زنگ هشدار برای بهره برداری ناپایدار خاک

به گزارش گروه جوان و جامعه برنا، معاون سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه لایحه حفاظت در دو بخش اصلی فرسایش و آلودگی خاک تدوین شده است ، اظهار داشت: برای اولین بار راهبردها، سیاست ها و خط مشی های مدیریت، حفاظت و بهره برداری پایدار از منابع خاک، معیارها و شاخص های آلودگی و تخریب خاک و اصول فنی بهره برداری پایدار حسب کاربری های مختلف منابع خاک کشور تدوین و اجرا می شود.

سعید متصدی با بیان اینکه آلودگی خاک ناشی از توسعه ناپایدار فعالیتهای صنعتی، شهری، معدنی و کشاورزی از عوامل عمده تخریب خاک به شمار    می رود، گفت: در چند سال اخیر، جنبه‌های تغییر کیفی و آلوده شدن منابع خاک بسیار افزایش یافته است.

وی ادامه داد : استفاده وسیع از کودها و آفت کشها از یکسو و رهاسازی گسترده پساب فاضلابهای شهری که خود به شدت به انواع مواد شیمیائی مضر ، فعالیت­های بسیار گسترده صنعتی و کشاورزی زمینه‌های تهدید منابع خاک را گسترده‌تر نموده است که در نتیجه، این مواد اثرات نامطلوب و سمی بر محیط زیست و حیات جانوری و گیاهی استفاده کننده از محیط برجا می‌گذارد.

معاون سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه هیچ قانون، آیین نامه و ضابطه ای جهت حفاظت خاک و جلوگیری از آلودگی خاک وجود نداشت، از تصویب لایحه حفاظت از خاک در آستانه روز زمین پاک در هیات دولت خبر داد.

متصدی با بیان اینکه این لایحه با همکاری وزارت جهاد کشاورزی در دو بخش اصلی فرسایش و آلودگی خاک تدوین شد ، اظهار داشت: برای اولین بار راهبردها، سیاست ها و خط مشی های مدیریت، حفاظت و بهره برداری پایدار از منابع خاک ، معیارها و شاخص های آلودگی و تخریب خاک و اصول فنی بهره برداری پایدار حسب کاربری های مختلف منابع خاک کشور تدوین و اجرا می شود.

محاسبه ارزش اقتصادی منابع خاک

وی تصریح کرد: طی جلسات مشترکی که سازمان با بانک مرکزی داشته است مقرر شد با همکاری بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور نحوه محاسبه ارزش اقتصادی منابع خاک و هزینه ها و خسارات ناشی از آلودگی و تخریب خاک در اکوسیستم های مختلف درحساب های ملی را تهیه شود.

متصدی در خصوص موضوعات اطلاعات پایه و علمی خاک کشور گفت: بر اساس لایحه خاک مقرر شد نقشه های خاک و طبقه بندی اراضی، نقشه­های پهنه­بندی خاک در راستای شناسایی منابع آلاینده خاک تهیه و کنترل کیفیت مطالعات خاکشناسی صورت گیرد.

تدوین حدود مجاز کاربرد کود و سم در خاک

معاون سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: از آنجا که استفاده ناصحیح از کود و سم آنها را به عنوان مهمترین منابع آلاینده و تخریب خاک محسوب کرده که امنیت غذایی را نیز به خطر می اندازند لذا موادی جهت مدیریت بهینه کود و سم با رعایت معیارهای محیط زیستی و حدود مجاز کاربرد آنها تدوین و تصویب شود.

برخورد قانونی با تخریب کنندگان خاک

وی ادامه داد : در این لایحه آلودگی و تخریب و مصادیق آن و آلوده کننده و تخریب کننده خاک و نحوه برخورد قانونی با آنها تعیین و موضوع آموزش حفاظت خاک و فرهنگ سازی در این خصوص و نقش سازمانهای متولی  در این لایحه لحاظ شده است. واین سازمان ان بطور جدی با تخریب کنندگان خاک برخورد خواهد کرد.

تعیین وظایف دستگاه ها در حفاظت از منابع خاک

متصدی با بیان اینکه در لایحه خاک وظایف سازمانها و نهادها مشخص شده است، گفت: بر اساس این لایحه سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور مکلف است با همکاری بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت جهاد کشاورزی، نحوه محاسبه ارزش اقتصادی منابع خاک و هزینه ها و خسارات ناشی از آلودگی و تخریب خاک در اکوسیستم های مختلف درحساب های ملی را تهیه و به تصویب هیئت وزیران برساند.

 وی ادامه داد : دستگاه های اجرایی موضوع ماده (5) قانون مدیریت خدمات کشوری مکلفند مطابق مقررات مالی دولت و در مبادله موافقت نامه ها اعتبارات لازم جهت پیشگیری یا جبران خسارت ناشی از آلودگی و یا تخریب خاک را پیش بینی کنند.

وی با تاکید بر اینکه بر اساس لایحه خاک بهره برداران واحدهای تولیدی، صنعتی و خدماتی که در مناطق آزاد تجاری – صنعتی، مناطق ویژه اقتصادی و شهرکها و نواحی صنعتی فعالیت می کنند مکلف به رعایت مفاد این قانون هستند، اظهار داشت: مدیران سازمانهای مناطق آزاد تجاری – صنعتی موظفند در مواردی که آلودگی یا تخریب خاک از سوی سازمان حفاظت محیط زیست به آنها اعلام می شود، آلودگی مربوط را در چارچوب مفاد این قانون برطرف نموده و گزارش اقدامات خود را ارسال کنند.

همچنین با تصویب این لایحه شرکتهای خدمات شهرکها و نواحی صنعتی موضوع ماده (5) قانون نحوه واگذاری مالکیت و اداره امور شهرک های صنعتی – مصوب 1387- همکاری لازم در اجرای مفاد این قانون به عمل آورند.

پخش رایگان برنامه های تلویزیونی با موضوع مقابله با آلودگی و تخریب خاک

وی تصریج کرد : سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و سایر رسانه های دولتی بر اساس این لایحه  مکلفند برنامه های تولید شده در زمینه آموزش از سوی وزارت و سازمان درخصوص آگاهی و مقابله با آلودگی و تخریب خاک را در قالب های گوناگون رسانه ای از جمله برنامه های تلویزیونی به صورت رایگان منتشر و پخش کند.

سعید متصدی با بیان اینکه خاک به عنوان منبع طبیعی تجدید ناپذیر نقش اساسی در استقرار و رشد جوامع بشری و نیز سایر مخلوقات دارد و در واقع بخشی از زنجیره غذایی انسان و سایر حیوانات از خاک می باشد ، گفت:  هرگونه آلودگی موجود در خاک می­تواند در طی زنجیره غذایی، به سطوح بالاتر انتقال یافته و در نهایت در انسان تمرکز یابد و چون بسیاری از موجودات مقدار عناصر جذب شده را در خود افزایش می­دهند ، در نتیجه مقادیر بالاتری از عناصر وارد بدن مصرف کننده نهایی خواهد شد.

به گفته وی ، هزینه رفع آلودگی هر متر مکعب خاک به روشهای مختلف، بین 50 تا 5000 دلار است (ارزان ترین قیمت مرتبط به تبدیل خاک آلوده به بتن است). از سوی دیگر، رفع آلودگی خاک فرآیندی بسیار درازمدت است که این زمان از دست رفته و فواید اقتصادی خاک در این دوره هم می تواند به عنوان هزینه های مربوطه در نظر گرفته و به آن اضافه شود.

متصدی خاطرنشان کرد:  تهدیدات زیست محیطی خاک در کشور  شامل دو بخش فرسایش و آلودگی خاک می شود که براساس برآوردهای انجام شده، فرسایش خاک کشور با شاخص جهانی، فاصله بسیار زیادی دارد.