وقتی ترامپ هوش مصنوعی را به سلاح سیاسی تبدیل میکند
فاطمه مرادخانی: با انتشار رسمی «طرح اقدام هوش مصنوعی» توسط دولت ترامپ در ۲۳ ژوئیه ۲۰۲۵، چشمانداز سیاستگذاری در حوزه هوش مصنوعی در ایالات متحده وارد مرحلهای تازه و جنجالی شده است. طرحی که در ظاهر با وعدههایی همچون «حقیقتجویی» و «بیطرفی ایدئولوژیک» برای سیستمهای هوش مصنوعی معرفی شده، اما در باطن با چالشهای حقوقی، سیاسی و فنی بسیاری مواجه است و حتی حمایتکنندگان اصلی فناوری از جمله شرکت اپن ایآی، گوگل و آنتروپیک را نیز در موقعیتی مبهم و ناامن قرار داد.
مرز باریک میان تنظیمگری و کنترل سیاسی
در قلب این برنامه، تلاش آشکار دولت ترامپ برای تمرکز قدرت در سطح فدرال و حذف اختیارات ایالتها در حوزه مقرراتگذاری هوش مصنوعی دیده میشود. در نسخه اولیه لایحه مالیاتی جدید، بندی گنجانده شده بود که برای ۱۰ سال، هرگونه قانونگذاری ایالتی در زمینه هوش مصنوعی را ممنوع میکرد. با وجود حذف این بند توسط سنا با رأی قاطع ۹۹ به ۱، ترامپ همچنان تلاش دارد از مسیرهای غیرمستقیم، این هدف را محقق کند.
به موجب این طرح، تنها ایالتهایی که فاقد مقررات «سنگین» در حوزه هوش مصنوعی باشند، از بودجههای مرتبط با هوش مصنوعی بهرهمند خواهند شد. اما مفهوم «بودجه مرتبط با هوش مصنوعی» بهقدری مبهم است که به گفته کارشناسان، هر نوع بودجه اختیاری از تأمین مالی پهنباند گرفته تا حمایت از مدارس و زیرساختها ممکن است مشمول این تعریف شود.
گریس گدی، تحلیلگر سیاستگذار در این خصوص هشدار داد این ابهام عامدانه طراحی شده و ایالتها را در موقعیت پیچیدهای قرار میدهد.
آیا FCC تنظیمگر هوش مصنوعی خواهد شد؟
بخش نگرانکنندهتر طرح جایی است که رئیسجمهور خواهان دخالت کمیسیون ارتباطات فدرال (FCC) در زمینه هوش مصنوعی میشود. بر اساس متن طرح، کمیسیون ارتباطات فدرال باید بررسی کند که آیا مقررات ایالتی مانعی برای اجرای وظایف این نهاد ذیل قانون ارتباطات سال ۱۹۳۴ ایجاد میکنند یا خیر. این در حالی است که کمیسیون ارتباطات فدرال تاکنون هیچ سابقهای در حوزه مقرراتگذاری بر الگوریتمها وبسایتها یا شبکههای اجتماعی نداشته و اساساً در حوزه حریم خصوصی نیز مرجع محسوب نمیشود.
کودی ونسک، مشاور ارشد سیاستگذاری در اتحادیه آزادیهای مدنی آمریکا (ACLU)، میگوید: ایده اینکه کمیسیون ارتباطات فدرال اختیار نظارت بر هوش مصنوعی را داشته باشد، چیزی جز تحریف قانون ارتباطات نیست. این نهاد، تنظیمگر کامل فناوری نیست و چنین اختیاری برایش تعریف نشده است.
یکی از فرمانهای اجرایی جدید ترامپ که در راستای این برنامه امضا شده، تحت عنوان «ممانعت از هوش مصنوعی بیدار در دولت فدرال»، نهادهای دولتی را از استفاده از سیستمهای هوش مصنوعی دارای «تمایلات ایدئولوژیک» منع میکند. در این فرمان آمده است مدلهای زبانی بزرگ باید «خنثی، غیرحزبی» و «حقیقتجو» باشند و از بازتولید ارزشهایی همچون تنوع، برابری و شمول (DEI) پرهیز کنند.
فشار غیرمستقیم بر شرکتهای فناوری
در حالی که دولت سعی دارد استانداردهای ایدئولوژیک خود را بر تأمینکنندگان هوش مصنوعی تحمیل کند، شرکتها نیز با چالشی بزرگی از جمله دریافت قراردادهای دولتی یا خطر از دست دادن بازار عظیم دولتی روبهرو هستند.
اپن ایآی نسخهای از چت جیپیتی مخصوص نهادهای دولتی با نام «ChatGPT Gov» معرفی کرده و شرکت ایکس ایآی هم از Grok for Government رونمایی کرده است. اگر چنین مدلهایی براساس الزامات دولت طراحی شوند، بهزودی شاهد تأثیر این سیاستها در نسخههای عمومی نیز خواهیم بود.
قانونی یا غیرقانونی؟ مسئله این است
به باور بسیاری از کارشناسان، تلاش دولت ترامپ برای ممانعت از قانونگذاری ایالتی در زمینه هوش مصنوعی احتمالاً از نظر حقوقی قابل دفاع نیست اما وقتی دولتی بارها قانون را نقض کرده و سیستم قضایی نیز همواره در برابر آن موضع نگرفته، «غیرقانونی بودن» دیگر بازدارنده موثری نیست.
انتهای پیام/
