عشایر ذخایر انقلاب و مرزداران هویت ایرانی هستند

جهانبخش میرزاوند رئیس سازمان امور عشایر ایران در نشست خبری با اصحاب رسانه ضمن گرامیداشت یاد و خاطره امام خمینی (ره) و شهیدان عشایر اظهار داشت: امام راحل از آغاز انقلاب اسلامی نگاه ویژه‌ای به عشایر داشتند و آنان را ذخایر انقلاب نامیدند. ایشان معتقد بودند عشایر یکی از ارکان اصلی دفاع از انقلاب و تمامیت ارضی کشور هستند.

میرزاوند با اشاره به رویکرد سلبی حکومت پهلوی نسبت به عشایر افزود: دولت‌های پهلوی اول و دوم تلاش داشتند عشایر را خلع سلاح و یک‌جانشین کنند، اما در این مسیر ناکام ماندند. در مقابل، امام خمینی (ره) با نگاهی ایجابی و اعتماد به این قشر، عشایر را در کوتاه‌ترین زمان سازمان‌دهی و مسلح کردند تا در کنار نیرو‌های ارتش، سپاه و شهربانی از انقلاب دفاع کنند.

وی با یادآوری بیانات مقام معظم رهبری درباره اهمیت عشایر گفت: رهبر معظم انقلاب وجود عشایر را برای کشور «نعمت و فرصت» دانسته‌اند؛ چرا که آنان هم تولیدکننده‌اند و هم مرزدار، و نقش مهمی در پاسداری از فرهنگ، زبان و هویت ایران اسلامی دارند.

رئیس سازمان امور عشایر ایران با اشاره به نقش اقتصادی و تولیدی عشایر تصریح کرد: جامعه عشایری یکی از پربازده‌ترین و کم‌هزینه‌ترین بخش‌های تولید در کشور است. این جامعه در حوزه‌هایی مانند تولید گوشت قرمز، صنایع‌دستی و گردشگری ظرفیت‌های بالایی دارد و می‌تواند در اقتصاد بدون نفت نقشی مؤثر ایفا کند.

میرزاوند با تأکید بر لزوم توجه به سیاست‌های حمایت از تولید خاطرنشان ساخت: در سالی که به‌نام «جهش تولید و سرمایه‌گذاری برای تولید» نام‌گذاری شده، باید از ظرفیت عشایر بیش از پیش بهره برد، چرا که کارشناسان معتقدند سرمایه‌گذاری در این حوزه از زودبازده‌ترین و کم‌هزینه‌ترین بخش‌های اقتصادی کشور است.

خدمت‌رسانی بی‌وقفه به عشایر در دستور کار دولت چهاردهم است

رئیس سازمان امور عشایر ایران با تأکید بر جایگاه مهم عشایر در هویت ملی و تولید کشور گفت: یکی از اولویت‌های اصلی دولت چهاردهم و وزارت جهاد کشاورزی، خدمت‌رسانی مستمر و علمی به جامعه عشایری است.

 این مقام مسئول با بیان اینکه سازمان امور عشایر یکی از نهادهای برخاسته از اراده مجلس شورای اسلامی و نظام جمهوری اسلامی ایران است اظهار داشت: مأموریت اصلی این سازمان، سیاست‌گذاری، راهبری و تسهیل زندگی عشایر است تا این قشر شریف بتوانند ضمن بهره‌مندی از امکانات اولیه، همچنان در مسیر تولید و حفظ هویت ایرانی-اسلامی گام بردارند.

وی با اشاره به نتایج یکی از پژوهش‌های دانشگاهی بیان داشت: براساس بررسی‌ها، سازمان امور عشایر از نهادهایی است که بالاترین سرمایه اجتماعی را دارد و رضایت جامعه عشایری از عملکرد آن بسیار بالا ارزیابی شده است. میرزاوند افزود: این رضایت نتیجه زحمات صادقانه همکاران سازمان در چهار دهه گذشته است.

رئیس سازمان امور عشایر ایران ضمن تجلیل از صبوری و متانت عشایر گفت: عشایر ما آن‌قدر شریف و نجیب‌اند که حتی در شرایط کمبود و دشواری، با نجابت سکوت کرده‌اند و هیچ‌گاه پشت انقلاب و کشور را خالی نکرده‌اند.

وی درباره برنامه‌های جدید سازمان تصریح کرد: با دستور رئیس‌جمهور محترم، دکتر مسعود پزشکیان، و وزیر جهاد کشاورزی، دکتر نوری، مأموریت داریم خدمت‌رسانی بی‌وقفه به جامعه عشایری را در دولت چهاردهم دنبال کنیم. در همین راستا، شناسایی چالش‌های زندگی عشایر، به‌ویژه در حوزه تولید، تأمین امکانات، رفاه و زیرساخت‌ها در دستور کار قرار گرفته است.

میرزاوند افزود: نخستین اقدام سازمان در دولت چهاردهم، تعامل با سازمان برنامه و بودجه برای تأمین اعتبارات پایدار بوده است، همپنین مرمت و توسعه راه‌ها، و بازسازی سکونتگاه‌ها و کانون‌های عشایری پیش‌بینی شده است.

رئیس سازمان امور عشایر با اشاره به اهمیت تاریخی «ایل‌راه‌ها» تصریح کرد: از ابتدای انقلاب اسلامی، شورای انقلاب هرگونه تعرض یا تصرف در مسیرهای کوچ عشایر را مطلقاً ممنوع اعلام کرد و این ممنوعیت در قوانین کشور به‌ندرت تکرار شده است. با این حال، برخی از این مسیرها هنوز علامت‌گذاری نشده و گاه مورد تصرف قرار گرفته‌اند. در دولت چهاردهم، برنامه ما این است که تمام مسیرهای کوچ عشایر را شناسایی، علامت‌گذاری و در طرح‌های توسعه شهری و روستایی لحاظ کنیم.

میرزاوند خاطرنشان کرد: سازمان امور عشایر با تکیه بر دانش بومی و برنامه‌ریزی علمی، به‌دنبال اجرای طرح‌هایی است که نتایج ملموس و اجرایی در کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت برای جامعه عشایری داشته باشد.

مسیرهای کوچ عشایر به فرصت‌های اقتصادی و زیست‌محیطی تبدیل می‌شود

این مقاممسئول با تأکید بر اهمیت شناسایی و مرمت ایل‌راه‌های کشور گفت: با ایجاد بازارچه‌های عشایری در حاشیه مسیرهای کوچ، می‌توان به رونق تولید و فروش محصولات عشایری کمک کرد. وی همچنین از اجرای طرح‌های گسترده برای تأمین آب پایدار در مناطق عشایری خبر داد.

رئیس سازمان امور عشایر با اشاره به برنامه‌های سازمان برای شناسایی و بازسازی مسیرهای سنتی کوچ عشایر گفت: قصد داریم از ظرفیت این مسیرها نه‌تنها برای تردد ایمن عشایر، بلکه برای توسعه اقتصادی آنان استفاده کنیم. در کنار ایل‌راه‌ها، ایجاد بازارچه‌های عشایری در شهرها، روستاها و کلان‌شهرها در فصول تردد می‌تواند به رونق معیشت این جامعه کمک کند.

وی افزود: در برخی مناطق، مسیرهای عشایری به دلیل بارندگی‌های فصلی یا تردد ماشین‌آلات سنگین آسیب دیده‌اند و سازمان امور عشایر برنامه گسترده‌ای برای مرمت، بازسازی و راهگشایی این مسیرها در دستور کار دارد.

رئیس سازمان امور عشایر با اشاره به گستردگی جغرافیایی ایل‌راه‌ها خاطرنشان ساخت: برخی مسیرهای کوچ عشایر بیش از ۱۵۰۰ کیلومتر طول دارند و از چندین استان عبور می‌کنند. برای مثال، برخی عشایر خراسان ییلاق خود را در ارتفاعات شرق کشور و برخی دیگر در مناطق گرمسیری خوزستان و سردسیری در هفت استان مختلف دارند. به همین دلیل، سازمان امور عشایر نهادی ملی و فرابخشی است که باید فارغ از تقسیمات کشوری خدمت‌رسانی کند.

میرزاوند تأکید کرد: این ویژگی باعث شده سازمان امور عشایر، ساختاری منعطف و هماهنگ در سطح ملی داشته باشد تا بتواند در خدمت جامعه‌ای قرار گیرد که در گستره جغرافیایی ایران حضور دارد.

وی در ادامه یکی از مهم‌ترین برنامه‌های سازمان را تأمین آب شرب پایدار برای جامعه عشایری عنوان کرد و گفت: تأمین آب شرب سالم و پایدار یکی از مأموریت‌های اصلی ماست. با توجه به خشکسالی‌های اخیر، سازمان امور عشایر از همه روش‌های علمی و بومی برای تأمین آب استفاده می‌کند؛ از انتقال آب از رودخانه‌های دائمی و فصلی گرفته تا استحصال آب باران و جمع‌آوری آب سبز.

میرزاوند افزود: در مناطقی که امکان استحصال آب باران وجود دارد، با رعایت اصول بهداشتی و نگهداری مناسب، می‌توانیم با کمترین هزینه بیشترین بهره را داشته باشیم. همچنین جلسات کارشناسی با سازمان منابع طبیعی و محیط زیست برای اجرای پروژه‌های سه‌منظوره در حال انجام است.

وی توضیح داد: در این طرح‌ها، مخازن ذخیره آب برای سه هدف طراحی می‌شوند: تأمین آب مورد نیاز وحوش و دام‌ها، استفاده جامعه عشایری در فصول استقرار، و بهره‌برداری در زمان وقوع آتش‌سوزی‌های طبیعی برای اطفای حریق.

میرزاوند خاطرنشان کرد: با اجرای این طرح‌ها، می‌توان علاوه بر افزایش بهره‌وری منابع آب، از خسارت‌های زیست‌محیطی ناشی از خشکسالی و حریق جلوگیری کرد و همزمان زمینه اشتغال، پایداری زیستی و تقویت سرمایه اجتماعی در جامعه عشایری را فراهم آورد.

تحول در تأمین آب و معیشت عشایر کشور با رویکرد عدالت‌محور

میرزاوند بیان داشت: برای نخستین‌بار، تأمین آب دام عشایری در ردیف بودجه رسمی کشور قرار گرفته و در موافقت‌نامه‌های سازمان برنامه و بودجه و وزارت نیرو گنجانده شده است.

 وی با اشاره به نقش حیاتی آب در پایداری زندگی عشایر گفت: جامعه عشایری با وجود کم‌مصرف بودن، بسیار پربازده است و اگر دام آن‌ها بدون آب بماند، تمام تلاش‌ها و زحمات این قشر زحمتکش آسیب می‌بیند.

این مقام مسئول از تدوین موافقت‌نامه‌ای با وزارت نیرو خبر داد و اظهار داشت: بر اساس آن، در ایستگاه‌های پمپاژ شبکه‌های انتقال آب، علمک‌هایی برای تأمین آب عشایری نصب می‌شود؛ این طرح با هدف مکان‌محور کردن سکونتگاه‌های عشایری و ایجاد عدالت در توزیع آب در حال اجراست.

رئیس سازمان امور عشایر همچنین از اجرای طرح «تقویم علمی کوچ» خبر داد و افزود: در گذشته کوچ عشایر در تاریخ‌های ثابت انجام می‌شد، اما از این پس با در نظر گرفتن شرایط اقلیمی، بارندگی و فنولوژی گیاهی هر منطقه، تاریخ کوچ به‌صورت علمی و منطقه‌ای تعیین خواهد شد تا آسیب به مراتع کاهش یابد و کوچ به شکل پایدار انجام گیرد.

وی با اشاره به خشکسالی‌های اخیر گفت: برای نخستین‌بار ساماندهی اتراقگاه‌های عشایری در دستور کار قرار گرفته تا در دوره‌های خشکسالی، عشایر بتوانند در محل‌های موقت مستقر شده و تا زمان مناسب کوچ، از امکانات لازم برخوردار باشند.

وی از اختصاص بودجه‌ای ویژه برای رفع تنش آبی در مناطق عشایری خبر داد و تصریح کرد: با همکاری ستاد بحران کشور و سازمان پدافند غیرعامل، یک‌هزار میلیارد تومان از محل بودجه رفع تنش آبی به جامعه عشایری اختصاص یافت. توزیع این اعتبار بر پایه شاخص‌های علمی شامل جمعیت عشایری، تعداد دام، ضریب خشکسالی و محرومیت هر منطقه انجام شده تا عدالت در تخصیص منابع رعایت شود.

وی همچنین به سیاست‌های جدید در حوزه نهاده‌های دامی اشاره کرد و خاطرنشان ساخت: توزیع نهاده‌های دامی از طریق شبکه سراسری تعاونی‌های عشایری بر اساس شاخص‌های دقیق از جمله تعداد دام، شدت خشکسالی و سطح فناوری هر استان انجام می‌شود. هدف ما حرکت از علوفه خام به خوراک فرآوری‌شده است تا هم بهره‌وری افزایش یابد و هم بازدهی تغذیه دام تا ۷۰ درصد بالا رود.

به گفته رئیس سازمان امور عشایر، برنامه تولید گوشت قراردادی و توسعه خوراک دامی دانش‌بنیان نیز در دستور کار قرار دارد تا با افزایش ضریب باروری دام‌های عشایری و استفاده از دانش روز، امنیت غذایی کشور تقویت شود.

برنامه‌ریزی برای افزایش ضریب باروری دام عشایر و حذف واسطه‌ها در عرضه گوشت

رئیس سازمان امور عشایر کشور با اشاره به پایین بودن میانگین ضریب باروری دام عشایری اظهار داشت: در حال حاضر ضریب باروری در دام عشایری حدود ۶۰ تا ۶۵ درصد است که رقم بسیار پایینی به شمار می‌رود. با اجرای طرح‌های مطالعاتی و علت‌یابی دقیق، به دنبال افزایش ضریب باروری، ارتقای نرخ دوقلوزایی و کاهش تلفات ناشی از سقط جنین و مرگ‌ومیر بره‌ها در هفته نخست تولد هستیم.

وی افزود: بیش از ۱۰ تا ۱۵ درصد از بره‌های عشایری در هفته اول تولد تلف می‌شوند و برای رفع این مشکل، برنامه‌هایی نظیر همزمان‌سازی زایش‌ها و کنترل علمی زمان تولید در حال تدوین است تا زایش دام‌ها در دوره‌ای مشخص انجام شود و با زمان کوچ عشایر تداخل نداشته باشد.

وی با تأکید بر ضرورت هماهنگی در عرضه تولیدات بیان داشت: یکی از اهداف اصلی ما ایجاد یکنواختی در محصولات دامی است تا گوشت عشایری با کیفیت، اندازه و زمان عرضه یکسان وارد بازار شود. این موضوع ضمن افزایش بهره‌وری، باعث شکل‌گیری برند گوشت عشایری خواهد شد.

رئیس سازمان امور عشایر کشور همچنین از برگزاری جلسات کارشناسی برای برندسازی گوشت عشایری خبر داد و خاطرنشان ساخت: در حال برنامه‌ریزی هستیم تا اتحادیه‌ها و تعاونی‌های عشایری مستقیماً در بازار عرضه حضور داشته باشند. این کار با راه‌اندازی میادین عرضه دام در استان‌ها آغاز شده و چند نمونه از این میادین نیز در آستانه افتتاح قرار دارند. با این اقدام، واسطه‌ها حذف می‌شوند و گوشت تولیدی مستقیماً از دام عشایر به بازار می‌رسد.

وی ادامه داد: سهام این میادین متعلق به خود عشایر است و این ساختار تعاونی به آن‌ها امکان می‌دهد تا مستقیماً در فرآیند فروش و سود حاصل از تولید مشارکت کنند. در ادامه نیز با توسعه کشتارگاه‌ها و مراکز بسته‌بندی اختصاصی، گوشت عشایری با نشان و برند رسمی این جامعه به دست مصرف‌کنندگان خواهد رسید.

به گفته وی، راه‌اندازی نخستین مرکز رشد عشایری در دولت چهاردهم نیز گامی مهم در جهت توسعه علمی، فناورانه و زنجیره ارزش تولید گوشت عشایری است که می‌تواند هم منافع عشایر را تضمین کند و هم برای کشور ارزش افزوده اقتصادی به همراه داشته باشد.

حمایت از تولید گوشت عشایری؛ راهبرد امنیت غذایی و کاهش وابستگی به واردات

رئیس سازمان امور عشایر کشور با تأکید بر اهمیت تولید گوشت توسط جامعه عشایری اظهار داشت: امروزه جامعه عشایری حدود ۲۵ درصد گوشت قرمز کشور را تولید می‌کند و با استفاده از ظرفیت مراکز تحقیقاتی، فارغ‌التحصیلان و تجربه‌گان این بخش، امکان افزایش این سهم به ۳۵ تا ۴۰ درصد وجود دارد.

وی افزود: تولید سنتی و صنعتی گوشت در کشور وابستگی قابل توجهی به نهاده‌های وارداتی دارد، در حالی که جامعه عشایری بیش از ۹۵ درصد نیاز خود را از مراتع تأمین می‌کند و وابستگی به واردات نهاده‌های دامی کمتر از ۵ درصد است. بنابراین حمایت از عشایر می‌تواند هم بهره‌وری را افزایش دهد و هم استقلال غذایی کشور را تقویت کند.

رئیس سازمان امور عشایر درباره اهمیت امنیت غذایی و تاب‌آوری کشور در برابر تحریم‌ها خاطرنشان ساخت: اگر به جامعه عشایری توجه کافی نشود و تولید آن کاهش یابد، نیاز به واردات گوشت قرمز سبک افزایش پیدا خواهد کرد که با توجه به محدودیت‌های ارزی، حمل‌ونقل و ذخیره‌سازی، فشار قابل توجهی به زیرساخت‌های کشور وارد می‌کند. برای مثال، دپو گوشت وارداتی در بنادر کشور در تابستان نیازمند سردخانه‌های بسیار پرانرژی است که فشار شبکه برق را افزایش می‌دهد.

وی با اشاره به برنامه‌های دولت چهاردهم توضیح داد: با حمایت از تولید دانش‌بنیان و قراردادی در جامعه عشایری، نه تنها وابستگی به واردات کاهش می‌یابد، بلکه منابع مالی که صرف واردات می‌شد، می‌تواند برای ایجاد زیرساخت‌های داخلی صرف شود و درآمد پایداری برای عشایر فراهم گردد.

رئیس سازمان امور عشایر افزود: حمایت از تولید در بخش عشایری نه تنها اهمیت اقتصادی دارد، بلکه حلقه‌ای مهم در امنیت غذایی و تاب‌آوری کشور در دوران تحریم است. همچنین با شبکه تعاونی‌ها و نظام توزیع موجود، امکان دسترسی صحیح عشایر به آرد، سوخت و نهاده‌های دامی فراهم شده و تصدیگری‌ها به درستی مدیریت می‌شود.

اجرای طرح‌های فناورانه و مکان‌محور برای رفاه جامعه عشایری

رئیس سازمان امور عشایر کشور اعلام کرد: سازمان امور عشایر به عنوان یک نهاد سیاستگذار و هماهنگ‌کننده عمل می‌کند و برنامه‌های متعددی برای تسهیل زندگی عشایر در دستور کار دارد. از جمله، شارژ کارت سوخت بنزین عشایری در هر نقطه کشور و تحویل آرد از طریق تعاونی‌ها، حتی برای عشایری که بیش از هزار کیلومتر فاصله دارند.

وی ادامه داد: در حوزه آبرسانی سیار، برنامه‌ریزی شده تا برای اولین بار پلاک‌های دو منظوره ویژه تانکرهای آبرسان عشایر ایجاد شود. این پلاک‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که هم قابلیت تانکر و هم کامیون باربری دارند و در طول کوچ، هم جابجایی دام و امکانات زندگی عشایر را تسهیل می‌کنند و هم در فصل آبرسانی به کار می‌آیند.

رئیس سازمان امور عشایر درباره دسترسی فناوری و ارتباطات اظهار داشت: با همکاری وزارت ارتباطات، ۹۰ هزار دکل مخابراتی برای پوشش سکونتگاه‌ها و راه‌های عشایری مورد استفاده قرار خواهد گرفت. مختصات جغرافیایی سکونتگاه‌ها مشخص و در جاهایی که نیاز به دکل جدید باشد، ایجاد خواهد شد تا تمام اتراقگاه‌ها و مسیرهای عشایری تا پایان دولت چهاردهم تحت پوشش تلفن همراه قرار بگیرند.

وی همچنین از مکان‌محور شدن سکونتگاه‌های عشایری و راه‌اندازی پست عشایری در هشت استان به شکل آزمایشی خبر داد و افزود: این شبکه موی‌رگی علاوه بر نقل و انتقال مرسولات پستی، امکان تامین نیازهای اولیه جامعه عشایری و انتقال تولیدات زنان عشایر به بازار را فراهم می‌کند.

رئیس سازمان امور عشایر تأکید کرد: هدف اصلی این برنامه‌ها، کاهش هزینه‌ها، افزایش بهره‌وری و تسهیل زندگی جامعه عشایری با استفاده از فناوری و برنامه‌ریزی علمی است.

توسعه صنایع دستی و بیمه دام عشایری از برنامه‌های دولت چهاردهم برای تقویت معیشت عشایر است

رئیس سازمان امور عشایر بیان داشت: برای تقویت معیشت و اقتصاد جامعه عشایری، توجه ویژه‌ای به صنایع دستی زنان عشایری شده است. در همین راستا، اولین نگارخانه یا گالری دست‌بافت‌های عشایری در محل سازمان ایجاد خواهد شد و گالری‌های بعدی در کرمان، گیلان و سایر استان‌ها افتتاح خواهند شد. این دست‌بافته‌ها با هزینه تولید کم، علاوه بر ایجاد تنوع در معیشت عشایر، سهم کشور در گردش مالی صنایع دستی جهان را افزایش داده و نقش مهمی در تاب‌آوری و ارزآوری در شرایط تحریم خواهد داشت.

وی افزود: در حوزه بیمه اجتماعی، رایزنی‌ها و جلسات کارشناسی با صندوق بیمه عشایر انجام شده است تا سهم عشایر در پرداخت بیمه کاهش یابد و میزان دریافتی در زمان بازنشستگی و سالمندی به‌روز شود.

رئیس سازمان امور عشایر همچنین از بیمه دام عشایری به عنوان یک اقدام بی‌سابقه خبر داد و گفت: با همکاری صندوق بیمه، سازمان هواشناسی و سازمان منابع طبیعی، ضریبی برای جبران خسارت ناشی از خشکسالی و کاهش تولید علوفه تعیین خواهد شد. به این ترتیب، حتی اگر دام تلف نشده باشد اما کاهش باروری، تولید گوشت و بازارپسندی آن تحت تأثیر خشکسالی قرار گرفته باشد، خسارت قابل پرداخت خواهد بود.

وی در ادامه تأکید کرد: برندسازی تولیدات عشایری یکی دیگر از برنامه‌های مهم ماست. با راه‌اندازی کارگاه‌ها و شرکت‌های تعاونی، محصولات متنوع عشایری با نشان ویژه عرضه می‌شوند تا بازارپسندی و ارزش اقتصادی آن‌ها افزایش یابد و جامعه عشایری بتواند مستقیم به بازار دسترسی پیدا کند.

رئیس سازمان امور عشایر خاطرنشان کرد: این اقدامات در کنار سایر برنامه‌های دولت چهاردهم، از جمله تامین آب، سوخت، پوشش فناوری و آبرسانی، بخشی از تلاش‌های گسترده برای تسهیل زندگی عشایر و افزایش تاب‌آوری اقتصادی این جامعه در کشور است.

انتهای پیام/