تغییر رئیس موساد؛ بحران مشروعیت در «اسرائیل»
انتصاب «رومن گافمن» بهعنوان رئیس جدید موساد، صرفاً یک تغییر اداری یا جابهجایی در هرم مدیریت اطلاعاتی رژیم صهیونیستی محصوب نمیشود بلکه انعکاس یک جابجایی راهبردی در دکترین امنیتی ـ سیاسی دولت نتانیاهو است.
نتانیاهو با این انتصاب تلاش کرده فردی مطیع تصمیمات سیاسی که خطمشی تهاجمی اسرائیل را بدون، چون وچرا پیش ببرد را بر صندلی سازمان امنیتی موساد بگمارد. رومن گافمن از بدنه عملیات ارتش آمده و بهجای تعامل، گفتوگو و تبیین، به ابزار فشار، ضربه و نفوذ باور دارد.
۱. پیامها و ماهیت انتصاب: موساد از استقلال به اطاعت
پس از دوران «دیوید بارنیه» که گاهی بر استقلال حرفهای موساد تأکید داشت، نتانیاهو اکنون فردی را بر رأس این سازمان نشانده که بهطور کامل در مدار دولت قرار گیرد. موساد تاریخی طولانی در حفظ فاصله از سیاستزدگی داشته است، اما در سالهای اخیر این فاصله کاهش یافت و با گافمن عملاً به حداقل میرسد.
این انتصاب به معنای حاکمیت کامل نخستوزیری بر عملیاتهای برونمرزی، کاهش اعتراضات درونی موساد به ماجراجوییهای سیاسی، ️انتقال موساد از «سازمان تحلیلمحور» به «دستگاه عملیاتمحور»، تضعیف نقش کارشناسان راهبردی به نفع دستورات شتابزده سیاسی است. این تغییرات دقیقاً همان چیزی است که نتانیاهو برای عبور از بحران داخلی و ترمیم تصویر شکستخورده کابینهاش به آن نیاز دارد.
۲. ویژگیهای اصلی گافمن و رویکرد امنیتی او
گافمن پایه امنیت ملی اسرائیل را بر «فشار ترکیبی» بنا میگذارد: تجربه عملیات میدانی، سرعت در تصمیمگیری، ️توان ترکیب ابزارهای مختلف فشار، وفاداری سیاسی، حضور پشتپرده و کمصدایی؛ اما بخش مهمتر، نقاط ضعف اوست؛ نقاط ضعفی که میتواند هزینههای امنیتی سنگینی برای خود اسرائیل پدید آورد.
۳. نقاط ضعف و شکنندگیهای رومن گافمن
نقاط ضعف گافمن نه جزئی و تاکتیکی، بلکه ساختاری و راهبردی است و آینده امنیتی اسرائیل را با چالش مواجه میکند. مهمترین آنها عبارتاند از:
۱) فقدان نگاه استراتژیک ـ تکیه افراطی بر عملیات
گافمن محصول عملیات میدانی است، نه طراحی بلندمدت. او تهدیدات را کوتاهمدت و عملیاتی میبیند و کمتر به پیامدهای چندوجهی میاندیشد. این رویکرد موجب خطا در ارزیابی ظرفیتهای ایران و جبهه مقاومت، ناتوانی در تشخیص توازن قدرت واقعی و گرفتار شدن در دام «عملیات برای عملیات» میشود؛ رویکردی که اسرائیل را چند بار گیر انداخته و هزینههای سنگینی تحمیل کرده است.
۲) سیاسیزدگی و وابستگی کامل به نتانیاهو
بزرگترین ضعف گافمن تبعیت کور از تصمیمات سیاسی نتانیاهو است؛ این وابستگی باعث میشود: موساد استقلال عملیاتی خود را از دست بدهد، تصمیمات بر مبنای بقا و بحران داخلی نخستوزیر گرفته شود و عملیاتهایی انجام شود که هدفش «تبلیغ سیاسی» است نه «امنیت واقعی». این موضوع، موساد را تبدیل به ابزار بحران داخلی کابینهی نتانیاهو کرده است.
۳) فقدان تجربه دیپلماتیک و تحلیل بینالملل
گافمن برخلاف روسای کلاسیک موساد، در جهان سیاست و دیپلماسی تجربه قابلتوجهی ندارد. این امر باعث تخمین نادرست بازتابهای جهانی عملیاتها، شکست در مدیریت پیامدهای بینالمللی، محاسبه اشتباه هزینه - فایده اقدامات برونمرزی میشود. در شرایط فعلی که اسرائیل زیر ذرهبین جهانی است، این نقیصه بسیار خطرناک است.
۴) سرعتزدگی در اجرای عملیات و بیتوجهی به توازن ضربه/ پیامد
سبک کاری گافمن مبتنی بر «پیشدستی» است؛ اما پیشدستی بدون مدیریت پیامد، میتواند موج متقابل سنگینی ایجاد کند. سرعتزدگی او ممکن است موجب عملیاتهای پرخطر بدون چتر حمایتی، افزایش اشتباهمحاسبه، باز کردن جبهههای غیرضروری علیه اسرائیل شود.
۵) ناتوانی در درک ساختار شبکهای جبهه مقاومت
جبهه مقاومت یک ساختار «چندلایه ـ چندجغرافیا ـ چندعقبه» است؛ فشار بر یک نقطه، لزوماً به معنای تضعیف کل شبکه نیست؛ گافمن هنوز این واقعیت را درک نکرده است. او همچنان با مدل قدیمی تمرکز بر «رهبران و نخبههای عملیاتی» عمل میکند؛ مدلی که اکنون ناکارآمد است، زیرا ساختار مقاومت چندمرکزی، انعطافپذیر و جایگزینپذیر شده است.
۶) افزایش سطح اصطکاک با ارتش و شاباک
بهدلیل تلاش گافمن برای ایجاد «اتاق جنگ دائمی»، احتمال درگیری پنهان نهادی بالا میرود؛ موساد، شاباک و ارتش سالها بر سر قلمرو عملیاتی اختلاف داشتهاند؛ تمرکز قدرت در موساد میتواند شکافهای خطرناک در ساختار امنیتی اسرائیل ایجاد کند.
۵. پیامدهای راهبردی برای منطقه و بازیگران محور مقاومت
با آمدن گافمن، اسرائیل تلاش میکند دکترین تهاجمی را احیا کند، ️عملیاتهای هدفمند علیه رهبران میدانی را افزایش دهد، فشار سایبری و نفوذی را تشدید کند، شبکههای مقاومت را سرگرم «خنثیسازی حوزهای» کند. اما در مقابل: ایران، حزبالله، گروههای مقاومت عراق، سوریه و یمن و شبکههای امنیتی منطقه، همگی این تغییر را با دقت رصد میکنند و خود را برای الگوی جدید تهدید آماده ساختهاند.
۶. جمعبندی و پیام بازدارنده
بهطور علمی و راهبردی نشان داد که گافمن با وجود توان عملیاتی، دارای ضعفهای ساختاری مهمی است که در بلندمدت به سود اسرائیل نخواهد بود.
در پایان، در چارچوب دکترین دفاعی ـ بازدارنده و مشروع ایران و جبهه مقاومت، تأکید میشود جامعه اطلاعاتی ایران و جبهه مقاومت تمام تغییرات ساختاری و عملیاتی موساد را با دقت رصد میکنند و در برابر هر اقدام خصمانه، پاسخ متناسب، هوشمند، زمانبندیشده و قانونی خود را ارائه خواهند داد؛ پاسخی که در سطح بازدارندگی، امنیت ملی و دفاع مشروع تعریف میشود.
انتهای پیام/
