خودرو ملی بخرید؛ خودرو ملی نخرید

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری برنا، مدتی است شاهد رکود شدیدی در بازار خودرو هستیم. بازاری که در سال‌های نه چندان دور بازاری با حاشیه سود بالا و ریسک پایین بوده است. بازار خودرو داخلی به علت نبود رقابت جدی و نبود رقیب خارجی معمولا تنها گزینه برای انتخاب قشر متوسط جامعه  بوده و خودرو سازان به همین علت هرگونه که می‌خواستند در تنظیم قیمت ها اعلام نفوذ می‌کردند.  در این بین دولت برای تنظیم بازار خودرو و کمک به اقشار کم درآمد تر جامعه در دوره های مختلف راهکارهای متفاوتی را ارائه می کرد که از آن جمله سپردن تنظیم قیمت ها به شورای رقابت بود.

شورای رقابت در همه این سال‌ها سعی در تنظیم و تدوین قانونی ثابت برای قیمت گذاری داشته ولی هیچگاه موفق به انجام این کار نشده است. این عدم موفقیت دلایل گوناگونی داشته؛ از قبیل مخالفت و مقاومت خودرو سازان ویا غیر علمی بودن فرمول‌های قیمت گذاری ارائه شده داشته است.

جنجال بر سر صحبت های وزیر

 در این بین و در چند روز اخیر شاهد به وجود آمدن کمپینی تحت عنوان (( خودرو داخلی نخرید))  به راه افتاد که افراد را تشویق می کند تا زمانی که خودروسازان قیمت های خودرا تعدیل نکرده اند و فکری به حال امنیت خودروهای تولیدی داخل نکرده اند از خرید خودروهای صفر داخلی خودداری کنند.

این کمپین واکنشهای گوناگونی در بین خودروسازان، مردم و کارشناسان داشت. حتی وزیر صنعت، معدن و تجارت هم در آخرین نشست خبری خود با اشاره به این کمپین ضمن انتقاد شدید از راه اندازی چنین کمپین هایی آنرا غیر اصولی، ضربه به تولید داخلی و کار افراد ضد انقلاب دانست.  نعمت زاده این کمپین را یک فعل حرام و مغایر با مصالح ملی دانست. به نظر می رسد او بیشتر از اینکه بخواهد از خودروسازان حمایت کند قصد داشت بر حساسیت حمایت از تولید ملی تاکید کند و این موضوع را یادآور شود که کمپین های "تولید ملی نخرید" در صورت فراگیر شدن می تواند لطمه بزرگی به اقتصاد کشور وارد کند.

مردم می توانند نخرند ولی قیمت با کیفیت همخوانی دارد

البته صحبت های محمد رضا نعمت زاده بازتاب و بازخورد مختلفی در جامعه داشت، برخی که در هر حالتی با هر اقدام دولت مخالف هستند طبیعی بود که نقدهای تندی داشته باشند اما این واکنش ها فقط به مخالفان دولت ختم نشد و حامیان دولت هم به استفاده از کلماتی همچون " ضد انقلاب"، " فعل حرام" و " خلاف مصالح ملی" واکنش نشان دادند. سعید لیلاز در یادداشتی در روزنامه قانون با اشاره به صحبتهای نعمت زاده ضمن انتقاد از واژه های استفاده شده توسط وزیر نوشت: من شاید  با این جمله آقای نعمت‌زاده که گفته‌اند هر فردی در « کمپین نخریدن خودروی داخلی» شرکت کند ضد انقلاب است مخالف باشم. به این دلیل که فکر می‌کنم در یک اقتصاد آزاد هر فردی این حق را دارد که کالای خود را برای خریدن یا نخریدن انتخاب کند .

وی ضمن اینکه کمپین نخریدن خودرو داخلی را بدون اصالت و نه چندان جدی خواند درباره علت اصلی تمایل مردم به این کمپین گفت: باید به این نکته بسیار مهم توجه داشت که اصلی‌ترین عامل نخریدن خودرو فروپاشی قدرت خرید  بین 50 تا 60 درصد ایرانی‌ها در طول 5 سال گذشته تاکنون است. به بازار لبنیات دقت کنید؛ بدون وجود هیچ کمپینی مردم برای مدت زمانی لبنیات بی کیفیت را خریداری نکردند. بنابر این ابن بحث بسیار انحرافی است و به محض آنکه مشکل قدرت خرید مردم حل شود این کمپین نیز برچیده خواهد شد.

این استاد دانشگاه و صاحب نظر اقتصادی در جای دیگری از این یادداشت ضمن اشاره به صحبت‌هایی که در باره کیفیت پایین خودروهای داخلی در مقایسه با رقبای خارجی مطرح می شود گفت: می‌گویند خودرو‌های داخلی بی‌کیفیت هستند. باید همه این موارد به روش‌های علمی و کارشناسی مورد بررسی قرار گیرد، به همین علت نیز معتقد هستم مقوله کیفیت بدون در نظر گرفتن قیمت به هیچ عنوان قابل بحث نیست. باید تاکید کنم کیفیتی که در حال حاضر خودروسازهای ما در تولید محصولات‌شان دارند کاملا با قیمتی که ارائه می‌دهند همخوانی دارد. از سوی دیگر باید به این نکته نیز توجه داشت که واردات خودروها آزاد است و  مردمی که کیفیت خودرو‌های داخلی را قبول ندارند می‌توانند خودرو‌های وارداتی بخرند.

چه با کمپین، چه بی کمپین، مردم خودروهای داخلی را می خرند

خودروسازان هم از موضع بالا با این درخواست مردمی برخورد کردند به طوری که احمد نعمت‌بخش دبیر انجمن خودروسازان ایران در واکنش به این کمپین مدعی شد: این جو علیه خودروسازان از مدت‌ها پیش به راه افتاده است و حال به شبکه‌های اجتماعی کشیده شده است در حالی که بارها در رسانه‌ها مطرح کردیم که انتظار کاهش قیمت خودرو بی‌فایده و غیرمنطقی است.

 او با بیان اینکه تشکیل این گروه‌ها تاثیری به لحاظ روانی در بازار نمی‌گذارد، گفت: مشتریانی که نیاز به خودرو دارند از بازار خودرو می‌خرند و برای محصولات داخلی تقاضا وجود دارد و کسی نمی تواند تقاضای مشتریان را سرکوب کنند.

نعمت‌بخش تصریح کرد: آنطور که وزارت صنعت سیاستگذاری کرده و شورای رقابت هم بررسی های خود را شروع کرده، ممکن است قیمت خودرو حتی در آینده ای نزدیک گران هم شود. 

تفکر پوپولیستی کمپین های مثبت را منفی می کنند

ایجاد چنین کمپین هایی معمولا به خاطر به نتیجه نرسیدن خواسته های افراد به صورت مسالمت آمیز است. محمد مراد بیات، مدرس دانشگاه، جامعه شناس و کارشناس آسیب های اجتماعی در رابطه با راه اندازی این چنین کمپین هایی و دلایل به وجود آمدنشان در گفت‌وگو با برنا اظهار کرد: بسیار خوب است که جامعه آگاه باشد و از حقوق اجتماعی خود و مطالبات صحیح خود دفاع کند. در دنیا این کمپین ها اغلب به صورت اعتصابات ظهور و نمود پیدا می‌کند و این کمپین های مجازی نوع دیگری از اینگونه اعتراضات مدنی هستند.

وی افزود: متاسفانه در جامعه ما مشکلاتی وجود دارد که این امر مثبت و صحیح را به یک امر منفی و نادرست تبدیل می کند و عمده ترین این مشکلات توده وار بودن و تفکر پوپولیستی در جامعه است که باعث می شود این ابزار اعتراضی از مسیر عقلانی خارج شود. در جوامع پیشرفته قبل از شروع چنین حرکات مدنی کارهای کارشناسی و مذاکرات صحیحی صورت می گرد و این حرکت‌ها به صورت هدفمند انجام می شود و دارای نتایج مثبتی برای افراد جامعه است.

محمد مراد بیات با تشبیه این گونه کمپین ها به یک چاقو دولبه که هم اثرات مثبت و هم منفی می توانند داشته باشند گفت: باید دید در این کمپین نخریدن خودرو که در کشور به راه افتاده است آیا این حرکت موجب بالا رفتن امنیت و کاهش قیمت خودرو می شود یا اینکه باعث ورشکستگی صنعت خودرو در کشور؟

وی تصریح کرد: در ایران برخلاف بسیاری از کشورهای پیشرفته به علت نبودن نهادهای مدنی و کمپین های هدفمندی کمترین آسیب را می رسانند؛ این کمپین ها به سمت پوپولیسم رفته و اثرات مثبت چندانی ندارند.

کاسبان تحریم خودروهای داخلی سود می برند

یکی از ابزارهایی که برای تحقق این خواسته می توان از آن استفاده کرد انتقال خواسته ها به نمایندگان مردم درمجلس شورای اسلامی و پیگیری این مطالبات توسط آنها است.

علی علیلو نماینده مجلس شورای اسلامی ایران و از اعضای کمیسیون تحقیق وتفحص مجلس از خودروسازان در گفت‌وگو با خبرگزاری برنا در رابطه با اتفاقات اخیر در بازار خودرو گفت: بخشی از این کمپین نخریدن خودرو افراد جامعه هستند که از مدیریت در بخش خودروسازی ناراضی هستند و از اهمیت ندادن مدیران این بخش به خواسته های خود و تحقیق و تفحص های مجلس گلایه دارند. این افراد سعی دارند با مشارکت در چنین کمپین هایی صدای اعتراض خودرا به گوش مدیریت کلان کشور برسانند و بگویند که مردم هم قدرت نقد و تذکر وتحریم را دارند.

این نماینده مجلس ضمن اشاره به این نکته که این گونه جریانات  و کمپین‌ها باید در حد تلنگر باشد گفت: مردم ما بسیارهوشمند و فهمیده اند و می دانند قسمتی از این جریانات و شلوغکاری ها مربوط به افرادی است که از تحریم شدن خودروهای داخلی منتفع می شوند؛ مانند واردکننده های خودروهای بی کیفیت چینی.

وی ضمن لزوم حمایت از تولید داخلی گفت: هر فریادی، هرگزارشی و هرسخنی برای اصلاح وضع موجود است نه ضربه زدن به تولید ملی. ما اعتقاد داریم مردم ما لیاقت بهترین خودرو را دارند و ما قابلیت های بسیار زیادی برای تولید بهترین خودروها در داخل کشور داریم که خودروسازان داخلی باید از این ظرفیت‌ها استفاده کنند. باید از صنعت داخلی و تولید ملی حمایت شود و به نظر من همین که اعتراض به گوش مسئولین رسیده کافی است  و نباید زمینه سوءاستفاده برخی واردکننده های سودجو فراهم شود.

علیلو درباره واکنش مجلس به این خواست اجتماعی گفت: ما به عنوان نماینده مردم این عهد را داریم که پیگیر باشیم و از مردم را به خویشتنداری دعوت می کنیم. قطعا در کمیسیون های مربوطه با وزیر و سایر مدیران خودروساز صحبت خواهد شد و مجلس از همه ابزارهای قانونی خود برای حل این معضل استفاده می کند البته به نظر بنده بهترین راه برای حل این مشکل خصوصی شدن واقعی خودروسازان میباشد.  خودروسازان ما درحالی ادعای خصوصی بودن دارند که تمام سیاستهای کلان از قبیل عزل و نصب ها و سیاست گذاریهای این شرکتها توسط دولت انجام می پذیرد.

در پایان باید به این نکته اشاره کرد که صنعت خودرو سازی همانگونه که احتیاج به حمایت ملی دارد باید در سیستم مدیریت و تولید خود هم بازنگری کند و اکنون که در حال گذار از دوره تحریم به دوره پساتحریم هستیم و قطعا شاهد حضور رقبای جدیدی در بازار خودرو خواهیم بود؛ این صنعت ملی باید با ایجاد انگیزه در خریدار ایرانی سهم خودرا در بازار داخلی حفظ کند.