تأمین تغذیه سالم و کافی ضریب موفقیت عملیاتهای نظامی را افزایش میدهد
سردار سرتیپ پاسدار محمد عزیزی دلشاد روز چهارشنبه ۱۰ دی ۱۴۰۴ در نخستین کنگره تغذیه نظامی که در دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران برگزار شد، با تأکید بر نقش راهبردی تغذیه در توان رزمی نیروهای مسلح، گفت: تغذیه نظامی یکی از پیوستهای اساسی و تعیینکننده در موفقیت عملیاتهای نظامی است و نمیتوان آن را موضوعی حاشیهای تلقی کرد.
وی با بیان اینکه حفظ و ارتقای توانمندی عملیاتی نیروهای مسلح مستلزم مجموعهای از الزامات از جمله تجهیزات بهروز، طرحهای عملیاتی دقیق و پشتیبانی مؤثر است، افزود: هیچ طرح عملیاتی بدون پیشبینی دقیق پشتیبانی آمادی و لجستیکی، قابلیت اجرا و موفقیت نخواهد داشت و تغذیه نظامی یکی از مهمترین ابعاد این پشتیبانی به شمار میرود.
رئیس اداره تحقیقات و توسعه صنعتی و سلامت ستاد کل نیروهای مسلح با اشاره به تغییر رویکردهای نوین نظامی، تصریح کرد: امروز عملیات و پشتیبانی کاملاً در هم تنیدهاند و اگر طرح عملیاتی با ظرفیتهای واقعی لجستیک و آماد هماهنگ نباشد، عملاً آن طرح شکستخورده است. از این منظر، تغذیه سالم، مطمئن و مکفی، مستقیماً با قابلیتهای عملیاتی نیروهای مسلح گره خورده است.
سردار عزیزی دلشاد با مقایسه اهمیت تغذیه نظامی با تجهیزات راهبردی، گفت: همانگونه که درباره سامانههای آفندی و پدافندی، موشکی، هوایی و دریایی با حساسیت سخن میگوئیم، باید با همان سطح اهمیت به موضوع سلامت و تغذیه رزمندگان توجه کنیم چراکه ضعف در هر یک از این مؤلفهها میتواند موفقیت عملیات را با مخاطره مواجه کند.
وی با تأکید بر جایگاه نیروی انسانی در دکترین دفاعی جمهوری اسلامی ایران، خاطرنشان کرد: در نگاه مکتبی ما، نیروی انسانی اصل و محور موفقیت است و تجهیزات صرفاً ابزار در اختیار انسان مؤمن، باانگیزه و کارآمد هستند. از همین رو، سلامت و تغذیه نیروی انسانی نقش مستقیمی در توان رزم و اثربخشی نیروهای مسلح دارد.
رئیس اداره تحقیقات و توسعه صنعتی و سلامت ستاد کل نیروهای مسلح، مسیر پژوهش و تحقیقات بومی را عامل اصلی ارتقای توانمندیها دانست و گفت: تجربه موفق کشور در حوزههایی مانند موشکی، راداری و جنگ الکترونیک که نمونه آن در عملیات «وعده صادق ۳» نمایان شد، نشان میدهد که تکیه بر پژوهش بومی یک مسیر ارزشآفرین و راهبردی است؛ مسیری که باید در حوزه تغذیه نظامی نیز با جدیت دنبال شود.
وی از حمایت ستاد کل نیروهای مسلح از مجامع علمی و پژوهشی خبر داد و افزود: در همین راستا، مرکز تخصصی نوآوری برنج در دانشگاه ساری و مرکز تخصصی نوآوری گندم در دانشگاه تبریز با حضور استادان برجسته کشور و با حمایت نیروهای مسلح آغاز به کار کردهاند. این مراکز نمونهای از نگاه راهبردی به پژوهش و بهرهگیری از ظرفیتهای علمی ملی هستند.
سردار عزیزی دلشاد با تأکید بر اینکه پژوهش نباید محدود به دانشگاههای نیروهای مسلح باشد، تصریح کرد: اگرچه از دانشگاههای علوم پزشکی ارتش و سایر مراکز علمی نیروهای مسلح انتظار ویژهای داریم، اما باید همه ظرفیتهای علمی کشور به میدان بیایند و دانشگاههای نظامی نقش پیشران و هدایتگر این حرکت را ایفا کنند.
وی ابراز امیدواری کرد: با توسعه پژوهشهای کاربردی و توجه راهبردی به تغذیه نظامی، زمینه ارتقای توان رزم و اثربخشی هرچه بیشتر نیروهای مسلح در حفظ امنیت و اقتدار نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران فراهم شود.
امنیت غذایی پشتوانه استقلال، عزت و قدرت ملی کشورهاست
در ادامه این مراسم سردار سرتیپ دوم پاسدار محمود تاجیک جانشین رئیس اداره بهداشت و درمان ستاد کل نیروهای مسلح، با تأکید بر اهمیت راهبردی امنیت غذایی، آن را عامل بقا، حیات و اقتدار ملتها دانست و گفت: امنیت غذایی صرفاً یک موضوع معیشتی نیست، بلکه پشتوانه استقلال، عزت و قدرت ملی کشورهاست.
وی اظهار کرد: اگرچه محور این همایش جیرههای بقا در شرایط خاص و اضطراری است، اما از زاویهای کلانتر باید به مسئله امنیت غذایی در سطح ملی و نیروهای مسلح نگاه کرد.
جانشین رئیس اداره بهداشت و درمان ستاد کل نیروهای مسلح با اشاره به بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی، تصریح کرد: معظمله بارها تأکید کردهاند که ملت ایران در تأمین مواد غذایی اصلی خود نباید به خارج از مرزها وابسته باشد. ملتی که با ابتکار، توان و نیروی داخلی خود تولید و مصرف کند و حتی بتواند صادرات داشته باشد، به معنای واقعی به اقتدار دست یافته است.
سردار تاجیک خاطرنشان کرد: دشمنی قدرتهای سلطهگر با جمهوری اسلامی ایران، ریشه در همین استقلالطلبی دارد. کشوری که زیر بار زور نمیرود، برای حفظ عزت خود باید در تأمین نان و غذای مردمش به دیگران محتاج نباشد، چرا که وابستگی غذایی میتواند به ابزاری برای تحقیر ملتها تبدیل شود.
وی با اشاره به نمونههای تاریخی و معاصر استفاده از غذا بهعنوان سلاح سیاسی و نظامی گفت: تجربه تحریم «نفت در برابر غذا» در عراق و همچنین جنایات رژیم صهیونیستی در غزه نشان داد که چگونه محاصره غذایی میتواند به ابزاری برای فشار و جنایت علیه ملتها تبدیل شود. در غزه، محاصره اقتصادی به حدی فاجعهبار بود که حتی با وجود سانسور رسانهای، افکار عمومی جهان را به خیابانها کشاند.
جانشین رئیس اداره بهداشت و درمان ستاد کل نیروهای مسلح، امنیت غذایی را از ضروریات انکارناپذیر کشور و نیروهای مسلح دانست و افزود: در کنار تأمین غذا، باید به مدیریت منابع نیز توجه جدی داشت. امروز کشور ما سالانه بیش از ۳۵ میلیون تن ضایعات مواد غذایی دارد که ارزشی معادل ۱۵ تا ۲۰ میلیارد دلار دارد؛ رقمی نزدیک به نیمی از درآمد صادرات نفتی کشور.
سردار تاجیک گفت: برای تولید این میزان غذای هدررفته، حدود ۹ میلیارد مترمکعب آب مصرف میشود؛ در حالی که ایران با تنش شدید آبی مواجه است و حتی در برخی مناطق تأمین آب شرب نیز با مشکل روبهروست. این موضوع ضرورت اصلاح الگوی مصرف و کاهش ضایعات را دوچندان میکند.
وی با اشاره به اقدامات انجامشده در نیروهای مسلح گفت: با تشکیل شوراهای سلامت، کمیتههای عالی تغذیه و اعمال نظارتهای دقیق تا پایینترین سطوح، وضعیت تغذیه در نیروهای مسلح نسبت به گذشته بهطور چشمگیری بهبود یافته است و میزان ضایعات و فساد مواد غذایی به حداقل رسیده است.
جانشین رئیس اداره بهداشت و درمان ستاد کل نیروهای مسلح افزود: تقویت نیروی انسانی متخصص، توسعه آموزشهای علمی در دانشگاههای مرتبط و نظارت سامانهمحور از جمله اقداماتی است که نیروهای مسلح را در این حوزه به یکی از منظمترین و کمضایعاتترین سازمانها تبدیل کرده است.
سردار تاجیک نقش تغذیه را در افزایش آمادگی رزمی، سلامت جسم و روان و کاهش بیماریهای غیرواگیر بسیار مؤثر دانست و گفت: تاریخ نظامی نشان میدهد که تغذیه مناسب میتواند سرنوشت نبردها را تغییر دهد. آمادگی، تابآوری و توان رزم نیروها ارتباط مستقیم با تغذیه صحیح دارد.
وی با تشریح افق آینده نیروهای مسلح در حوزه تغذیه و امنیت غذایی خاطرنشان کرد: هدف ما دستیابی به سازمانی با امنیت غذایی پایدار، متکی به خود، برخوردار از نیروی انسانی سالم، سبک زندگی اسلامی–ایرانی، تغذیه علمی، زیرساختهای مدرن و چابک، آمادگی در شرایط بحران و کاهش هزینهها از طریق اصلاح الگوی مصرف و رونق تولید داخلی است.
در ادامه این مراسم امیر «کریم چشک» معاون اجرایی نیروی زمینی ارتش با بیان اینکه ارتش جمهوری اسلامی ایران، ارتشی انقلابی و منتظر ظهور است، گفت: پاسداری از استقلال، تمامیت ارضی و نظام جمهوری اسلامی ایران نیازمند توجه به همه مؤلفههای اثرگذار از جمله تغذیه است. نیاز انسان به غذا، حیاتیترین نیاز از بدو تولد تا مرگ است که بر طول عمر، تندرستی، آرامش اعصاب و روان و رفتار افراد تأثیر مستقیم دارد.
وی با اشاره به جایگاه تغذیه در آیات و روایات، عنوان کرد: بیش از ۲۵۰ آیه از قرآن کریم و دهها روایت از ائمه معصومین (ع) به اهمیت غذا اشاره دارند؛ حتی نام سوره مائده و درخواست غذای آسمانی توسط حضرت عیسی مسیح (ع)، بر این مهم گواهی میدهد.
معاون اجرایی نیروی زمینی ارتش گفت: مأموریت ما حفظ تمامیت ارضی و نظام جمهوری اسلامی ایران است و برای انجام آن، نیازمند تغذیه مناسب هستیم؛ تغذیهای که هم کالری و مواد مغذی لازم را داشته باشد و هم از افزایش یا کاهش وزن ناخواسته جلوگیری کند.
امیر چشک با اشاره به مطالعات تطبیقی در کشورهایی مانند آمریکا، بریتانیا و روسیه، بر ضرورت تنوع و کیفیت غذا در نیروهای مسلح تاکید و بیان کرد: باید به نیازهای کارکنان پاسخ مناسب داد. در برخی کشورها تا ۲۴ نوع غذای متنوع برای سربازان پیشبینی شده است.
وی با اشاره به نقش غذاهای سنتی در تقویت روحیه کارکنان، گفت: تجربه برخی کشورها نشان میدهد که حذف غذاهای سنتی باعث تضعیف روحیه کارکنان شده است؛ لذا باید در کنار غذاهای نوین، به غذاهای سنتی و روحیهبخش نیز توجه کرد.
معاون اجرایی نیروی زمینی ارتش درباره تأثیر مثبت بستههای غذایی ویژه در رزمایشها و عملیاتها، افزود: گاهی در شرایط سخت، یک بسته غذایی به ظاهر کوچک تأثیر شگرفی بر روحیه کارکنان میگذارد. روحیه قوی، نیروی انسانی را توانمند میکند تا از تمام ابزار خود به بهترین شکل استفاده کند.
تغذیه مناسب پایه سلامت و کارآمدی کارکنان نیروهای مسلح است
همچنین امیر «امیر نظامی اصل» معاون بهداشت، درمان، امداد و آموزش پزشکی ارتش در نشست خبری افتتاحیه اولین کنگره ملی تغذیه نظامی که صبح امروز در دانشگاه علوم پزشکی آجا برگزار شد، با تأکید بر نقش حیاتی تغذیه در ارتقای توان رزمی و سلامت نیروهای مسلح،گفت: تغذیه در نیروهای نظامی باید از حالت سنتی خارج شود و به سمت تغذیه عملیاتی و مأموریتمحور حرکت کند.
وی با اشاره به اهمیت توجه به نیازهای خاص رزمندگان در محیطهای مختلف عملیاتی، افزود: یک رزمنده برای آنکه بتواند تمام توان بالقوه خود را به فعل درآورد و از کیان کشور دفاع کند نیازمند پشتیبانی همهجانبه از جمله تغذیه هوشمند است. این تغذیه باید بتواند نیروهای بالقوه را بالفعل کند و آموزشهای دیده شده را در سختترین شرایط به فعل برساند.
معاون بهداشت، درمان، امداد و آموزش پزشکی ارتش با بیان اینکه نظامیگری از سختترین مشاغل دنیاست، افزود: بدن یک رزمنده در محیطهای سخت و پراسترس، نیاز به سوخت مناسب دارد و این سوخت، تغذیه صحیح است.
امیر نظامی اصل اضافه کرد: تغذیه یک فرد نظامی باید بر اساس نوع مأموریت، محیط عملیاتی و ویژگیهای فیزیولوژیک طراحی شود؛ بهعنوان مثال، تغذیه یک خلبان که با شرایط کمفشاری، شتاب بالا، استرس شدید و دمای نامتعادل روبهرو است با تغذیه یک نیروی زمینی که بارهای سنگین حمل میکند و در گرما و سرما و تحت استرس دائم به سر میبرد، باید متفاوت باشد.
وی با تأکید بر لزوم فرمولهسازی جیرههای غذایی خاص، بیان کرد: غذای رزمنده باید طوری باشد که موجب افت ناگهانی قند خون، اضافهوزن یا ضعف اسکلتی در بلندمدت نشود، بلکه پایداری جسمی و ذهنی، قدرت تصمیمگیری سریع و عملکرد مؤثر در درازمدت را تضمین کند.
معاون بهداشت، درمان، امداد و آموزش پزشکی ارتش همکاری با مراکز علمی و فناوری کشور را از جمله اهداف این کنگره برشمرد و بیان کرد: از همه ظرفیتهای علمی کشور، دانشگاههای صاحبسبک و دانشمندان فعال و بازنشسته دعوت شده است تا با همکاری مشترک به فرمولاسیون مناسب برای جیرههای غذایی پادگانی، عملیاتی، جیره نجات و جیرههای خاص مانند جیره در سیستمهای هوایی، زیردریایی و کشتیها دست یابیم.
امیر نظامی اصل از برنامهریزی برای انعقاد تفاهمنامه همکاری با شرکتهای دانشبنیان و سازمانهای مرتبط مانند سازمان اتکا برای تولید این جیرهها خبر داد و افزود: نتیجه این همایش مبنای تدوین کتابی خواهد بود که در اختیار صنایع غذایی و دستاندرکاران قرار میگیرد تا شاهد تحولی اساسی در تغذیه نیروهای مسلح باشیم.
وی در ادامه با تفکیک مفهوم سلامت در نیروهای مسلح و جامعه عمومی،تاکید کرد: در نیروهای مسلح به سلامت حداکثری یا کارآمدی بهینه نیاز داریم. هدف این است که یک فرد با بیشترین بازدهی و در طولانیترین مدت ممکن بتواند مأموریت خود را به بهترین شکل انجام دهد. تغذیه مناسب، پایه این سلامت و کارآمدی است و از زمان ورود به خدمت تا دوران بازنشستگی باید مستمر و هدفمند باشد.
معاون بهداشت، درمان، امداد و آموزش پزشکی ارتش خاطرنشان کرد: تغذیه در آمادگی پزشکی، آمادگی فیزیکی، آمادگی درمانی، آمادگی ذهنی، آمادگی روحی روانی، آمادگی خانوادگی، آمادگی معنوی و آمادگی محیطی رزمندگان نقش محوری دارد.
امیر نظامی اصل در پایان گفت: تغذیه مناسب، مستقیماً بر آمادگی جسمی، ذهنی، روحی و حتی کیفیت انجام عبادات تأثیرگذار است؛ همچنین بخشی از آمادگی محیطی، مانند طراحی پوشش و کفش مناسب برای مناطق مختلف، در حوزه مسئولیت بهداشت و درمان نیروهاست تا از آسایش و سلامت رزمنده در بلندمدت اطمینان حاصل شود.
نخستین کنگره ملی تغذیه نظامی با مشارکت کمیته تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی ارتش روز چهارشنبه ۱۰ دی ۱۴۰۴ با حضور سردار سرتیپ «محمد عزیزی دلشاد» رئیس اداره تحقیقات و توسعه صنعتی و سلامت ستاد کل نیروهای مسلح، امیر سرتیپ «کریم چشک» معاون اجرایی نیروی زمینی ارتش، «مرتضی اعلمی» مدیرعامل سازمان اتکا، امیر سرتیپ دوم «حسین امیدی» رئیس سازمان تربیت بدنی ارتش، امیر سرتیپ دوم «امیر نظامی اصل» معاون بهداشت، درمان، امداد و آموزش پزشکی ارتش و جمعی از فرماندهان در دانشگاه علوم پزشکی ارتش برگزار شد.
اصول و استانداردهای تغذیه نظامی، غذاهای فراسودمند در مدیریت بحران، تغذیه در بلایای طبیعی و حوادث غیرمترقبه، جیرههای غذایی عملیاتی و مهندسی تغذیه، استراتژیهای تأمین غذا در شرایط اضطراری، نقش مکملهای ارگوژنیک در ارتقای عملکرد با دیدگاه مناطق عملیاتی و فناوریهای نوین در بستهبندی، حفظ جیره و غذاهای متراکم انرژی از محورهای اصلی این کنگره است.
این کنگره دارای امتیاز بازآموزی برای گروههای پزشکی و تغذیه است که برگزاری آن، فرصتی را برای تبادل دانش و آخرین دستاوردهای پژوهشی در حوزه تغذیه در شرایط ویژه و بحرانی فراهم میآورد.
