیم تا با استفاده از مالیات دخانیات، امکان استفاده رایگان از ورزشگاه‌ها برای جوانان فراهم شود و انرژی آنان به شکل مثبت تخلیه شود.

در ادامه این نشست شریف ترکمن‌نژاد، مشاور علمی جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران با اشاره به شعار جهانی امسال یعنی «پرده‌برداری از ترفند‌های صنایع دخانی»، به تشریح هفت روش کلیدی شرکت‌های دخانی برای جذب مشتری، به‌ویژه نوجوانان، جوانان و بانوان پرداخت و گفت: شرکت‌های دخانی، با هدف تبدیل نوجوانان به مشتریان مادام‌العمر و افزایش سهم بازار در میان بانوان که نیمی از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند، از روش‌های پیچیده و فریبنده‌ای بهره می‌برند.

وی افزود: این شرکت‌ها با استفاده از تبلیغات آشکار مانند تابلو‌های نئون فروشگاه‌ها، تبلیغات پنهان در فضای مجازی، استفاده از اینفلوئنسرها، حمایت از مسابقات ورزشی و فعالیت در اپلیکیشن‌های رایگان، تلاش می‌کنند محصولات خود را در ذهن نوجوانان نهادینه کنند.

وی با تأکید بر تأثیر بازاریابی دیجیتال گفت: شرکت‌های دخانی در قالب اخبار، محتوای سرگرم‌کننده و حتی آموزش، تبلیغات خود را به کودکان و نوجوانان می‌رسانند.

ترکمن‌نژاد با اشاره به فعالیت گروه‌های جلودار فرهنگی که با حمایت شرکت‌های دخانی فعالیت می‌کنند، گفت: این گروه‌ها در ظاهر مدافع حقوق مصرف‌کنندگان‌اند، اما در عمل، علیه افزایش مالیات یا محدودیت‌های قانونی دخانیات فعالیت می‌کنند.

ترکمن نژاد با اشاره به محصولات جدیدی مانند ویپ،‌ای-سیگار و کیسه‌های نیکوتینی گفت: این محصولات با شعار‌هایی مانند 'کاهش آسیب' وارد بازار شده‌اند، در حالی که همچنان نیکوتین دارند و اعتیادآورند. شرکت‌ها سعی می‌کنند این محصولات را به عنوان فناوری نوین و کم‌خطر جا بزنند.

مشاور علمی جمعیت افزود: شرکت‌های دخانی با حمایت مالی از پژوهشگران و نشریات علمی تلاش می‌کنند نتایج تحقیقات را به نفع خود تغییر دهند یا در مخاطبان تردید ایجاد کنند. در یکی از پژوهش‌ها، یک شرکت دخانی ۴۵ میلیون دلار برای تحقیقات ظاهراً علمی هزینه کرده بود.

وی افزود: در بسیاری از کشورها، شرکت‌های دخانی با لابی‌گری و فشار، تصویب قوانین محدودکننده یا افزایش مالیات بر دخانیات را به تعویق می‌اندازند. در برخی موارد، حتی موفق به تصویب قوانینی به نفع خود شده‌اند.

ترکمن‌نژاد تأکید کرد: براساس مصوبات سازمان جهانی بهداشت، بسته‌بندی سیگار باید ساده و فاقد جلوه‌های فریبنده باشد و حداقل ۵۰ درصد فضای آن به هشدار‌های سلامتی اختصاص یابد. اما شرکت‌های دخانی با این قانون مخالفت می‌کنند و به دنبال طراحی‌های جذاب برای فریب مصرف‌کننده‌اند.

وی گفت: یکی از ترفند‌های قدیمی، اما مؤثر، جا انداختن این باور است که نباید با دخانیات مثل مواد مخدر رفتار کرد. به‌ویژه در فضای مجازی، مصرف دخانیات عادی‌سازی می‌شود و نوجوانان در معرض پذیرش اجتماعی آن قرار می‌گیرند.

ترکمن‌نژاد خاطرنشان کرد: افشای این ترفند‌ها می‌تواند آگاهی عمومی را افزایش دهد و به پیشگیری از فریب‌خوردگی جوانان در برابر صنایع مرگ‌آور دخانی کمک کند.

سن گرایش نوجوانان به دخانیات

در ادامه این نشست نادر عسگری مشاور فنی جمعیت بیان بیان اینکه خانواده سالم داشته باشید بیان کرد: در سن ۱۵ تا ۱۷ سالگی نوجوانان به دخانیات گرایش پیدا می‌کنند و باید کاری کنیم که نوجوانان در این سنین توانمند در خصوص نه گفتن داشته باشند.

عسگری گفت: یک برنامه ۱۰ساله با عنوان ۱۴، ۱۴ایجاد کردیم تا بتوانیم با همکاری دستگاه‌ها از جمله شهرداری‌ها و آموزش و پرورش به نسلی بدون دخانیات دست پیدا کنیم.

پیشگیری از استعمال دخانیات در مدارس و محله های پرخطر

حمیدرضا شاهسون، دبیر اجرایی طرح چهل پاد، در نشست خبری هفته ملی بدون دخانیات از آغاز اجرای این طرح با هدف پیشگیری از استعمال دخانیات در مدارس و محله‌های پرخطر خبر داد.

به گفته شاهسون، این طرح با محوریت وزارت آموزش و پرورش و با همکاری جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات، در ۴۰ منطقه آسیب‌دیده کشور به اجرا درمی‌آید. 

۳۲ منطقه از سوی آموزش و پرورش و ۸ منطقه دیگر توسط این جمعیت شناسایی و پیش‌بینی شده است اقدام ملی در چارچوب طرح ملی نماد و با نظارت دفتر آموزش‌های علوم تربیتی وزارت آموزش و پرورش به سرپرستی سرکار خانم ابراهیمی اجرا می‌شود. 

شاهسون هدف اصلی این طرح را آگاهی‌سازی نسبت به مضرات دخانیات و پرورش سفیران پیشگیری از استعمال دخانیات در مدارس عنوان کرد و افزود: این سفیران پس از دریافت آموزش‌های لازم و صدور کارت فعالیت، مأموریت دارند تا فعالیت خود را در سطح محله و سپس شهر ادامه دهند که در گام نخست، تا مهرماه ۱۴۰۴، ۴۰ هزار نفر شامل دانش‌آموزان، اولیا و مربیان در این مناطق آموزش خواهند دید.

وی با تأکید بر اینکه اجرای این طرح تنها بر دوش آموزش و پرورش نیست، از مشارکت فعال وزارت بهداشت، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت ورزش و جوانان، وزارت کشور، شهرداری‌ها و پشتیبانی حقوقی دادستانی کل کشور در اجرای طرح خبر داد.

وی افزود: قانون جامع کنترل دخانیات که از سال ۱۳۸۵ تاکنون بلاتکلیف مانده، باید با پیگیری نمایندگان شهرستان‌ها اجرایی شود. طرح چهل پاد یک پروژه بلندمدت و ۱۰ ساله است که در برابر مافیای داخلی و بین‌المللی دخانیات ایستادگی می‌کند؛ مافیایی که نوجوانان و زنان کشور را هدف گرفته است. +

دبیر اجرایی طرح پاد با اشاره به سابقه ۴۰ ساله جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات در این حوزه، از آمادگی کامل این نهاد مردم‌نهاد برای همکاری با دستگاه‌های اجرایی خبر داد و گفت: این جمعیت دارای مرکز پژوهشی و اجرایی است و می‌تواند در آموزش همه عوامل مؤثر بر کنترل دخانیات نقش‌آفرینی کند.

شاهسون تصریح کرد: جایگزین‌های فرهنگی و ورزشی مناسب برای نوجوانان و جوانان باید توسط وزارت فرهنگ و ارشاد و وزارت ورزش فراهم شود. اگر کسی سفیر پیشگیری شد، باید شرایط مناسبی برای ادامه فعالیتش در جامعه مهیا شود؛ بلیت سینما، استخر، کلاس‌های فرهنگی و ورزشی می‌تواند بخشی از این مشوق‌ها باشد. 

به گفته وی، این طرح با هدف هم‌افزایی میان دستگاه‌ها و جذب بودجه‌های سرگردان تدوین شده و تلاش دارد با هزینه‌ای بسیار کمتر از هزینه‌های درمان بیماری‌های ناشی از دخانیات، به نتایج ملموس اجتماعی دست یابد. 

دبیر اجرایی طرح چهل پاد در پایان تأکید کرد: اگر همتی ملی پشت این طرح قرار گیرد، هیچ اداره‌ای نباید محل مصرف دخانیات باشد. این طرح می‌تواند به یک کمپین ملی با بیش از ۱۰۰ هزار عضو فعال در دو سال آینده تبدیل شود، به شرطی که بودجه‌های موجود به‌درستی هدایت شوند.

مرگ سالانه 70 هزار نفر بخاطر مصرف ترکیبی انواع دخانیات

در ادامه این نشست، زهرا صدر، مدیر واحد زنان جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات، درباره طرح خانه بدون دخانیات گفت: سالانه حدود ۷۰ هزار نفر در ایران جان خود را بر اثر مصرف ترکیبی انواع دخانیات از دست می‌دهند؛ این یعنی هر چهار ثانیه یک نفر به دلیل مصرف دخانیات جان می‌بازد.

وی با تأکید بر نقش زنان در سلامت خانواده افزود: بانوان به‌عنوان مدیران خانواده و الگوی رفتاری نوجوانان و جوانان، می‌توانند نقش مؤثری در پیشگیری از مصرف دخانیات در خانه ایفا کنند. وقتی رفتار والدین با گفتار هم‌راستا باشد، تأثیرگذاری بیشتری بر فرزندان خواهد داشت. اگر اعضای خانواده دخانیات مصرف می‌کنند، لازم است ترک کنند تا خانه به محیطی سالم برای همه تبدیل شود.

صدر با اشاره به تأثیر منفی سیگار دست دوم و سوم بر سلامت سایر اعضای خانواده ادامه داد: حتی اگر دخانیات در حضور دیگران مصرف نشود، باز هم آثار زیانبار آن باقی می‌ماند؛ از جمله افزایش احتمال آتش‌سوزی در منزل، آسیب به سلامت مادران باردار و کودکان، و افزایش هزینه‌های درمانی ناشی از بیماری‌های مرتبط.

وی نسبت به رشد نگران‌کننده مصرف دخانیات در دختران نوجوان هشدار داد و گفت: از سال ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۰، میزان مصرف سیگار در میان دختران نوجوان ۱۳۳ درصد افزایش یافته و این در حالی است که این رقم در زنان ۹۰ درصد و در مردان ۳۴ درصد بوده است. همچنین مصرف روزانه سیگار به طور کلی حدود ۱۹۰ درصد رشد داشته است.

وی در پایان تأکید کرد: ما باید آگاه باشیم که بسیاری از باور‌های غلط مانند ایجاد تمرکز یا کاهش استرس با مصرف سیگار، نه‌تنها نادرست است بلکه با مصرف طولانی‌مدت، بدن وابسته‌تر می‌شود و تأثیرات منفی روانی و جسمی شدت می‌گیرد. خانه باید محیطی ایمن، سالم و عاری از دخانیات باشد و این امر تنها با همراهی و تصمیم آگاهانه مادران و پدران ممکن است.

انتهای پیام /