ترافیک؛ گره پیچیده چهار فصل مازندران

 به گزارش برنا؛ هراز، کندوان، سوادکوه، کیاسر، کناره و جاده گلوگاه ۶ محور اصلی مازندران است که این استان را به استان‌های تهران، البرز، سمنان، گیلان و گلستان متصل می کند. برابر آمار، سالانه بیش از ۵۰۰ میلیون دستگاه خودرو در محورهای مازندران تردد دارند که ۱۱ درصد از این ترددها در محورهای اصلی و بقیه درون شهری است. مازندران ۱۰ هزار و ۴۰۰ کیلومتر راه اصلی و فرعی دارد که حدود سه هزار کیلومتر از آن جاده اصلی و بقیه محور روستایی است.

جاده چالوس، با نام رسمی جاده ۵۹، یکی از مهم‌ترین جاده‌ها برای دسترسی به شمال ایران برای مردم ایران است که از استان البرز آغاز می‌شود و کلان‌شهر کرج و تهران بزرگ را به چالوس در نزدیکی سواحل دریای مازندران متصل می‌کند. جاده چالوس برای بسیاری از مردم کرج و تهران برای رفتن به‌سمت جاذبه‌های گردشگری شمال ایران در تعطیلات آخرهفته نقش اساسی ایفا می‌کند. محور چالوس–کرج دارای چشم‌اندازهای بکر و طبیعی و از محبوب‌ترین مسیرهای منتهی به شمال ایران می‌باشد که همین امر گاهی سبب ترافیک‌های سنگین در تعطیلات می‌شود. جاده چالوس یکی از پر رفت‌وآمدترین جاده‌های ایران است.

تا اواخر دوره قاجار، جاده‌ای بین کرج – چالوس وجود نداشته و تنها یک مسیر خاکی و مالرو، راه دسترسی به روستاهای این منطقه را تشکیل می‌داده اما به‌گونه‌ای نبود که ارتباط دهنده شمال و جنوب کشور باشد. این جاده در اردیبهشت ۱۳۱۰ آغاز و در سال ۱۳۱۲ مورد بهره‌برداری قرار گرفت. طول این جاده ۱۶۸ کیلومتر و عرض آن ۸ متر و در برخی قسمت‌ها به ده الی دوازده متر هم می‌رسید.

کندوان باوجود کم عرض و قدیمی بودن یکی از مسیرهای پرتردد و شلوغ کشور و مازندران به شمار می رود و همواره در پایان هفته محدودیت های ترافیکی برای خروج بار ترافیکی در این محور اعمال می شود؛ ‌منابع رسمی روزانه حدود ۳۰ هزار خودرو در این محور تردد می کنند و این آمار در روزهای تعطیل تا ۵۰ هزار دستگاه خودرو افزایش می یابد.

با وجود این شرایط عملیات تعریض جاده کندوان با گذشت یک و نیم دهه حرکت لاک پشتی و کند دارد . عملیات اجرایی این طرح به طول حدود ۲۰ کیلومتر از سال ۱۳۸۹ شروع شد و بر اساس برنامه اعلامی قرار بود از حدود پنج کیلومتر درست در امتداد قطعه چهار آزاد راه تهران - شمال پیش از شهر مرزن آباد شروع و تا منطقه دزدبن در مسیر جاده کندوان ادامه یابد و هم اکنون از آن زمان تاکنون حدود ۱۰ کیلومتر فقط زیر بار ترافیک رفته طرحی که طبق گفته مسوولان قرار بود مدت سه سال به سرانجام برسد.

رفع گره های کور ترافیکی در راستای بهره برداری از قطعه چهار آزاد راه تهران - شمال در محدوده شهری مرزن آباد، جلوگیری از یکطرفه شدن جاده کندوان در زمان اوج سفرها از منطقه دزدبن تا مرزن آباد و در نهایت رفع نگرانی و دغدغه چندین ساله ساکنان نقاط شهری و روستایی پیرامون بخش مرزن آباد ناشی از این معضل ادامه دار از مهم ترین اهدافی بوده که برای اجرای این طرح پیش بینی شده است.

این جاده یکی از کوتاه ترین جاده های اصلی پایتخت کشور به استان های شمالی بویژه غرب مازندران است و با وجود سخت گذر و حادثه خیزی آن، اما به علت برخورداری از جاذبه های طبیعی منحصربفرد در تمامی فصول بویژه نیمه نخست سال محل تردد میلیون ها مسافر، گردشگر داخلی و خارجی است.

جاده هراز یا جاده ۷۷، مهم‌ترین جاده مابین استان‌های تهران-مازندران است. این جاده از درهٔ رود هراز می‌گذرد و نزدیک‌ترین راه اصلی به قله دماوند است. این جاده در سال ۱۳۴۲ بعنوان یک راه دسترسی اصلی در رودهن و دره هراز، به بهره‌برداری رسید.

جاده بین‌المللی هراز یکی از چهار محور ارتباطی شهر تهران به شمال ایران است که به غیر از اتوموبیل های معمول، محل تردد کامیون‌های سنگین و ترانزیتی است. فقط در ایام نوروز نزدیک به ۵ میلیون نفر، یعنی حدود ۳۰٪ از مسافران نوروزی استان مازندران، از طریق این جاده وارد استان می‌شوند.

طرح تعریض هراز به عنوان یکی از پرددترین جاده های شمال کشور که سابقه عملیات اجرایی آن به حدود ۱۵ سال قبل برمی گردد که از ۱۰۱ کیلومتر مسافت این در حوزه استحفاظی مازندران، تاکنون بیشتر از ۷۰ کیلومتر آن به طور کامل تعریض و چهار خطه شده است.

چهار خطه کردن جاده هراز که در سال ۱۳۸۹ کلنگ زنی شد و قرار بود در یک پروسه پنج ساله این محور ۱۸۱ کیلومتری که حدود ۱۰۱ کیلومتر آن در حوزه استحفاظی مازندران قرار دارد، به اتمام برسد. هراز، یکی از کوتاه‌ترین و زیباترین جاده های کشور منتهی به مازندران است که به صورت میانگین روزانه ۲۰ تا ۴۰ هزار دستگاه وسیله نقلیه در آن تردد می کنند و یکی از پرترافیک ترین محورهای این خطه شمال کشور است.

مدیر حوزه طرح های ساخت و توسعه زیرساخت های حمل و نقل کشور در استان مازندران پیش از این اعلام کرد: آغاز عملیات اجرایی تعریض جاده هراز به طول بیشتر از ۱۰۰ کیلومتر از سال ۱۳۸۹ آغاز شده است.

حسن تنها افزود:‌ در این سال‌ها با تزریق اعتبارات ۷۶ کیلومتر از طول این مسیر تعریض و بازگشایی شد.

مدیر حوزه طرح های ساخت و توسعه زیرساخت های حمل و نقل کشور در استان مازندران کمبود وتزریق اعتبار قطره چکانی را از دلایل کندی روند اجرای این طرح برشمرد و گفت: طی این مدت سالانه هزار میلیارد ریال اعتبار ترزیق می باید که جوابگوی این حجم از عملیات عمرانی و ساخت ابنیه در مسیر نبوده است.

وی ادامه داد : بخش عمده مراحل سخت تعریض جاده هراز شامل پُل ها، ‌ابنیه فنی و قسمت کوهستانی باقی مانده که اجرای روند کار را مشکل تر و نیازمند اعتبار بیشتر کرده است.

تنها ادامه داد:‌ علاوه بر این قرار است از محل مولدسازی نیز اعتباراتی برای تکمیل این طرح اختصاص یابد که می تواند کمک شایانی به روند ساخت آن کند.

مدیر حوزه طرح های ساخت و توسعه زیرساخت های حمل و نقل کشور در استان مازندران گفت که سال گذشته پیش بینی شد با تزریق سالانه ۱۰۰ هزار میلیارد ریال اعتبار این طرح تا چهار سال آینده تکمیل و به بهره برداری برسد.

جاده سوادکوه دیگر راه مواصلاتی استان مازندران که این مسیر نیز از راه های پرتردد استان به شمار می رود طی سالهای اخیر عملیات تعریض آن توسط دولت ها کلید خورد. بدلیل عبور قسمت هایی از این جاده از درون شهرهای شیرگاه، زیرآب و پل سفید و روستاها باعث شده تا مردم ساکن در این مناطق به علت حجم بالای ترافیک متحمل مشکلاتی شوند.

در سال‌های اخیر تعریض جاده سوادکوه به طول حدود ۸۵ کیلومتر به عنوان بخشی از جاده سراسری تهران – قائمشهر در چهار قطعه تعریف و انجام شد که شامل تعریض گدوک به پل سفید به طول ۳۹ کیلومتر، پل سفید به قائمشهر به طول ۲۱ کیلومتر، قطعه سوم الف پل سفید به قائمشهر به طول پنج کیلومتر و قطعه سوم به پل سفید به قائمشهر به طول ۱۹ کیلومتر است.

ایجاد پل جدید در شهر پل سفید به عنوان بخشی از طرح مهم و بزرگ تعریض جاده سوادکوه (فیروزکوه) از دهه ۹۰ شمسی در برنامه مسوولان امر قرار گرفت؛ در سال ۱۳۹۷ به منظور حل مشکلات ترافیکی در محور سوادکوه احداث پل جدید در پل سفید در دستور کار وزارت راه و شهرسازی قرار گرفت که اتمام این پروژه خط پایانی بر گره ترافیکی یکی از محورهای پر تردد کشور در ایام تعطیل سال قلمداد شد.

ساخت پل در پل سفید بخشی از کارهای باقی مانده برای تکمیل طرح چهار بانده کردن جاده است که از سال ۱۳۸۳کلید خورده بود.

جاده سوادکوه که بار اصلی هدایت ترافیک خودروهای سنگین را در ایام تعطیل سال برعهده دارد، ۱۹۰ کیلومتر طول دارد که ۸۵ کیلومتر آن در حوزه استحفاظی مازندران واقع است.

به دلیل وجود یک پل کم عرض در ورودی شهر پل سفید تنها برای ۲ خودرو صورت گرفت و برگشت امکان تردد وجود دارد به همین دلیل هم این مقطع از مسیر جاده قائمشهر - تهران همواره با مشکل ترافیک سنگین مواجه است و پل کنونی ورودی شهر پل سفید جوابگوی حجم زیاد تردد خودروها به ویژه در ایام تعطیل و با توجه به چهاربانده شدن این مسیر نیست و به همین دلیل هم ساخت پل جدید به صورت چهارخطه در دستور کار قرار گرفت.

در آن زمان اعتبار پیش بینی شده برای ساخت پل جدید ۴۶۰ میلیارد ریال و مدت زمان اجرای آن ۲ سال پیش بینی شد که این پل به صورت چهارخطه احداث و در این حالت امکان تردد خودروهای بیشتر در این پل فراهم می شود که با بهره برداری آن، گره ترافیکی آن برطرف خواهد شد.

معطلی ۲۵ ساله در ساخت یک پل

موضوع تاخیر و معصلی در اجرای این پل از سوی استاندار مازندران به عنوان مسول ارشد پیگیر امور استان مطرح شد و مقام عالی دولت در استان روز گذشته، ‌شنبه در جلسه شورای اداری مرکز استان مازندران گفت: از جمله طرح های بر زمین مانده پل شهر پلسفید بود که بیشتر از ۲۵ سال اجرای آن معطل باقی مانده بود و برای شهروندان و مسافرانی که از مسیر جاده سوادکوه تردد می کردند دردسرساز شده بود برای این منظور با جذب و بکارگیری پیمانکاران بیشتر این طرح تسریع یافته است.

مهدی یونسی رستمی همچنین به طرح هایی در ساری اشاره کرد که اجرای عملیات ساخت و ساز آنها بیشتر از سه دهه زمان برده است و تاکید کرد:‌ معطلی بیش از اندازه این طرح ها باعث شرمندگی ما به عنوان مسوولان نزد مردم و جامعه شده است.

به گفته یونسی رستمی، ‌ مازندرانی ها مردم نجیب و با اصالت و همراه همیشگی نظام هستند که در صحنه حضور داشته اند و نباید با کوتاهی های این‌چنینی در انجام کار آنها را از دریافت خدمات مطلوب و بهینه بی بهره کنیم.

وی تاکید کرد: با کار و تلاش و همدلی بتوانیم نمره مورد قبول از مردم بگیریم؛ آن موقع دیگر شرمنده آنها نخواهیم شد و مردم نیز به جز کار از ما، ‌ تامین رفاه و معیشت برایشان خواسته دیگری از مسوولان ندارند.

کندوان در مسیر ایمن سازی

مدیر کل راهداری و حمل و نقل جاده ای استان مازندران با اشاره به اینکه برای ایمن سازی مسیر جاده کندوان در ۲ سال اخیر اقدامات خوبی انجام شد که اثرات آن صفر شدن مرگ و میر براثر سقوط سنگ است، ‌ ادامه داد:‌ تیم کارشناسی برای ایمن سازی محور، نقاط مستعد ریزش سنگ مسیر را شناسایی کرده است.

محسن محمدنژاد افزود: از جمله این نقاط پُرخطر «کمر زرد» است که برای ایمن سازی مسیر گالری بتنی به طول ۲۲۰ متر پیش بینی شد و تاکنون بیش از ۲ هزار میلیارد ریال برای اجرای آن هزینه شده است.

وی با تاکید بر اینکه اجرای این طرح بازخورد خوبی در ایمن سازی مسیر داشته است، ‌اضافه کرد: بررسی های میدانی نشان می دهد که این گالری های بتنی مانع سقوط سنگ بر روی خودروهای عبوری شده است.

مدیر کل راهداری و حمل و نقل جاده ای مازندران اعتبار مورد نیاز برای پرداخت دیون و مطالبات پیمانکار طرح را هزار میلیارد ریال اعلام کرد.

وی همچنین از نصب توری سنگی در بخشی از محور کندوان به عنوان دیگر اقدام انجام شده برای ایمن سازی مسیر عنوان و خاطرنشان کرد:‌ با صرف ۸۵۰ میلیارد ریال اعتبار نیمی از طرح انجام شده است.

به گفته محمدنژاد، ‌ همچنین در بخش دیگری از محور احداث دیوار و بلوک سنگی به طول سه کیلومتر انجام شد تا از رانش زمین در مسیر و وقوع حادثه جلوگیری کند.

وی تاکید کرد:‌ این اقدامات باعث ایجاد ایمنی نسبی در جاده کندوان شده است به طوریکه در سال گذشته و امسال حادثه منجر به فوت ناشی از سقوط سنگ نداشتیم.

مدیر کل راهداری و حمل و نقل جاده ای مازندران از کندوان به عنوان جاده قدیمی کشور و استان نام برد که طی سالها برای ترمیم و ایمن سازی آن هزینه ای نشده و اکنون با رفع نواقص موضوع جبران شده است.

البته سه محور ذکر شده بخشی از طرح های راهسازی استان مازندران به شمار می روند که تعلل و تاخیر در روند اجرای آنها دلیلی بر ایجاد بار ترافیکی در منطقه شده است، ‌علاوه بر این آزادراه قائمشهر به ساری که به عنوان راه میانبر برای کاهش بار ترافیکی شلوغ ترین جاده کشور و مازندران به شمار می رود نیز درگیر مشکلات اعتباری است.

براساس داده های آماری ارائه شده از سوی شرکت توسعه ساخت راه‌های کشور به عنوان متولی اجرای آزادراه، کلنگ ساخت این طرح به طول ۴۵ کیلومتر در سال‌های ابتدایی دهه ۱۳۹۰ به زمین زده شد اما برخی موانع اداری و کمبود مالی باعث شد تا گرد توقف بر چهره این طرح بنشیند و ساخت آن مشمول گذر زمان شود این روند تا سال ۱۳۹۵ ادامه یافت و در آن سال با مصوبه هیات وزیران دستورات لازم برای اجرای طرح اتخاذ و ابلاغ شد و جان دوباره به این طرح بخشید و از سال ۱۴۰۲ وارد فاز اجرایی شد.

تصویب نامه هیات وزیران در باره ساخت آزاد راه قائمشهر - ساری را معاون اول رئیس جمهوری در دولت دوازدهم خرداد ماه سال ۱۳۹۵ به وزارت راه و شهرسازی، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، وزارت کشور، وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور ابلاغ کرده بود.

بر اساس این تصویب نامه وزارت راه ۳۰ درصد منابع مالی مورد نیاز برای احداث آزادراه قائم شهر- ساری و تأسیسات جانبی خاص آن را از محل ردیف اعتباری شماره (۴۰۷۰۲۸۱۸) قوانین بودجه سنواتی و فروش اوراق مشارکت و سایر منابع مصوب مربوط تأمین و طبق مفاد قرارداد منعقده به حساب مشترک طرح واریز می کند. طرف مشارکت نیز تأمین هفتاد درصد ۷۰ درصد منابع مالی لازم برای احداث آزادراه و تأسیسات جانبی خاص آن را تعهد و تأمین و به حساب مشترک طرح واریز می کند.

مشخصات جغرافیایی آزادراه قائمشهر - ساری بدین گونه است که این آزادراه از عبور متانکلا منطقه ای در ورودی شهر قائمشهر از مسیر خیابان آیت الله صالحی مازندرانی تا مهد دشت قطع شده و بعد از پلیس راه ساری به سمت نکا به محور سراسری کشور وصل می شود.

بنا به اظهار نظر مجریان آزاده راه، ‌این مسیر در اصل به عنوان کنار گذر جنوبی شهرستان های قائمشهر، ‌ساری و میاندورود است که در آنزمان مدت اجرای طرح چهار ساله پیش بینی شد و برای این منظور اعتبار ۱۷۰ هزار میلیارد ریالی در نظر گرفته شد، وزارت راه و شهرسازی مشارکت شرکت راهسازی متولیان سرمایه گذاری و تامین مالی این طرح می باشند.

اعتبار مورد نیاز برای ساخت و تحویل طرح حدود ۱۳۰ هزار میلیارد ریال اعلام شد که از این میزان حدود ۷۶ هزار میلیارد ریال مربوط به عملیات ساخت و بیش از ۴۰هزار میلیارد ریال مربوط به تملک اراضی مسیر آزادراه است.

احداث این پروژه که بخشی از آزادراه سراسری غرب به شرق حاشیه خزر محسوب می شود و طبق طرح اولیه آزادراه قائمشهر- ساری در ۲ باند رفت و برگشت هر کدام با سه خط تردد (قابل تعریض به چهار خط) احداث خواهد شد. در طراحی های مهندسین شرکت آزادراه قائمشهر – ساری تونلی به طول یک هزار و ۸۰۰ متر جهت پرهیز از آسیب های زیست محیطی طراحی شده و عرض جاده نیز ۷۵ متر برنامه ریزی شده است.