فرصتی راهبردی برای ارتقای همکاریهای اقتصادی و منطقهی ایران
به گزارش خبرنگار اقتصادی برنا، کاظم جلالی، سفیر ایران در مسکو، در یادداشتی تأکید کرده است حضور ایران در این اجلاس صرفا نمادین نیست و برنامههای آن شامل بررسی راهکارهای توسعه تجارت، هماهنگی در زمینه پولی و بانکی، سرمایهگذاریهای متقابل، توسعه پایدار، انرژی، حمل و نقل، بهداشت، محیط زیست و امنیت میشود.
در حاشیه این نشست، دیدارهای دوجانبه با نخستوزیران کشورهای عضو نیز پیشبینی شده و ایران با ارائه مواضع خود در خصوص همکاریهای منطقهای و بینالمللی، گامی عملی در جهت پیگیری اهداف کلان اقتصادی و سیاسی و تقویت حضور فعال در عرصههای چندقطبی منطقهای برمیدارد.
سازمان همکاری شانگهای که ایران بیش از دو دهه با آن تعامل داشته و از دو سال پیش به عضویت کامل آن درآمده، اکنون یکی از مهمترین سازوکارهای منطقهای برای ارتقای نفوذ کشورهای غیرغربی در نظام بینالملل محسوب میشود. در حالی که اجلاس سران عمدتاً مسائل سیاسی را مدنظر دارد، نشست نخستوزیران با تمرکز ویژه بر جنبههای اقتصادی، تجاری و اجرایی، زمینه همگرایی برنامهها و سیاستهای مشترک را فراهم میکند.
*محورهای کلیدی اجلاس
دستور کار این دوره، بررسی و تصویب برنامه همکاریهای چندجانبه اقتصادی و تجاری برای سالهای ۲۰۲۶ تا ۲۰۳۰ است. همچنین بودجه سازمان برای سال آینده، نقشه راه توسعه همکاریهای اجتماعی و حمایتی، و برنامههای مرتبط با توسعه زیرساختهای مالی، حملونقل و تجارت الکترونیک مورد بحث قرار میگیرد. نشست نخستوزیران فرصتی برای هماهنگی سرمایهگذاریهای متقابل و مقابله با تهدیدهای بهداشتی نیز فراهم میآورد.
ایران با ارائه پیشنویس ده سند همکاری منطقهای، تلاش دارد زمینه گسترش روابط خود در چارچوب شانگهای و دیگر نهادهای منطقهای مانند اتحادیه اقتصادی اوراسیا، اکو و یونسکو را فراهم کند. این اسناد میتوانند به توسعه زیرساختهای تجاری، حملونقل و همکاریهای علمی و فرهنگی میان کشورهای عضو کمک کرده و نقش ایران در پروژههای منطقهای و بینالمللی را تقویت کنند.
*اهمیت راهبردی و فرصتهای ایران
با جمعیت حدود ۳.۴ میلیارد نفر و جایگاه سیاسی-اقتصادی برجسته، شانگهای بستری ارزشمند برای تثبیت حضور فعال ایران در معادلات منطقهای و جهانی فراهم میکند. این اجلاس نه تنها امکان توسعه روابط اقتصادی دوجانبه، بلکه مشارکت در پروژههای چندجانبه و تبادل فناوری و دانش فنی را نیز به همراه دارد. علاوه بر جنبه اقتصادی، نشست نخستوزیران سکویی راهبردی برای کاهش تأثیر فشارها و تحریمهای یکجانبه محسوب میشود. تحلیلگران معتقدند عضویت فعال ایران در شانگهای و بریکس امکان بهرهبرداری از ظرفیتهای مشترک کشورهای عضو و ایجاد توازن در سیاستهای منطقهای و جهانی را فراهم میسازد.
*تقویت ظرفیت استانهای مرزی
از سوی دیگر، دیدارهای دوجانبه با نخستوزیران و مقامات ارشد دیگر کشورهای عضو، فرصتی ملموس برای تقویت روابط اقتصادی و همکاریهای منطقهای فراهم میآورد.
عارف پیش از سفر در خصوص شرکت در اجلاس استانداران حاشیه دریای خزر و اهمیت آن پس از بازگشت از اجلاس شانگهای گفت: این اجلاس از دو جنبه برای ما بسیار مهم است؛ یکی در راستای راهبرد دولت در واگذاری اختیارات به استانها به خصوص استانهای مرزی است، زیرا تلاشمان این است اختیار کامل برای مراوده و تعامل به آنها بدهیم.
وی ادامه داد: این اختیارات نه تنها برای استانهای مرزی کشورهای همسایه است، بلکه با توجه به امکاناتی که هماکنون وجود دارد، به لحاظ راههای زمینی و ریلی میتوانیم مراودات تجاری و اقتصادی را در این خصوص گسترش دهیم و همکاریهای علمی، فرهنگی و گردشگری را با محوریت استانها افزایش دهیم.
هماهنگی با اجلاس استانداران استانهای مرزی ایران در دریای خزر، نشاندهنده نگاه راهبردی تهران به توسعه تعاملات اقتصادی و فرامرزی است.
ایران از این اجلاس برای ارتقای ظرفیت استانهای مرزی بهره میگیرد. بر اساس سیاست تفویض اختیارات به استانداران، تعاملات تجاری، اقتصادی و فرهنگی در سطح محلی و با همسایگان توسعه مییابد. این سیاست علاوه بر تقویت مناسبات منطقهای، امکان استفاده از مزیتهای جغرافیایی و زیرساختهای حملونقل زمینی و ریلی را فراهم کرده و نقش کشور در پروژههای منطقهای را پررنگتر میکند.
*ابعاد سیاسی اجلاس شانگهای
فراتر از اهداف اقتصادی، شانگهای و بریکس فضای چندجانبهای برای حمایت از دیپلماسی ایران در شرایط تحریمها و فشارهای یکجانبه فراهم میکنند. همگرایی کشورهای عضو، حتی در شرایط بحران، مانند تجاوز نظامی رژیم صهیونیستی و آمریکا، به صدور سریع و هماهنگ بیانیههای محکومیت بدون نیاز به نشست فیزیکی منجر شده است. از این رو، تمرکز ایران بر برنامهریزی هدفمند، تدوین اسناد عملی، ارائه پیشنهادهای مؤثر و پیگیری مصوبات پس از اجلاس، حضور کشور را فراتر از شرکت صرف در نشستها نشان میدهد، اهدافی که به تقویت تعاملات دوجانبه در حوزههای اقتصادی، سیاسی، امنیتی و فرهنگی منتهی میشود.
در مجموع، شانگهای نه تنها بستر همکاری اقتصادی و منطقهای فراهم میکند، بلکه با ایجاد فضای هماهنگ و کمتنش چندجانبه، امکان مدیریت تحریمها و دنبال کردن دیپلماسی فعال و متوازن ایران در سطح جهانی را نیز تسهیل خواهد کرد.
