مشارکت ۵ درصدی بانوان در اهدای خون/ حضور پررنگ نسل Z برای اهدای خون در حادثه بندرشهید رجایی

نشست خبری به مناسبت روز جهانی اهداکنندگان خون، پیش از ظهر امروز (دوشنبه ۱۹ خردادماه) با حضور مصطفی جمالی، مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران برگزار شد.

به گزارش خبرنگار اجتماعی برنا، جمالی در ابتدای این نشست با اشاره به فلسفه این روز جهانی گفت: ۴ ژوئن از سوی سازمان جهانی بهداشت به عنوان روز جهانی اهداکنندگان خون نام‌گذاری شده و هر ساله به منظور تجلیل از اهداکنندگان در سراسر دنیا، برنامه‌هایی برگزار می‌شود. ایران به عنوان کشور مرجع سازمان بهداشت جهانی در منطقه شرق مدیترانه، همواره تحت نظارت دقیق این نهاد بین‌المللی قرار دارد و باید در تراز این جایگاه، برنامه‌ریزی و اقدام کنیم.

جمالی درباره وضعیت اهدای خون در دو ماه ابتدایی سال جاری گفت: در فروردین و اردیبهشت امسال، ۴۵۶ هزار و ۹۲۰ واحد خون‌گیری انجام شده است. این میزان نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۴.۲ درصد رشد داشته است. همچنین میزان مشارکت بانوان پس از سال‌ها به بالای ۵ درصد رسیده و اکنون ۵.۶۴ درصد کل اهداکنندگان را بانوان تشکیل می‌دهند که رشد ۱.۲۷ درصدی را نشان می‌دهد.

وی افزود: در حال حاضر ذخایر خون در کشور به‌طور میانگین برای ۱۰.۵۹ روز کفایت می‌کند و در استان تهران این عدد به ۱۶.۸ روز رسیده که شرایط بسیار مطلوبی به شمار می‌رود.

مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران در ادامه به نقش مردم در بحران‌ها اشاره کرد و گفت: «حادثه غم‌انگیز بندرعباس هرچند تلخ بود، اما جلوه‌ای باشکوه از مسئولیت‌پذیری مردم را به نمایش گذاشت. در روز‌های پس از حادثه، میزان خون‌گیری در این شهر از میانگین ۲۵۰ واحد به ۹۰۰ واحد در روز رسید. نکته برجسته، حضور پررنگ نسل جوان، به‌ویژه دختران و پسران نسل Z بود؛ بسیاری از آنها ساعت‌ها در صف ماندند تا خون اهدا کنند، حتی با وجود اینکه برخی به دلایل پزشکی واجد شرایط نبودند.»

وی افزود: من این اتفاق را نمونه‌ای ارزشمند می‌دانم که باید مورد توجه مسئولان رده‌بالای کشور نیز قرار گیرد. نسل Z سرمایه بزرگ اجتماعی ایران است و باید بتوانیم با آنها ارتباط مؤثر برقرار کنیم. سازمان ما نیز باید در این زمینه به‌روزتر عمل کند و حضور فعال‌تری در فضای مجازی داشته باشد.

جمالی  با اشاره به وضعیت پالایشگاه‌های خون در کشور اظهار کرد: پالایشگاه شرکت پالایش و پژوهش خون که سال ۹۲ به بخش خصوصی واگذار شده بود، متأسفانه طی ۱۰ سال گذشته غیرفعال مانده و حتی آسیب دیده بود. با حکم دادگاه، این پالایشگاه دوباره به دولت بازگردانده شد و پس از یک دوره درگیری‌های حقوقی، سه چهار ماهی است که در اختیار حاکمیت قرار گرفته است.

وی ادامه داد: احیای این پالایشگاه و بازگرداندن آن به چرخه تولید، حدود یک تا دو سال زمان می‌برد. در حال حاضر دو پالایشگاه دیگر در کشور وجود دارد که ظرفیت اسمی آنها ۳۰۰ هزار لیتر است؛ اما هنوز به ظرفیت کامل نرسیده‌اند و تنها موفق به تولید داروی IVIG شده‌اند. این در حالی است که باید بتوانند دارو‌های متنوع‌تری از پلاسما تولید کنند.

جمالی افزود: سازمان انتقال خون در حال حاضر پلاسمای جدا شده را به خارج از کشور می‌فرستد. اما در دو سه سال اخیر، تنها ۲۰۰ هزار واحد پلاسما برای تبدیل ارسال شده که در مقایسه با نیاز کشور، ناکافی است. حیف است پلاسمایی که مردم با ایثار اهدا می‌کنند، بلااستفاده بماند.

مدیرعامل سازمان انتقال خون تأکید کرد: سال گذشته میزان عملیات جداسازی پلاسما در کشور از ۱۷۰ هزار به ۳۵۰ هزار مورد افزایش یافته که تقریباً دو برابر شده است. این ظرفیت باید افزایش یابد تا بتوانیم نیاز‌های دارویی کشور را از داخل تأمین کنیم.

جمالی تأکید کرد: طبق آخرین اعلام رسمی، حدود ۲۶ هزار نفر در سراسر کشور در مراکز خصوصی پلاسما اهدا می‌کنند. این عدد بسیار اندک و عمدتاً مربوط به قشر ضعیف جامعه است. آیا صحیح است که نیاز دارویی کشور را بر دوش فقرا بگذاریم؟ این یک استثمار مدرن است. ما نباید به جای فرهنگ‌سازی و مشارکت عمومی، بار تأمین دارو‌های حیاتی را بر دوش قشر آسیب‌پذیر بیندازیم.

وی افزود: بر اساس آمار رسمی، بیشترین میزان تولید پلاسما در کشور ۱.۵ میلیون لیتر در سال بوده است. در حال حاضر پیش‌بینی شده مراکز خصوصی ۳۰ هزار لیتر تولید کنند. ما در سازمان انتقال خون موفق شده‌ایم میزان پلاسما را به ۳۵۰ هزار لیتر برسانیم. اما نیاز واقعی کشور به گفته کارشناسان حدود ۴۵۰ هزار لیتر در سال است.

جمالی با تأکید بر ظرفیت عظیم اجتماعی مردم ایران برای اهدای داوطلبانه، گفت: اگر فقط ۲۰۰ هزار نفر از مردم، سالی ۴ بار پلاسما اهدا کنند، کل نیاز دارویی کشور رفع خواهد شد. آیا ما ۲۰۰ هزار داوطلب نداریم؟ داریم. مشکل ناتوانی ما در فرهنگ‌سازی و ارتباط درست با مردم است.

مدیر عامل سازمان انتقال خون تأکید کرد: حادثه بندرعباس نشان داد که مردم ما، مردمی پای کار هستند. اگر درست اطلاع‌رسانی کنیم، اگر مردم اهمیت موضوع را بفهمند، با جان و دل همراهی می‌کنند؛ بنابراین دعوا بر سر اینکه چه نهادی مجوز بدهد یا نظارت کند، انحراف از مسئله اصلی است. مسئله اصلی ما، ساختن اعتماد عمومی و فعال‌سازی ظرفیت عظیم انسانی جامعه برای اهدای داوطلبانه پلاسماست.

وی در باره پیشرفت‌های فنی در غربالگری و تأمین سلامت خون اذعان کرد: در حوزه سلامت خون نیز طی سال‌های اخیر پیشرفت‌های چشمگیری داشته‌ایم. تا یکی دو سال پیش، آرزوی ما راه‌اندازی سیستم تشخیص مولکولی یا تست NAT بود که اکنون محقق شده است. این آزمایش‌ها می‌توانند ویروس‌هایی مانند HIV یا هپاتیت را حتی در فاصله کمتر از ۱۰ روز پس از ورود به بدن، شناسایی کنند. در سال گذشته، در بیش از دو میلیون اهداکننده، این آزمایش انجام شد که منجر به شناسایی ۵ مورد HIV و بیش از ۲۵۰ مورد ابتلا به سایر بیماری‌ها شد؛ در حالی‌که بدون این تست‌ها ممکن بود فرآورده‌های خون این افراد به چند نفر تزریق شود و باعث انتقال بیماری شود.

مدیر. عمل سازمان انتقال خون افزود: در زمینه استفاده از آمبولانس‌های مجهز به سامانه تزریق خون نیز مذاکراتی با سازمان اورژانس انجام شده و منتظر دریافت مجوز سازمان غذا و دارو برای استفاده از دستگاه‌های تشخیص قند خون در این پروژه هستیم. در صورت تأیید، سازمان انتقال خون آمادگی خرید و تجهیز این سیستم‌ها را دارد. اگرچه تنها تعداد محدودی از کشور‌های پیشرفته چنین زیرساختی دارند، اما با توجه به توان علمی و سطح سلامت بالای سیستم انتقال خون کشور، اجرای این طرح در ایران کاملاً قابل تحقق است.

وی افزود: لازم به یادآوری است که پزشکان انتقال خون نقش کلیدی در تأمین سلامت خون دارند. از میان بیش از ۲ میلیون و ۸۳۰ هزار مراجعه‌کننده برای اهدای خون در سال گذشته، حدود ۳۶۰ هزار نفر به‌دلیل مسائل پزشکی، توسط پزشک واجد شرایط تشخیص داده نشدند. این غربالگری اولیه باعث می‌شود تنها خون‌های سالم وارد چرخه شوند.

وی ادامه داد: غربالگری آنتی بادی مربوط به افرادی است که پادتن زیادی درخون دارد؛ که این آزمایش طی یک سال آینده برای همه افراد انجام می‌شود. طرح بافی کد هم به روش‌های مختلف در تهران و قزوین اجرا شد که موفقیت آمیز بود.

مدیر عامل سازمان انتقال خون در باره بانک اچ‌ای‌ال گفت: مجلس در بودجه امسال برای بانک اچ آی ال و آزمایش ند اعتباری در نظر گرفته است و ظرفیتی در انجام آزمایش اچ آی ال ۱۰۰ هزار داریم تا بتوانیم از انتقال خون اشتباه به کودکان جلوگیری کنیم. دو ماه اول بهار و در ماه محرم که مراجعه زیاد است، اما در فصل زمستان مراجعه کاهش پیدا می‌کند که در این راستا نوبت دهی اینترنتی را راه اندازی کردیم، همچنین بیش از ۲۰۰ مرکز در کشور داریم. در حوزه نیروی انسانی هم دچار کمبود‌هایی هستیم که سازمان اداری استخدامی، جذب هزار نفر را وعده داده است. اگر مشارکت مردم را از ۲ درصد به ۳ درصد برسانیم نیاز ما کاملا رفع می‌شود.

در حال تکمیل