نقش مهم زنان در توسعه فرهنگ

به گزارش خبرگزاری برنا،  شهیندخت مولاوردی اظهار کرد:‌ هرچند براساس آمار و داده‌ها در حوزه فرهنگ، شکاف جنسیتی بین زنان و مردان منجر به کمرنگ شدن نقش ملموس زنان در توسعه و نوآوری‌های فرهنگی شده است، اما از سوی دیگر بهبود وضعیت آموزش بین زنان در دو دهه گذشته منجر به محوریت یافتن نقش آن‌ها در تحقق ابعاد مختلف توسعه شده است.

وی سه شنبه شب در مراسم نکوداشت هفتادمین سال تاسیس یونسکو در هتل لاله تهران سخن می‌گفت، بیان کرد: سازمان یونسکو در 70 سال گذشته کاهش شکاف جنسیتی به ویژه در حوزه آموزش را محور فعالیت‌های خود قرار داده و از طریق ایجاد شبکه‌ای جهانی، همواره بر ارتقای نقش زنان در توسعه جوامع و ایجاد مفاهمه تاکید کرده است. این رویکرد در فرآیندی متعامل، منجر به اجماع جامعه جهانی بر نقش زنان در جهان متنوع امروز شده است و این قشر از جامعه به عنوان یکی از مهم‌ترین حافظان و انتقال دهندگان این میراث شناخته می‌شوند.

او ادامه داد: در پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس برخلاف میراث مادی یا میراث ملموس که در آن نیاز به اعمال قوانین و مقررات بازدارنده احساس می‌شود تا مداخلات عموم مردم به آثار و ابنیه کنترل شود، به ترغیب مردم برای مداخله نیاز داریم. پس نیاز است که میراث و انتقال میان نسل‌ها تقویت شوند و بر همین اساس است که آگاهی افزایی و ظرفیت سازی در قلب امر پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس قرار می‌گیرد.

مولاوردی با تاکید بر این نکته که میراث فرهنگی ناملموس اساسا به صورت شفاهی منتقل می‌شود افزود: در اینکه این میراث به بهترین وجه در کودکی اکتساب می شود، نقش زنان و مادران در پاسداری از آن آشکارا خودنمایی می‌کند. در واقع اجتماع زنان و مادران، نخستین و پراهمیت‌ترین بخشی است که در آن انتقال میراث فرهنگی ناملموس به نسل‌های جوان‌تر به وقوع می‌پیوندد.

او تاکید کرد: کودک، دانش بومی را در ارتباط با میراث فرهنگی ناملموس از مادر خود یاد می‌گیرد، نسبت به ارزش‌های این میراث آگاهی می‌یابد و ترغیب می‌شود آن را پاسداری کند و به فرزندانش هم انتقال دهد.

معاون رییس جمهور در امور زنان و خانواده «مدیریت» انتقال بخشی چشمگیر از میراث فرهنگی ناملموس را نیز برعهده زنان دانست و گفت: شماری از آیین‌ها، ‌گردهمایی‌ها، ‌اجراهای هنری، جشن‌ها و مانند آن توسط زنان مدیریت می‌شوند. شماری از عناصر میراث فرهنگی ناملموس طبیعتی «زنانه» دارند، پس این به آن معناست که در تحقق این عناصر صرفا زنان حضور داشته و نقش‌آفرینی می‌کنند و همین گروه آن‌ها را انتقال می‌دهند و از آن پاسداری می‌کنند.

مولاوردی در بخش دیگری از صحبت‌هایش حضور زنان در مراسم باستانی نوروز را واضح دانست و گفت : نوروز را به درستی مراسمی خوانده‌اند که توسط زنان برنامه‌ریزی و مدیریت می‌شود.

او هنر قالیبافی در سراسر ایران را هنری اساسا زنانه دانست و افزود: در این ارتباط به ویژه در بافت قالی‌های عشایری هیچ طرح و نقشه از پیش تعیین شده‌ای نیست و این زنان هستند که برداشت خود را از محیط زندگی و نگاره‌هایی از حیوانات بر قالی می‌بافند.

مولاوردی در ادامه با اشاره به برخی هنرهای دیگر مانند پخت خوراک‌های آیینی و سنتی و عروسک‌سازی سنتی در جوامع مختلف ایران و همه اجتماعات شهری، ‌روستایی و عشایری که توسط زنان انجام می‌شود، بیان کرد: در زمره دیگر تجلیات میراث فرهنگی ناملموس که در آن‌ها زنان حضور دارند و پاسداری از آن‌ها بر عهده این قشر از جامعه است، «لالایی‌ها»، «قصه‌گویی‌ها»، «بازی‌های سنتی زنانه»، «صنعت‌گری سنتی زنانه» و «آیین‌ها، آداب و رسوم و جشن‌های زنانه» است.

وی با بیان اینکه تعداد زیاد دیگری از عناصر فرهنگی ناملموس تا مدتی پیش مخصوص مردان دانسته می‌شد، به مرور توسط زنانی که به این عرصه وارد شده‌اند در حال پیگیری است گفت: در حال حاضر زنان نقال در سرزمین ما به اجرای هنر قصه گویی ایرانی، هنرهای سازسازی ، معماری، کاشی‌کاری هم می‌پردازند. برنامه‌های فرهنگی ایران به خوبی این اتفاق مهم را در خود لحاظ کرده است و ما به خوبی آگاهیم که اگر بخواهیم این عناصر میراث فرهنگی ناملموس را پاسداری کنیم باید توجه ویژه‌ای به زنان معطوف بداریم. این اتفاق در بسیاری از بخش‌ها در حال پیگیری است و معاونتی که من به نمایندگی در آن حضور دارم یکی از این بخش‌هاست.

معاون رییس جمهور در امور زنان و خانواده گفت: شناسایی حاملان و مجریان مواریث فرهنگی ناملموس در جمع زنان در کشور و حمایت از آن‌ها برای ادامه دادن به فعالیت‌هایشان ، مستندسازی دانش فرهنگی زنان پیرامون میراث فرهنگی ناملموس از طریق تقویت مطالعات مردم‌نگارانه و دعوت از زنان حامل یا مجری مواریث فرهنگی ناملموس به جلسات تدوین و اجرای برنامه‌های پاسداری و همچنین تلاش برای ثبت مواریث فرهنگی ناملموس زنانه بر سیاهه‌ها به عنوان روشی برای تضمین پاسداری از آن‌ها در آینده ، سیاست‌هایی است که در برنامه کاری ما قرار دارد.

مولاوردی ادامه داد:‌معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری به دنبال شیوه‌هایی برای همکاری با کشورهای دیگر برای ثبت و پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس مشترک زنانه در سطوح منطقه‌ای است که امیدواریم با این شیوه نقش زنان در پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس منطقه هم تقویت شود.

او نقش و جایگاه یونسکو که دو رهیافت کلی توانمند سازی زنان و جریان سازی جنسیتی را مدنظر قرار داده است غیرقابل انکار دانست و تاکید کرد: با شناسایی خلاءها و ارتقای آگاهی در مورد آنها، تامین منابع کافی و کارشناسی‌های مورد نیاز، اقدامات نظارتی و پاسخگو کردن افراد و موسسات در قبال نتایج در جهت ارتقای آگاهی و جهت دهی افکار عمومی و همراه کردن نخبگان علمی و فرهنگی در زمینه جریان سازی جنسیتی، باید قدم‌های اساسی برداریم.