امنیت غذایی از راه بالابردن بهره‌وری کشاورزی میسر می‌شود

به گزارش گروه اقتصادی برنا، در جهان مساله ای بزرگ بنام تأمین امنیت غذایی (هم از لحاظ کمی و هم از لحاظ کیفی)،بعلاوه بحران آب به بزرگترین چالش بشر در آینده ای نه چندان دور تبدیل خواهد شد بطوریکه پیش بینی استراتژیست های خبره جهان بر این است که در دهه های آینده نزاع های بین المللی بر سر تأمین آب و غذا خواهد بود. ایجاد این امنیت در جهان و در کشورمان نیازمند مدیریت فاکتورهای فنی،اقتصادی و حتی سیاسی است. محدودیت های طبیعی برای توسعه کشت غلات و دانه های روغنی، رقابت صنایع نوظهور مانند الکل سازی با استفاده از غلات و همچنین ضرورت افزایش کیفیت تولیدات کشاورزی با هدف سلامتی بیشتر، از دیگر محدودیت ها است. به طوریکه امروزه در جهان توسعه کشت ذرت برای مصارف صنعتی و تولید پروتئین حیوانی نسبت به برنج در اولویت خاصّی قرار گرفته است.

مهم ترین آیتم درایجاد امنیت غذایی و کلید اصلی مدیریت آن، ایجاد بهره وری(راندمان) در کشاورزی و صنایع تبدیلی کشاورزی است. بطوریکه تمامی کارشناسان بر این باورند که توسعه افقی در تولیدات کشاورزی منسوخ شده و توسعه عمودی در بخش کشاورزی (ارتقاء راندمان یا بهره وری تولیدات کشاورزی (راهکاری کلیدی در مدیریت امنیت غذایی جهان است. بر همین اساس مطابق ماده 30 قانون افزایش بهره وری، وزارت جهاد کشاورزی مکلف و موظف به ارتقاء بهره وری در بخش تولیدات دامی گردیده و موظف است تا با هدایت و نظارت بخش خصوصی نسبت به افزایش راندمان، ارزش افزوده بیشتر و افزایش کیفیت محصولات دامی اقدام مؤثر نماید. در همین راستا یکی از مهم ترین حلقه های زنجیره تولید محصولات دامی استفاده از خوراک آماده تولیدی توسط، کارخانجات تولید کننده خوراک دام، طیور و آبزیان و صنایع وابسته به آن(کارخانجات پودرماهی، دی کلسیم فسفات، مکمل سازی و ...) می باشد. هم اکنون در دنیا حدود یک هزار میلیارد تن انواع متنوع خوراک دام و طیور و آبزیان در سال تولید و مصرف می شود. بطوریکه سهم بالفعل ایران در حال حاضر بیش از 8 میلیون تن به ارزش بیش از 9200 میلیارد تومان و ظرفیت اسمی حدود 17 میلیون تن با تعداد570 واحد تولیدی می باشد.

بدیهی است مهم ترین و استراتژیک ترین نقش صنایع مذکور،فرآوری مواد خوراکی بمنظور افزایش بهره وری مصرف غلات، دانه های روغنی، کاه و کلش و دیگر محصولات و پس ماندهای زراعی در تولید محصولات دامی است.

 در همین راستا یکی از اصول مهم در جهت کنترل بیماری های دام، بهداشت و کنترل آلودگی های خوراک دام و طیور می باشد. زیرا بیشترین اقلام ورودی به مزارع پرورش دام و طیور را تشکیل می دهند و می توانند به صورت مستقیم در حیوان ایجاد بیماری نمایند و یا باعث ایجاد زمینه مناسب برای بروز بیماری های دیگر در حیوان گردند.

همچنین می تواند با ایجاد آلودگی در چرخه تولید غذای انسان، باعث ایجاد بیماری در انسان گردند. بطور خلاصه جهت تولید غذای سالم برای انسان، باید عوامل بیماری زا را از ابتدای چرخه تولید غذا، یعنی از خوراک دام و طیور، کنترل کرد.

 خوراک دام از عوامل اصلی انتقال بیماری از دام به انسان است که تعداد قابل توجهی عوامل شیمیایی و آلاینده مثل سموم و آفات کشاورزی، جیره غذایی دام و در نهایت انسان را تحت تأثیر قرار می‌دهند، که یکی از مهمترین راههای سلامت مردم تولید سالم و بهداشتی خوراک دام در واحدهای مجوزدار و تحت نظارت سازمانهای ذیصلاح، با توجه به استانداردهای منطقه ای و جهانی است، چون غذای سالم انسان، از خوراک دام سالم منشاء می‌گیرد. اثرات مضر مایکوتوکسین ها بر روی سلامتی انسان و دام بیش از 80 سال است که شناسایی شده است. تشکیل مایکوتوکسین ها یک مشکل جهانی محسوب می شود و مطابق با آمار سازمان کشاورزی و غذای سازمان ملل متحد تقریبا" 25 درصد دانه های زراعی جهان آلوده به مایکوتوکسین ها و سموم قارچی هستند و طبق گزارش WHO مایکوتوکسین ها به ویژه آفلاتوکسین یکی از عوامل موثر در بروز بیماریهای ناشی از غذا گزارش شده اند.

 ضررهای ناشی از این سموم تنها به کاهش در تولید محصولات دامی و کشاورزی خلاصه نمی شود بلکه با توجه به هزینه اجرای برنامه های کنترلی مربوط به سموم قارچی، هزینه های عمومی کلانی را بر جامعه تحمیل می کنند.

در حال حاضر پیشگیری وخنثی کردن این سموم در خوراک دام وانسان از مسائل مهمی است که صنایع غذائی دنیا باآن روبرو است وبایستی جهت حفظ بهداشت وسلامتی افراد جامعه با برنامه‌ریزی‌های دقیق نسبت به حذف آنها از مواد غذائی اقدام نمود.

 یکی از مهمترین وظایف این انجمن در کشور میتواند نظارت بر تولید خوراک دام بهداشتی در کارخانجات باشد زیرا تولید خوراک دام بهداشتی گامی اساسی برای تولید غذای سالم و امنیت غذایی است.

 تشویق کارخانجات برای استفاده از مواد اولیه سالم، ایجاد شرایط مناسب و بهداشتی در هنگام حمل و تخلیه در انبارها و مخازن استاندارد و فرآوری محصولات در شرایط مناسب، پیش نیاز تولید غذای سالم است.