۶ علامت افسردگی مرتبط با افزایش خطر زوال عقل

به گزارش برنا، در سال ۲۰۲۱، حدود ۵۷ میلیون نفر در جهان با زوال عقل (دمانس) زندگی می‌کردند؛ اصطلاحی کلی برای بیماری‌های عصبی که حافظه و توانایی‌های شناختی را مختل می‌کنند، از جمله افسردگی-مرتبط-با-افزایش-خطر-زوال-عقل">آلزایمر و زوال عقل عروقی.

اگرچه علت دقیق زوال عقل هنوز به‌طور کامل مشخص نیست، پژوهشگران عوامل خطر متعددی را شناسایی کرده‌اند؛ از ژنتیک و محیط گرفته تا سبک زندگی و برخی بیماری‌ها. افسردگی، به‌ویژه در دوران میانسالی، یکی از این عوامل خطر مهم است.

مطالعه‌ای جدید که در مجله The Lancet Psychiatry منتشر شده، نشان می‌دهد همه علائم افسردگی به یک اندازه خطرناک نیستند و تنها برخی نشانه‌های خاص هستند که خطر زوال عقل را در آینده افزایش می‌دهند.

در این پژوهش، داده‌های پزشکی بیش از ۵۸۰۰ فرد میانسال با میانگین سنی ۵۵ سال از مطالعه معروف Whitehall II (آغازشده در سال ۱۹۸۵) بررسی شد.

علائم افسردگی شرکت‌کنندگان بین سال‌های ۱۹۹۷ تا ۱۹۹۹ ارزیابی شد و وضعیت سلامت آن‌ها به مدت ۲۵ سال تحت نظر قرار گرفت.

نتیجه کلی نشان داد افرادی که در میانسالی پنج علامت یا بیشتر از افسردگی داشتند، با ۲۷ درصد افزایش خطر ابتلا به زوال عقل روبه‌رو بودند.

اما نکته مهم‌تر این بود که این افزایش خطر عمدتاً ناشی از ۶ علامت مشخص افسردگی بود.

۶ علامت افسردگی در میانسالی که خطر زوال عقل را تا ۵۰٪ افزایش می‌دهند

این علائم عبارت‌اند از:

1. دشواری در تمرکز

2. از دست دادن اعتمادبه‌نفس

3. احساس اضطراب و تنش دائمی

4. ناتوانی در روبه‌رو شدن با مشکلات

5. کاهش احساس صمیمیت و محبت نسبت به دیگران

6. نارضایتی مداوم از نحوه انجام کارها

دکتر «فیلیپ فرانک»، نویسنده اصلی مطالعه، می‌گوید:«افزایش ۲۷ درصدی خطر نشان می‌دهد افسردگی در میانسالی با زوال عقل در سال‌های بعد مرتبط است، اما این عدد به‌تنهایی تصویر کامل را نشان نمی‌دهد. بررسی دقیق‌تر نشان داد که این خطر بالا، تنها ناشی از مجموعه کوچکی از علائم خاص است، نه افسردگی به‌عنوان یک تشخیص کلی.»

دو علامت با خطر نزدیک به ۵۰ درصد

تحلیل دقیق‌تر داده‌ها نشان داد دو علامت بیش از بقیه نگران‌کننده‌اند:

• کاهش اعتمادبه‌نفس

• ناتوانی در کنار آمدن با مشکلات

این دو علامت با افزایش نزدیک به ۵۰ درصدی خطر زوال عقل در سال‌های بعد زندگی مرتبط بودند.

فرانک توضیح می‌دهد:«این یافته بسیار قابل‌توجه است، زیرا نشان می‌دهد برخی علائم اطلاعات بسیار بیشتری درباره خطر زوال عقل می‌دهند. این نشانه‌ها می‌توانند سال‌ها قبل از تشخیص زوال عقل، به‌عنوان علامت هشدار اولیه عمل کنند.»

او تأکید می‌کند که علائمی مانند خلق پایین یا اختلال خواب که در افسردگی شایع‌اند در این مطالعه با افزایش خطر زوال عقل ارتباطی نداشتند.

افسردگی از نگاه سلامت مغز

دکتر «ریچارد برمودس»، روان‌پزشک (که در این پژوهش نقشی نداشته)، می‌گوید:«علائمی مانند کاهش تمرکز یا از دست دادن اعتمادبه‌نفس را نباید فقط نشانه‌های احساسی دانست. این‌ها می‌توانند علامت اختلال در عملکرد مدارهای مغزی باشند.»

به گفته او، این مطالعه نشان می‌دهد آنچه در مغز انسان در میانسالی رخ می‌دهد، می‌تواند دهه‌ها بعد پیامدهای جدی داشته باشد.

نیاز به پژوهش‌های گسترده‌تر

دکتر «کمال واگل»، متخصص طب سالمندی، نیز معتقد است این پژوهش گامی مهم به جلوست:«حرکت از یک ارتباط کلی میان افسردگی و زوال عقل به شناسایی علائم مشخص، امکان مداخلات هدفمندتر را سال‌ها قبل از بروز بیماری فراهم می‌کند.»

او تأکید می‌کند که برای اطمینان از تعمیم‌پذیری نتایج، انجام مطالعات مشابه در جمعیت‌های متنوع‌تر ضروری است و باید بررسی شود آیا درمان مؤثر این علائم خاص در میانسالی می‌تواند خطر زوال عقل را کاهش دهد یا نه.