تأثیر جنگ ۱۲ روزه بر امید و انسجام اجتماعی/ پیروزیای که دلهای نسل زد را هم فتح کرد!
گروه اجتماعی برنا «رضا نیکنام» این رویداد که با واکنش یکپارچه و حمایت گسترده نسل جوان ایران - فارغ از ظواهری مانند سبک پوشش یا میزان حجاب - همراه بود، به گفته تحلیلگران اجتماعی، «نقشه جدیدی از انسجام ملی» را ترسیم کرده است. پس از پیروزی آذرخشی ایران در نبرد ۱۲ روزه، موجی از امید زنده و غرور ملی نسل جوان کشور را درنوردید. جوانان با هر سبک و سلیقه، پشت به پشت یکدیگر، نقشی تاریخی در این اتحاد ملی ایفا کردند. این گزارش، روایت تنفس تازهٔ ایرانِ جوان است و با رویکردی تحلیلی و با استناد به مبانی روانشناسی اجتماعی، جامعهشناسی و مطالعات، به بررسی ابعاد مختلف این رویداد با تمرکز ویژه بر دیدگاه شهروندان به ویژه جوانان و نسل زد (نسل دهه ۱۳۸۰ به بعد) میپردازد.
اتحاد مقدس؛ وحدت بیمرز
رضا، ۲۴ ساله (مهندس رباتیک، تبریز) از این رویداد ملی به عنوان پیروزی آذرخشی و پایان افسانه شکستناپذیری دشمن یاد میکند و میافزاید: ۱۲ روز کافی بود تا دنیا ببیند ابرقدرتسازی توهم نیست، دستیافتنیست.»
ترانه، ۲۲ ساله (والیبالیست، تهران) با حس غرور از ایران حرف میزند: همه سرباز ایرانیم در میدان دفاع از میهن، این را تاریخ ثبت خواهد کرد!
امیرحسین، ۲۴ ساله (دانشجوی نانو، کرج) در این باره بیان میکند: دیروز رزمندگان دفاع کردند، امروز ما با علم و فناوری از این اقتدار پاسداری میکنیم. دشمن بداند که این پیروزی، سکوی پرتاب ماست.»
فاطمه، ۲۵ ساله (دانشجوی انرژیهای پاک) ابراز میکند: «ما میتوانیم ایران عزیز را به قله برسانیم و دشمنان کشور را به زانو در آوریم.»
آرمان، ۲۵ ساله (دانشجوی هوافضا، تهران) عنوان میکند: «دیگر هراسی در چشم دشمن دیدیم... این پیروزی، سنگ بنای ایرانِ شکستناپذیر است.»
تارا، ۱۸ ساله (کاربر نسل زد) میگوید: «برای اولین بار احساس کردم بخشی از یک پیروزی بزرگ هستم. حسی که تاکنون تجربه نکرده بودم و از آن خیلی لذت بردم.»
علی، ۷۰ ساله (جانباز بازنشسته) تعریف میکند: «تا پیش از این دخترم که همیشه منتقد من در دوران جنگ تحمیلی ایران و رژیم بعثی عراق بود، میگوید حالا حس میکنم آن زمان چه احساسی داشتید و به شما افتخار میکنم.»
غلامرضا،۲۲ ساله (دانشجوی مدیریت، شهرقدس) میگوید: «اگر توانستیم در ۱۲ روز دشمن را به زانو درآوریم، پس میتوانیم مشکلات اقتصادی را هم حل کنیم، فقط به جوانان میدان بیشتری بدهید.»
یاسمین، ۲۳ ساله (طراح مد، تهران) با صراحت اعلام میکند: «من با حجاب، دوستم بیحجاب؛ ولی دستهایمان زیر پرچم ایران یکی شد. اینجا ایران است، نه هیچ چیز دیگر. این پیروزی، سوخت موشکِ آرزوهای ماست. حالا میدانیم ایرانِ قوی را خودمان خواهیم ساخت.»
برخلاف پیشبینیهای بدبینانه برخیها، نسل زد نشان داد برخلاف تصور «شکننده» بودن، از ظرفیت بالایی برای مواجهه با بحران برخوردار است.
تقویت امید در جامعه
علی امینی، روانشناس بالینی میگوید: «از دیدگاه روانشناسی، پیروزی در مواجهه با تهدیدات خارجی، «امید» را به عنوان یک سازه چندبعدی شناختی تقویت میکند که شامل مؤلفههای هدفگذاری، انگیزش و مسیریابی است. این رویداد با ایجاد حس کنترل بر سرنوشت جمعی، اضطرابهای ناشی از تهدیدات خارجی را کاهش داده و به مردم این باور را داده که میتوانند بر چالشهای آینده نیز غلبه کنند.
وی تصریح میکند: مطالعات نشان میدهد که تجربیات موفقیت آمیز جمعی، سیستم پاداش مغز را فعال کرده و سطح سروتونین و دوپامین را افزایش میدهد.
تقویت تجربه تاب آوری ملی
بهنام عباسی، تحلیلگر مسائل اجتماعی میگوید: «بر اساس نظریه رشد پس از سانحه یا حادثه (PTG)، مواجهه موفقیتآمیز با چالشهای بزرگ میتواند به رشد شخصیت فردی و جمعی منجر شود. جنگ ۱۲ روزه و پیروزی در آن، به مردم نشان داد که میتوانند در مواجهه با بحرانها، تواناییهای پنهان خود را آشکار کنند. این تجربه، تابآوری ملی را تقویت کرده و الگویی برای مواجهه با سایر چالشهای اجتماعی و اقتصادی ارائه میدهد.»
عیسی بیگدلی، روانشناس اجتماعی عنوان میکند: «از منظر معنادرمانی فرانکل، انسانها در جستجوی معنا هستند و تجربه مشترک دفاع از وطن و پیروزی در آن، معنایی عمیق به زندگی جمعی میبخشد. این رویداد با ایجاد حس تعلق به یک کل بزرگتر، هویت ملی را تقویت کرده و به زندگی افراد جهت و معنا میبخشد. همانطور که در روانشناسی اجتماعنگر اشاره شده، هماهنگی بین افراد و محیط اجتماعی آنها زمانی به حداکثر میرسد که افراد حس کنند بخشی از یک داستان و رویداد بزرگتر هستند.»
کاهش گسلهای اجتماعی و ...
منصورعبادی جامعه شناس عقیده دارد: «پیروزی مشترک ملت ایران در جنگ ۱۲ روزه، سرمایه اجتماعی را از طریق تقویت اعتماد بین مردم و نهادها افزایش داده، چنانکه دورکیم گفته آیینها و تجربیات جمعی موفقیت آمیز مانند یک «چسب اجتماعی» عمل کرده و افراد جامعه را به هم پیوند میدهد.»
وی با بیان اینکه این تجربه مشترک پیروزی، شبکههای اجتماعی را تقویت کرده و حتی همکاریهای مدنی آینده را نیز تسهیل میکند و باعث کاهش گسلهای اجتماعی و افزایش یکپارچگی ملی میشود، میافزاید: «در شرایط عادی، تفاوتهای قومی، مذهبی و طبقاتی ممکن است باعث ایجاد شکافهای اجتماعی شود، اما تهدیدات خارجی و پیروزی مشترک یک ملت در برابر آنها، این تفاوتها را تحت الشعاع قرار داده و حس وحدت ملی را بیشتر تقویت میکند. کارشناسان بر این باورند که در شرایط چالشبرانگیز، مردم تمایل بیشتری به فراتر رفتن از تفاوتهای فردی و تمرکز بر اشتراکات ملی دارند.»
خنثی سازی عملیات روانی دشمن
نادر ذوالقدر، دانش آموخته رشته اقتصاد و تحلیلگر مسائل اقتصادی اظهار میکند: یکی از اهداف جنگ روانی دشمن، ایجاد نااطمینانی اقتصادی و تضعیف روحیه سرمایه گذاری و تولید است. اما پیروزی نظامی ایران، این عملیات روانی را خنثی کرده و با تقویت اعتماد به نفس ملی، زمینه را برای ثبات اقتصادی فراهم میکند. فراموش نکنیم اقتصاد بر پایه اعتماد بنا شده و سرمایهگذاران نسبت به آینده محیط سیاسی و امنیتی حساس هستند.
بازتعریفی از هویت ملی
محمد تالاده، کارشناس علوم اجتماعی درباره وقایع اخیر میگوید: پیروزی نظامی ایران در جنگ ۱۲ روزه و تجاوزگری دشمن، هویت ملی را بازتعریف کرده و به آن بعدی جدیدی از غرور ملی و اعتماد به نفس بخشیده است. در واقع این پدیده با ایجاد حس تعلق به یک جمع بزرگتر، نیاز روانشناختی اساسی انسان به تعلقپذیری را ارضا میکند.»
بررسی میدانی واکنشهای نسلی به پیروزی مقتدرانه ایران عزیزمان در مقابل رژیم منحوس اسرائیل، برخلاف تصورات رایج درباره بیگانگی نسل زد با مفاهیم ملی، شواهد میدانی نشان میدهد این نسل با شور ویژهای به میدان آمده است. مثل راهاندازی پویش داوطلبانه «هر ایرانی یک مشاور» برای حمایت روانی از آسیب دیدگان جنگ و یا تشکیل گروههای خودجوش جهادی «ساختن ایران قوی» در اکثر شهرها.
نظرسنجیهای غیررسمی نیز در شبکههای اجتماعی نیز نشان میدهد که بیش از ۷۰ در صد از جوانان ۱۸-۲۵ سال احساس غرور ملی بیشتری پس از پیروزی گزارش کردهاند. اینها معتقدند این رویداد ملی باعث شده ایران را «قویتر از آنچه تصور میکردند» ببینند.
کارشناسان عقیده دارند برای تداوم آثار مثبت این پیروزی، لازم است این رویداد به بخشی از روایت ملی تبدیل شود که نسلهای آینده نیز بتوانند از آن الهام بگیرند. این کار را میتوان از طریق برنامههای آموزشی، تولید محتوای فرهنگی و برگزاری آیینهای یادبود انجام داد. برنامههایی که مشارکت مدنی و همکاریهای جمعی را پس از این پیروزی ترویج میکنند، میتوانند سرمایه اجتماعی ایجاد شده را حفظ و تقویت کنند.
کلام آخر
پیروزی مقتدرانه در جنگ ۱۲ روزه، فرصتی بی بدیل برای تقویت امید، تابآوری و انسجام اجتماعی فراهم کرده است. این رویداد از منظر روانشناختی، نیازهای اساسی انسان به معنا، تعلق و کنترل را ارضا کرده و از منظر جامعه شناختی، سرمایه اجتماعی و اعتماد جمعی را افزایش داده است. با مدیریت هوشمندانه این دستاوردها و تبدیل آنها به برنامههای ملموس اجتماعی و اقتصادی، میتوان این پیروزی را به نقطۀ عطفی در تقویت روانیه ملی و پیشرفت همه جانبه کشور تبدیل کرد.
انتهای پیام /
