نانوفناوری کلید تشخیص سریع و دقیق سرطانها
زهرا وجدانی: در دنیای امروز تشخیص زودهنگام سرطان دیگر یک رؤیا نیست. مهمت تونر، برگزیده جایزه مصطفی ۲۰۲۵ با توسعه تراشههای نانو و میکروفلوئیدیک امکان شناسایی حتی یک سلول سرطانی در میان میلیونها سلول خون را فراهم کرده است.
کافه علم دانشگاه صنعتی امیرکبیر امروز میزبان دانشجویان داخلی و خارجی بود؛ نشستی که با حضور دانشجویانی از دانشگاههای علوم پزشکی ایران، دانشگاه صنعتی امیرکبیر و همچنین دانشجویان خارجی مقیم ایران از کشورهایی، چون عراق، یمن و آذربایجان برگزار شد. در این نشست مهمت تونر، پیشگام مهندسی زیستپزشکی و برنده ششمین دوره جایزه مصطفی در حوزه علوم و فناوریهای زیستی و پزشکی، به تشریح تازهترین دستاوردهای خود پرداخت.
تونر و نوآوری در مهندسی زیستپزشکی
مهمت تونر، متولد ۱۹۵۸ در ترکیه پس از تحصیل در رشتههای مهندسی مکانیک و مهندسی پزشکی بیش از سه دهه در مدرسه پزشکی هاروارد و بیمارستان عمومی ماساچوست به تدریس و پژوهش مشغول بوده است. او با توسعه فناوریهای نانو و میکروفلوئیدیک، تراشههایی کوچک طراحی کرده که قادر به شناسایی و جداسازی سلولهای نادر در نمونههای خون هستند.
یکی از مهمترین کاربردهای این فناوری تشخیص سلولهای توموری گردشکننده (CTCs) است؛ سلولهایی که از تومور جدا شده و وارد جریان خون میشوند. این روش نه تنها امکان تشخیص زودهنگام سرطان را فراهم میکند، بلکه روند درمان بیماران را دقیقتر پایش میکند و مسیر پزشکی فردمحور را هموار میسازد.
روش نوآورانه و غیرتهاجمی تشخیص سرطان
تونر در نشست کافه علم توضیح داد که روشهای مرسوم مانند بیوپسی محدودیتهای زیادی دارند و تهاجمی هستند. او روش غیرتهاجمی خود را مبتنی بر نمونهگیری خون و عبور آن از میکروچیپهای تخصصی معرفی کرد. در این فرآیند گلبولهای قرمز بر اساس اندازه و گلبولهای سفید با مکانیزم مغناطیسی حذف میشوند و سلولهای توموری باقیمانده شناسایی میشوند. تونر تأکید کرد که این فناوری قادر است حتی یک سلول سرطانی را در میان میلیونها سلول خون شناسایی کند امری که دقت و سرعت تشخیص سرطان را بهطور چشمگیری افزایش میدهد.
جزئیات علمی برای دانشجویان
دانشجویان حاضر در نشست پرسشهای متعددی درباره چالشها و کاربردهای فناوری تونر مطرح کردند:
• اثر پلاکتها و گروه خونی: تونر تأکید کرد که پلاکتها و تفاوتهای فردی تاثیری بر جداسازی سلولها ندارند.
• مرحلهبندی سرطان با CTC ها: بررسی پروتئینهای سطح سلولهای توموری امکان تعیین مرحله بیماری را فراهم میکند.
• انتخاب پروتئینهای شاخص: پروتئینهای مورد استفاده برای تشخیص، عمومی هستند و انواع مختلف تومورها را پوشش میدهند.
• تشخیص در مراحل اولیه: حتی در صورت ورود اندک سلولهای توموری به خون، تشخیص زودهنگام به درمان مؤثرتر کمک میکند.
• کاربرد در سرطانهای خون: روش تونر بیشتر برای تومورهای جامد کاربرد دارد، زیرا در سرطانهای خون سلولهای سرطانی فراوان هستند و شناسایی آنها آسانتر است.
تجربه شخصی و توصیه به نوآوری
در پایان تونر با تاکید بر نقش مهم کافه علم در ترویج علم و تشویق جوانان به نوآوری و ریسکپذیری گفت: شاید تنها یک ایده از هر صد ایده من موفق شود، اما برای رسیدن به موفقیت باید همه ایدهها را امتحان کرد.
او همچنین تجربه خود از ورود به MIT و تغییر مسیر علمی به حوزه پزشکی را با دانشجویان به اشتراک گذاشت و جسارت در انتخاب مسیرهای تازه را به عنوان عامل موفقیت برجسته کرد.
نتایج ارائهشده توسط تونر نشان میدهد که ادغام فناوریهای نانو و میکروفلوئیدیک میتواند دقت تشخیص بیماریها را به شکل چشمگیری افزایش دهد و مسیر تازهای برای توسعه داروهای شخصیسازیشده و درمانهای هدفمند فراهم کند. همچنین تجربیات علمی او نشان میدهد که خلاقیت، آزمایش مداوم و پذیرش ریسکهای علمی از عوامل کلیدی موفقیت در پژوهشهای نوآورانه است. این یافتهها هم برای پژوهشگران و هم برای صنایع مرتبط افقهای جدیدی در کاربرد فناوریهای پیشرفته در پزشکی و علوم زیستی باز میکند.
انتهای پیام/
