درمان بیماری لثه بدون نابودی باکتریها ممکن شد
دانشمندان به رویکردی تازه برای پیشگیری از بیماریهای لثه دست یافتهاند که بهجای نابودی باکتریها رفتار آنها را هدف میگیرد و تعادل میکروبی دهان را حفظ میکند. این روش میتواند راهکارهای رایج مبتنی بر آنتیبیوتیک را متحول کند.
به گزارش science daily، باکتریها مانند سایر موجودات زنده برای بقا سازگار میشوند و طی دههها استفاده گسترده از آنتیبیوتیکها و مواد ضدعفونیکننده برخی از آنها به مقاومت دارویی دست یافتهاند؛ موضوعی که به چالشی جدی برای سلامت عمومی تبدیل شده است. این در حالی است که بسیاری از گونههای باکتریایی نقش حیاتی در سلامت بدن انسان ایفا میکنند. از همین رو، پژوهشگران به این پرسش رسیدهاند که آیا میتوان بهجای حذف باکتریها رفتار آنها را بهگونهای هدایت کرد که بیماری کاهش یابد.
در محیط دهان انسان حدود ۷۰۰ گونه مختلف باکتریایی از طریق فرایندی موسوم به حسگری جمعی (Quorum Sensing) با یکدیگر ارتباط شیمیایی برقرار میکنند. این ارتباط با استفاده از مولکولهای پیامرسانی به نام N-acyl homoserine lactones (AHLs) انجام میشود و به باکتریها اجازه میدهد فعالیتهای خود را بهصورت گروهی هماهنگ کنند.
در همین راستا پژوهشگران دانشگاه مینهسوتا از کالج علوم زیستی و دانشکده دندانپزشکی بررسی کردند که آیا میتوان این ارتباط شیمیایی را بهطور هدفمند مختل کرد و از این طریق تشکیل پلاک دندانی و پیشرفت بیماریهای لثه را کاهش داد.
نتایج این تحقیق که در مجله علمی npj Biofilms and Microbiomes منتشر شده نشان میدهد دستکاری سیگنالهای باکتریایی میتواند به حفظ یک میکروبیوم دهانی سالم کمک کند.
یافتههای این پژوهش نشان داد که باکتریهای موجود در پلاک دندانی، سیگنالهای AHL را در نواحی دارای اکسیژن (مانند بالای خط لثه) تولید میکنند و این پیامها توسط باکتریهای ساکن در نواحی کماکسیژن (زیر خط لثه) دریافت میشود. همچنین حذف این سیگنالها با استفاده از آنزیمهایی به نام لاکتوناز باعث افزایش باکتریهای مرتبط با سلامت دهان شد.
به گفته پژوهشگران این نتایج نشان میدهد که استفاده هدفمند از آنزیمها میتواند ترکیب جوامع باکتریایی پلاک دندانی را به نفع سلامت دهان تغییر دهد.
میکائل الیاس، استاد کالج علوم زیستی و نویسنده ارشد این مطالعه پلاک دندانی را به یک اکوسیستم جنگلی تشبیه میکند و میگوید: پلاک دندان بهصورت مرحلهای شکل میگیرد؛ گونههای اولیه مانند استرپتوکوکوس و اکتینومایسس معمولاً بیضرر و مرتبط با سلامت دهان هستند، اما در مراحل بعدی باکتریهای بیماریزای موسوم به کمپلکس قرمز مانند Porphyromonas gingivalis ظاهر میشوند که ارتباط مستقیمی با بیماریهای پیشرفته لثه دارند.
به گفته او با مختل کردن سیگنالهای شیمیایی ارتباطی باکتریها میتوان جامعه میکروبی پلاک را در وضعیت سالم نگه داشت یا آن را به این مرحله بازگرداند.
راکش سیکدار، نویسنده اصلی این پژوهش نیز تاکید میکند که میزان اکسیژن نقش تعیینکنندهای در این فرایند دارد؛ بهگونهای که مسدود کردن سیگنالهای AHL در شرایط هوازی باعث افزایش باکتریهای مفید میشود در حالی که افزودن این سیگنالها در شرایط بیهوازی رشد باکتریهای بیماریزا را تقویت میکند.
پژوهشگران قصد دارند در مراحل بعدی تفاوتهای ارتباط باکتریایی را در بخشهای مختلف دهان و در بیماران با درجات متفاوت بیماری لثه بررسی کنند. آنها معتقدند درک بهتر نحوه سازماندهی و ارتباط جوامع باکتریایی میتواند به توسعه درمانهایی منجر شود که بدون نابودی گسترده باکتریها تعادل سالم میکروبی را حفظ کند. این رویکرد در آینده ممکن است برای درمان بیماریهای مرتبط با برهمخوردن میکروبیوم در سایر اندامهای بدن و حتی برخی انواع سرطان نیز کاربرد داشته باشد.
انتهای پیام/
